Χαμένοι στη μετάφραση, αιχμάλωτοι των μεθοδεύσεων Άιντα θα προσέλθουν στην πενταμερή
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Σε θολό τοπίο συγκαλείται η νέα πενταμερής Διάσκεψη για την Κύπρο, που χρονικά τοποθετείται στις 28 Ιουνίου καθώς οι εμπλεκόμενοι “μεταφράζουν” διαφορετικά τη συμφωνία του Δείπνου της περασμένης Κυριακής.
Διπλωματική πηγή σημείωνε πως από τη στιγμή που όλοι έχουν συναινέσει και καθορίστηκε ημερομηνία για την πενταμερή, αυτό μεταφέρει την πίεση στις πλευρές και την ευθύνη για την ερμηνεία των συμφωνηθέντων στον Γενικό Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, θεωρεί πως το έγγραφο που θα συνταχθεί από τον ίδιο για τα θέματα της Ασφάλειας θα είναι «ιδιοκτησία» των Ηνωμένων Εθνών. Τα Ηνωμένα Έθνη, με βάση την ερμηνεία τους για τα συμφωνηθέντα του Δείπνου που είχε την περασμένη Κυριακή στη Νέα Υόρκη ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί , θεωρούν πως το έγγραφο δεν χρειάζεται να τύχει έγκρισης από τους εμπλεκόμενους φτάνει, ωστόσο, να μην υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για το περιεχόμενο ή για πρόνοιες που θα υιοθετούνται.
Σύμφωνα με πηγή του Διεθνούς Οργανισμού, που θέλησε να ρίξει φως στα συμφωνηθέντα του Δείπνου, το έγγραφο δεν θα είναι κοινό υπό την έννοια πως θα είναι συμφωνημένο από όλες τις πλευρές και δεν αποτελεί προϋπόθεση να το αποδεχθούν οι εμπλεκόμενοι για να συγκληθεί η Διάσκεψη της Γενεύης. Με αυτή τη γραμμή πλεύσης είναι εναρμονισμένη και η τουρκική πλευρά ενώ η Λευκωσία έχει διαμηνύσει προς τα Ηνωμένα Έθνη πως το έγγραφο πρέπει να είναι συμφωνημένο, υπό την έννοια να κινούνται οι απόψεις προς την ίδια κατεύθυνση. Η Λευκωσία στέκει στη διατύπωση της συμφωνίας του Δείπνου, που αναφέρεται σε ”κοινό έγγραφο”.
Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα έχει, ειρήσθω εν παρόδω, ετοιμάσει ένα προσχέδιο το οποίο είχε μαζί του στην πρώτη Διάσκεψη της Γενεύης, που συγκλήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2017, αλλά δεν κατατέθηκε. Αυτό το έγγραφο έχει εμπλουτιστεί και με νέα στοιχεία ως αποτέλεσμα και των όσων συζητήθηκαν στο Μοντ Πελεράν 3. Σε αυτό αναμένεται ότι θα καταγράφονται οι θέσεις των εμπλεκόμενων, τα ερωτήματα που κατατέθηκαν στο Μοντ Πελεράν 3 τον περασμένο Ιανουάριο (μετά τη Διάσκεψη της Γενεύης) καθώς και όσα θα συζητήσει με όλους τους εμπλεκόμενους σε Αθήνα, Λευκωσία, Άγκυρα και Λονδίνο. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πληροφορίες μας, ο κ. Έσπεν Μπαρθ Άιντα εξέφρασε την πρόθεση του να περιλάβει ιδέες που έχει συζητήσει με όλους που θα συμμετάσχουν στη νέα Γενεύη. Αυτό δεν ευνοούν Αθήνα και Λευκωσία και το έχουν διαμηνύσει στα Ηνωμένα Έθνη. Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν πως ο απεσταλμένος του ΟΗΕ ενδεχομένως να εκφράσει απόψεις σε ζητήματα που θεωρεί πως υπάρχει προοπτική σύγκλισης, τοποθετώντας τις ιδέες αυτές σε παρένθεση.
Η ανακοίνωση ημερομηνίας για τη σύγκληση Διάσκεψης εξουδετερώνει εν πολλοίς τη θέση πως το έγγραφο θα είναι συμφωνημένο. Εάν δεν είναι έτοιμο το έγγραφο ή δεν θεωρείται συμφωνημένο η Λευκωσία δεν θα προσέλθει στην πενταμερή; Αυτό, αναφέρουν ξένοι διπλωμάτες, θα μπορούσε να γίνει εάν ανακοινωνόταν ημερομηνία υπό την προϋπόθεση πως θα ετοιμαστεί το έγγραφο και συμφωνηθεί το περιεχόμενο του.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποδέχθηκε να συμμετάσχει στην πενταμερή στις 28 Ιουνίου χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενο του εγγράφου και πριν να αρχίσουν οι συναντήσεις προετοιμασίας. Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, το σκηνικό που διαμορφώνεται οδηγεί βαθμηδόν σε δυο σενάρια. Πρώτο, να αποτύχει η Διάσκεψη και να κηρυχθεί αδιέξοδο ή να δοθεί παράταση με νέο ραντεβού προγραμματίζοντας συνέχιση των επαφών με τη διπλωματία του πήγαινε-έλα. Δεύτερο, να υπάρξει παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών με την κατάθεση γεφυρωτικών προτάσεων. Οι προτάσεις, όπως ήδη αναφέραμε, είναι έτοιμες, τις γνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Ο Γενικός Γραμματέας εάν οι συζητήσεις οδηγούνται σε αδιέξοδο θα επιχειρήσει, με τη συναίνεση των συμμετασχόντων, να καταθέσει τις ιδέες του, χωρίς ”να είναι δεσμευτικές”. Ποιός θα αρνηθεί και θα αναλάβει την ευθύνη του αδιεξόδου;
Είναι σαφές πως ο χρόνος πιέζει επειδή ο κ. Άιντα πρέπει να αποχωρήσει για να πολιτευθεί στη Νορβηγία και ενόψει των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως το μείζον για τους εν δυνάμει μεσολαβητές και τον ΟΗΕ είναι πώς θα πλασαριστεί ΄΄η παραμονή…μικρού αριθμού Τούρκων στρατιωτών” μετά τη λύση. Αναφέρεται πως ο στόχος θα είναι οι στρατιωτικές δυνάμεις να μειωθούν στα επίπεδα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ. Δεν διευκρινίζεται πότε θα μειωθούν τα στρατεύματα στους αριθμούς του 1960, καθώς αυτό θα εξαρτηθεί από τη συμφωνία που θα αφορά τον χρόνο διάρκειας της μεταβατικής περιόδου. Επί της ουσίας εκείνο που έχει σημασία είναι πως θα υπάρχει εσαεί στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο νησί, όπως πριν την εισβολή του 1974.
Non paper για Ασφάλεια και μεταβατική περίοδο – Η ελληνοκυπριακή θεώρηση των πραγμάτων – Έλεγχος από διεθνή οργανισμό της διαδικασίας αποχώρησης ζητά η Αθήνα
Η ελληνοκυπριακή πλευρά στα πλαίσια της προετοιμασίας της για τα θέματα του κεφαλαίου της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων έχει διαμορφώσει non paper, υπό τον τίτλο «Ασφάλεια και Εγγυήσεις κατά τη μεταβατική περίοδο».
Στο έγγραφο, έκτασης πέντε σελίδων, σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η εφαρμογή της συμφωνίας που θα επιτευχθεί στο Κυπριακό καθώς και η Ασφάλεια κατά τη μεταβατική περίοδο θα τεθούν υπό την ευθύνη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με το Κεφάλαιο VII του Καταστατικού Χάρτη, ενώ τα μόνιμα μέλη του θα παραιτηθούν του δικαιώματος της αρνησικυρίας (βέτο). Για την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων γίνεται λόγος για το 75% από την πρώτη ημέρα της συμφωνίας. Τα υπόλοιπα, που υπολογίζονται σε 10.000, θα συγκεντρωθούν σε μια στρατιωτική βάση, χωρίς να καθορίζεται ο χρόνος πλήρους αποχώρησής τους.
Σε ό,τι αφορά στη διάρκεια που θα χρειαστεί για την αποχώρηση των στρατευμάτων, υπάρχουν διάφορες μελέτες, με διαφορετικά σενάρια. Είναι προφανές πως με τα μέσα που υπάρχουν σήμερα και την απόσταση που χωρίζει την Κύπρο με την Τουρκία, ο χρόνος μπορεί να είναι σύντομος. Σημειώνεται ότι η αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας το 1967, με 8.000 στρατό με τον εξοπλισμό, σχεδιάστηκε να αποχωρήσει σε σαράντα πέντε ημέρες. Αποχώρησε νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 1967.
Περαιτέρω, σημειώνεται συναφώς ότι η πρόταση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, που είναι η πλέον πλήρης, αναφέρεται και στον τρόπο αποχώρησης προτάσσοντας το θέμα των βαρέων όπλων και του εξοπλισμού, ενώ και στην ανάγκη να υπάρχει μηχανισμός ελέγχου από διεθνή οργανισμό, όπως ο ΟΑΣΕ.
ΣΤΗ ΓΕΝΕΥΗ ΜΕ ΤΗ ΣΚΕΨΗ ΣΤΙΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ
Ο χρόνος σύγκλησης της Διάσκεψης και το γεγονός ότι έχει εξαγγελθεί πως θα είναι σε διάρκεια πολυήμερη δείχνει πως ημερολογιακά θα είναι κοντά ή θα συμπέσει με την προγραμματισμένη γεώτρηση της ΤΟΤΑL.
Αυτό προφανώς και θα το χρησιμοποιήσουν διπλωματικά οι Τούρκοι για να πιέσουν τη Λευκωσία, τόσο οι ίδιοι όσο και τρίτοι. Κι αυτό ενώ η αντίδραση της Τουρκίας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει λίγο-πολύ γίνει γνωστή. Θα ξεκινήσει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, το φθινόπωρο ή τον χειμώνα όπως προαναγγέλθηκε, επιχειρώντας προφανώς, από τη μια, να επιβάλει τετελεσμένα και, από την άλλη, να μετρήσει τις αντοχές της Λευκωσίας.
- Αθήνα και Άγκυρα, σε επίπεδο γενικών γραμματέων των ΥΠΕΞ, συναντήθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα την περασμένη Παρασκευή, στα πλαίσια των διερευνητικών συνομιλιών για τα ελλαδοτουρκικά. Δεν αποκλείεται, πάντως, με την ευκαιρία αυτή να συζήτησαν και το Κυπριακό ενόψει της Γενεύης.