Με ληγμένο μενού στο δείπνο: Ανατρέπουν συγκλίσεις, θέτουν αναβαθμισμένες αξιώσεις
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Με χαμηλές προσδοκίες, αλλά και με διαφορετικές επιδιώξεις, προσέρχονται στο αποψινό δείπνο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί.
Στην πρώτη τους συνάντηση από της αποχώρησης του κατοχικού ηγέτη από τις συνομιλίες, οι Αναστασιάδης και Ακιντζί θα προσέλθουν χωρίς συμβούλους και θα παρακαθήσουν στο δείπνο με τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα για να συζητήσουν το τι μέλλει γενέσθαι. Η επιλογή να περιοριστούν οι συμμετοχές στο δείπνο, αποτελεί κίνηση από τον ΟΗΕ για να γίνει, όπως αναφέρεται, μια πιο ελεύθερη και χαλαρή συζήτηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια του δείπνου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ζητήσει τον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί. Ο Νίκος Αναστασιάδης θα δηλώσει πως είναι έτοιμος να αρχίσει και από αύριο τις συναντήσεις με τον κατοχικό ηγέτη, θέλοντας προφανώς να συμφωνηθεί επανέναρξη πριν την ερχόμενη Παρασκευή που θα αποφασίσει η Βουλή για αλλαγή του κανονισμού για το ενωτικό δημοψήφισμα. Την ίδια ώρα είναι έτοιμος να συζητήσει, όπως έχει δηλώσει, αλλαγή της μεθοδολογίας. Παράλληλα έχει εκ προοιμίου απορρίψει την πρόταση για τη συζήτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος.
Ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί θέτει όρους και προϋποθέσεις και αναβαθμίζει συνεχώς τις αξιώσεις του. Η τουρκική πλευρά επιχειρεί με τα όσα εγείρει να οδηγήσει σε μια συνταγή αποτυχίας. Ζήτα τη συζήτηση ΜΟΕ και επαναλειτουργία των τεχνικών επιτροπών για να αποφύγει την ουσία. Ζητά τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος παραπέμποντας σε επιδιαιτησία, που θα αφορά βασικά δυο κεφάλαια, στα οποία θα κληθεί η Τουρκία να δώσει: Ασφάλεια και Εδαφικό. Σε αυτά, δηλαδή, τα κεφάλαια, θα επιχειρηθεί να βρεθεί «χρυσή τομή». Το χρονοδιάγραμμα, με βάση την πρόταση της τουρκικής πλευράς, θα έχει ως ημερομηνία κατάληξης των διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο και η διενέργεια δημοψηφίσματος τοποθετείται χρονικά τον Οκτώβριο. Ο Ακιντζί θέλει να επαναρχίσει ο διάλογος πριν από το δημοψήφισμα στην Τουρκία για να αποδείξει πως δεν επηρεάζεται από την εξέλιξη αυτή, ενώ παράλληλα δεν επιθυμεί να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις επί της ουσίας. Παράλληλα, και αυτό είναι άκρως σημαντικό, έχει μεθοδεύσει τον απεγκλωβισμό του από συγκλίσεις ώστε σε περίπτωση αδιεξόδου να μην αφήσει πίσω του θέσεις, που είναι αποτέλεσμα ενός πάρε-δώσε. Αλλά και επειδή θεωρεί πως ξεπέρασε τη γραμμή που καθόρισε η Άγκυρα. Πέραν, λοιπόν, από την προσπάθεια επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, η Λευκωσία υποδεικνύει πως την τελευταία περίοδο υπήρξε υπαναχώρηση από τουρκικής πλευράς σε συγκλίσεις που έχουν καταγραφεί.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Φ», μεταξύ άλλων, η τουρκική πλευρά αναίρεσε δεσμεύσεις της στα πιο κάτω:
- Με την αξίωσή τους να εφαρμοστούν για Τούρκους υπηκόους στην Κύπρο οι τέσσερις ελευθερίες που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναιρείται η σύγκλιση για το 4:1.
- Οι Τούρκοι επανήλθαν και ζητούν τη λειτουργία δύο FIR. Κατά τις συζητήσεις είχαν συμφωνήσει και διαφοροποίησαν την αρχική τους θέση, την οποία επανέφεραν τώρα. Δύο FIR σημαίνει δύο κράτη.
- Στο περιουσιακό, ζητούν όπως οι περιουσίες θα αντιμετωπίζονται το ίδιο κι αυτές που θα επιστραφούν υπό ε/κ διοίκηση και εκείνες που θα βρίσκονται στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο. Θα «περάσουν» όλες από τη διαδικασία της επιτροπής που θα συσταθεί για να αποφασίζει για την τύχη των περιουσιών. Σημειώνεται πως είχε συμφωνηθεί και καταγράφηκε στις συγκλίσεις πως οι περιουσίες που θα βρίσκονται στο ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιο θα επιστρέφονταν αυτόματα στους Ε/κ ιδιοκτήτες τους. Οι επαφές των τελευταίων ημερών καθώς και οι δημόσιες τοποθετήσεις, κυρίως από τουρκικής πλευράς, δεν διαμορφώνουν αισιόδοξο κλίμα για τα αποτελέσματα του αποψινού δείπνου, αν και διπλωματικές πηγές σημείωναν πως θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως θα βρεθεί φόρμουλα για επανέναρξη των συνομιλιών.
- Στην πλευρά των Ηνωμένων Εθνών, ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα έχει προβεί σε διάφορες κινήσεις για «να διευκολύνει» τη διαδικασία. Ο Νορβηγός αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού συμφωνεί πως θα πρέπει να καθοριστεί έστω και ατύπως ένα χρονοδιάγραμμα. Παράλληλα, θέλει να καταθέσει ιδέες, υπό μορφή γεφυρωτικών προτάσεων, ώστε να «ξεκολλήσει», κατά την άποψή του, η διαδικασία. Χρονοδιάγραμμα και συγκαλυμμένη επιδιαιτησία σημαίνει πως θα πρέπει να οδηγηθεί η διαδικασία σε ένα πάρε-δώσε με τη μορφή του άψε-σβήσε.
Μετέωρο το επόμενο βήμα Άιντα – Δεν τυγχάνει πλέον εμπιστοσύνης – Τον άδειασε ο Κοτζιάς, διαφοροποιείται από τις πρακτικές του ο Γενικός Γραμματέας
Ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα δεν φαίνεται να νοιώθει ασφαλής για το πόστο του ως απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό. Από τη μια είναι οι αντιδράσεις που καταγράφονται από εμπλεκόμενους στο Κυπριακό και από την άλλη οι διαφορετικές προσεγγίσεις που διαμορφώνονται από το νέο Γ.Γ. του ΟΗΕ που φαίνεται να κινούνται σε άλλες κατευθύνσεις από τις δικές του. Πώς είναι σήμερα το κλίμα για το κ. Άιντα;
Πρώτο, το άδειασμα από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ο οποίος δημόσια και από τη Λευκωσία αμφισβήτησε την αντικειμενικότητα του ως διαμεσολαβητής. Με αφορμή τις παρεμβάσεις του αξιωματούχου του ΟΗΕ να πείσει τις Βρυξέλλες να συναινέσουν στην τουρκική αξίωση για εφαρμογή για Τούρκους υπηκόους των τεσσάρων ελευθεριών που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Κοτζιάς διερωτήθηκε «μήπως δεν είναι διαμεσολάβηση αλλά δικηγορία όταν αναλαμβάνουν να τους εξηγήσουν πώς να διατυπώσουν καλύτερα τα αιτήματά τους προς την ΕΕ;». Μήπως, επισήμανε, «λειτουργούν ως λομπίστες στην υπηρεσία της Τουρκίας;». Με την προσέγγιση αυτή δεν φαίνεται να διαφωνεί η Λευκωσία, η οποία ωστόσο επιλέγει να μην συγκρουστεί με τον αξιωματούχο του ΟΗΕ.
Δεύτερο, ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, από τη Διάσκεψη της Γενεύης φάνηκε να μην ακολουθεί τις συμβουλές Άιντα. Σταμάτησε διάφορες κινήσεις του απεσταλμένου του κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης ενώ δεν έκανε χρήση του κειμένου που ετοιμάστηκε από την ομάδα Άιντα για να εκφωνηθεί μετά το τέλος της συνόδου. Επιπροσθέτως ο Γενικός Γραμματέας φάνηκε πως δεν ευνοεί το ενδεχόμενο να καθοριστεί χρονοδιάγραμμα, όπως προτιμά ο απεσταλμένος του ενώ ήταν ξεκάθαρος και στο θέμα των τεσσάρων ελευθεριών.
ΠΑΡΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΖΟΝΑΘΑΝ
Συντηρούν το ενδιαφέρον και την εμπλοκή τους στο Κυπριακό οι Βρετανοί, παρά το γεγονός ότι η προσοχή του Λονδίνου είναι στραμμένη στη διαδικασία εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Τζόναθαν Άλαν, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής για θέματα άμυνας και πληροφοριών στο Φόρεϊν Όφις, ο οποίος ήταν επικεφαλής της βρετανικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες της Γενεύης και είναι Ειδικός Απεσταλμένος για το Κυπριακό, πραγματοποίησε τις προηγούμενες ημέρες επαφές στη Λευκωσία. Ο κ. Άλαν, με εμπειρίες στο Κυπριακό τη δεκαετία του 2000 καθώς ήταν δίπλα από τον Λόρδο Χάνεϊ, θα επισκέπτεται συχνά την Κύπρο διατηρώντας ανοικτό κανάλι επικοινωνίας με τους εμπλεκόμενους. Κατά τις επαφές του συζήτησε το πρόβλημα που προέκυψε με τη διακοπή της διαδικασίας, φάνηκε να ευνοεί την επίσπευση των συζητήσεων για να ολοκληρωθούν εντός του έτους ενώ θέλησε να ακούσει απόψεις για τις τέσσερις ελευθερίες, που αξιώνει η Άγκυρα. Για το τελευταίο θέμα σαφώς και εισέπραξε διαφορετικές θέσεις από τις δυο πλευρές ενώ το Λονδίνο φλερτάρει με την τουρκική αξίωση.