Αδειάζει το καλάθι της Γενεύης 2: Οι συζητήσεις στη Λευκωσία για το Κυπριακό δεν προχωρούν
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Η επιμονή της Άγκυρας να εφαρμοστούν για Τούρκους πολίτες στην Κύπρο οι τέσσερις βασικές ελευθερίες αλλά και τα πολλά ανοικτά θέματα σε όλες τις πτυχές του Κυπριακού περιορίζει τις δυνατότητες να υπάρξει αποτέλεσμα στη νέα Διάσκεψη, που χρονικά τοποθετείται το Μάρτιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αξίωση της Άγκυρας για τις τέσσερις ελευθερίες συνδέεται και με τις συζητήσεις της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Χρησιμοποιεί η Άγκυρα το θέμα αυτό για να πιέσει την Κομισιόν και να εξασφαλίσει και στην Τελωνειακή Ένωση ενώ παράλληλα επιχειρεί να διασφαλίσει το ζήτημα των τεσσάρων ελευθεριών μέσα από μια διμερή συμφωνία ( Κύπρου-Τουρκίας μετά τη λύση).
Την ίδια ώρα, προς τη Λευκωσία υπάρχουν υποδείξεις ( κάποιες και εκ των έσω), να βιαστεί να κλείσει όλες τις άλλες πτυχές και να «καθαρίσει» το τοπίο για το θέμα της Ασφάλειας, ώστε να προχωρήσει η προσπάθεια μετά το τουρκικό δημοψήφισμα. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν πως γίνονται υποδείξεις του τύπου «υπάρχουν δυο-τρία ζητήματα που μπορεί εάν κλείσουν τώρα να ανοίξουν το δρόμο προς τη συμφωνία». Τούτο σε ότι αφορά τις εσωτερικές πτυχές αφορά, μεταξύ άλλων, την εκ περιτροπής προεδρία ( που μπορεί να δοθεί ως αντάλλαγμα για τη Μόρφου, όπως αναφέρουν κάποιες πλευρές) καθώς και στο θέμα των μηχανισμών λήψης αποφάσεων.
«Η δίκαιη και ίση εκπροσώπηση της κάθε πλευράς στη νέα δομή», ήταν η θέση που μετέφερε στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ η Τουρκία κατά τις εκεί επαφές του. Κι αυτό συνδέεται με την επιμονή που εκφράζεται και από τον Μουσταφά Ακιντζί για τα μικρά βέτο που θα έχει η τουρκοκυπριακή πλευρά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων ( Να υπάρχει μια τουλάχιστον τ/κ ψήφος στη πλειοψηφία).
Είναι προφανές πως παρόλο που η σύγκληση της Διάσκεψης θεωρείται δεδομένη, ωστόσο φαίνεται να συνδέεται και με τις συζητήσεις που διεξάγονται στη Λευκωσία. Να υπάρξει, δηλαδή, μια σχετική πρόοδος, που από τα λεγόμενα σημαίνει ε/κ υποχωρήσεις για να… διευκολυνθούν οι συζητήσεις. Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κανένα βήμα προς τα εμπρός ενώ είναι σαφές από τη στάση της τουρκικής πλευράς πως παραμένει προϋπόθεση για να προχωρήσει η διαπραγμάτευση το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών.
Όπως σημείωνε ενημερωμένη πηγή, αυτό το θέμα θα το τραβήξει μέχρι τέλους η Τουρκία ενώ θα επιχειρήσει να «παίξει» και μέσα από την αναλογία 4:1( Ελλαδίτες- Τούρκοι) . Ξένος διπλωμάτης που υπηρέτησε στην Τουρκία και γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας του καθεστώτος Ερντογάν, σημείωνε πως η επιμονή αυτή της Άγκυρας συνδέεται με διάφορες επιδιώξεις της . Αρχικά, δεν θέλει η Τουρκία «να εγκαταλείψει στην Ελλάδα την Κύπρο»(!) λόγω των δικαιωμάτων που έχουν οι Ελλαδίτες με την ιδιότητα του Ευρωπαίου. Τούτο βέβαια δεν ισχύει και έχει να κάνει με τους συμβολισμούς περισσότερο. Η ουσία είναι η προσπάθεια πολιτικού και οικονομικού ελέγχου του νησιού, που μπορεί να εξασφαλίσει τούτο και μέσα από το περιεχόμενο της λύσης. Σημειώνεται συναφώς πως ξένοι αξιωματούχοι έχουν αντιληφθεί πως η Τουρκία μπορεί να κάνει μια… κίνηση-ματ στο θέμα της Ασφάλειας, αποποιούμενη το μονομερές δικαίωμα επέμβασης, εάν εξασφαλίσει μια σειρά αξιώσεις της στα θέματα των εσωτερικών πτυχών. Και οι αξιώσεις της είναι συγκεκριμένες και αφορούν και τη λειτουργία του κράτους.
ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Με βάση τις μέχρι σήμερα συζητήσεις που είχε η Λευκωσία με Ευρωπαίους εταίρους, η αξίωση της Τουρκίας για τις τέσσερις ελευθερίες της Ε.Ε. δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος καθώς ό,τι και να λέγει η Άγκυρα μια ρύθμιση έστω και να αφορά την Κύπρο μόνο, θα δημιουργεί προηγούμενο για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Το προηγούμενο θα δημιουργηθεί και για τη Βρετανία που βρίσκεται σε πορεία εξόδου από την Ε.Ε. Σημειώνεται πως το Λονδίνο διεκδίκησε τούτο πλην όμως η απάντηση της Ένωσης είναι πως όσοι δεν βρίσκονται στην ενιαία αγορά, ουσιαστικά χάνουν και τα υπόλοιπα προνόμια.
Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Κροατία στις οποίες έχουν τεθεί περιορισμοί για μια χρονική περίοδο, δεν μπορεί να είναι εσαεί καθώς έχουν την ιδιότητα του κράτους-μέλους.
Επειδή, πάντως, τόσο ο κ. Άιντα όπως και όσους έπεισε στο εσωτερικό της Κύπρου, θεωρούν πως οι τέσσερις ελευθερίες καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από την Τελωνειακή Ένωση, γνώστες του θέματος υποδείκνυαν πως η συμφωνία με την Τουρκία αφορά αυστηρά μόνο βιομηχανικά προϊόντα.
Δεν πήρε μαζί του Άιντα στην Άγκυρα ο Γ.Γ. του ΟΗΕ – Προσωπική απόφαση Γκουτέρες
Η απουσία του Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα από τις συναντήσεις του Αντόνιο Γκουτέρες στην Άγκυρα έχει συζητηθεί. Αν και ο κ. Άιντα βρισκόταν νωρίς την περασμένη εβδομάδα στην τουρκική πρωτεύουσα, ωστόσο αναμενόταν να πλαισίωνε και τον Γενικό Γραμματέα στις επαφές του την Παρασκευή και το Σάββατο.
Κι αυτό γιατί στις συναντήσεις του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών το Κυπριακό ήταν ένα από τα βασικά θέματα στην ατζέντα. Ο Αντόνιο Γκουτέρες , ωστόσο, επέλεξε να μην έχει δίπλα του τον ειδικό απεσταλμένο του Διεθνούς Οργανισμού για το θέμα αυτό, τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Κι αυτό γιατί ο κ. Γκουτέρες θεωρεί πως κάποιες κινήσεις του Νορβηγού αξιωματούχου του ΟΗΕ τον έχουν εκθέσει, όπως η παρουσία του στη Διάσκεψη της Γενεύης, στις 12 Ιανουαρίου, λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Κι αυτό γιατί δεν υπήρξε αποτέλεσμα που να δικαιολογεί την παρουσία του Γενικού Γραμματέα σε μια τέτοια σύναξη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στη Γενεύη ο Γενικός Γραμματέας απέφυγε να αναγνώσει τη γραπτή δήλωση που του είχε ετοιμάσει η ομάδα Άιντα και επέλεξε να προβεί προφορικά σε δική του δήλωση (σε αυτή που αναφέρθηκε δυο τουλάχιστον φορές σε Κυπριακή Δημοκρατία, αναφορά που ασφαλώς δεν υπήρχε στο γραπτό κείμενο).
Και στο βάθος προεδρικές εκλογές
Η πίεση από τρίτους προς τη Λευκωσία συνδέεται και με το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα εισέλθει από το καλοκαίρι σε προεκλογική περίοδο ενόψει των προεδρικών του Φεβρουαρίου 2018.
Αν και είναι πολύ νωρίς, κινήσεις φαίνεται να γίνονται όπως και προετοιμασίες επί χάρτου. Δεν πρέπει να θεωρούνται τυχαίες έρευνες κοινής γνώμης μέσα από τις οποίες αξιολογούνται πρόσωπα με επιρροή.
Όπως πληροφορούμαστε, από πλευράς του ΑΚΕΛ έχει διαμηνυθεί προς τον Πρόεδρο ότι πρέπει να προχωρήσει στο Κυπριακό με τρόπο που να ξεκαθαρίζει το τοπίο μέχρι το Μάιο- Ιούνιο καθώς μετά αρχίζουν και οι δικές του ασκήσεις επί χάρτου για τις προεδρικές.