Με ανοικτές τις εκκρεμότητες θα οδηγηθούν οι βασικοί παίκτες στη διάσκεψη για το Κυπριακό
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Εύσημα φον ντερ Λάιεν στην Κύπρο: Είναι πολύ σημαντικό κράτος -μέλος από τη γεωγραφική της θέση: Εκπληκτικό αυτό που έχει πετύχει με το θαλάσσιο διάδρομο
Με αφορμή την 20η επέτειο από το ΟΧΙ των Ελλήνων της Κύπρου: Πρόεδρε, κομματάρχες, τώρα θα βροντοφωνάξουμε ΟΧΙ στην τουρκοδιζωνική σας! Δεν θα τουρκέψουμε!
Του Κώστα Βενιζέλου
Το τετραήμερο 9-12 Ιανουαρίου θα κριθούν τα πάντα στη διαδικασία στο Κυπριακό, με κορυφαία στιγμή, όμως, την τελευταία ημέρα που θα πραγματοποιηθεί η πενταμερής. Είναι προφανές πως η τουρκική πλευρά δεν έχει πλέον κίνητρο να διαπραγματευθεί πριν από την πενταμερή και δεν έχει λόγο καθώς η σύγκλησή της έχει συμφωνηθεί τελεσίδικα.
Ως εκ τούτου, τα όσα ήθελε να αποφύγει η ε/κ πλευρά με τη διασύνδεση της Ασφάλειας με το Εδαφικό ακόμη και την εκ περιτροπής προεδρία και συζήτηση τους στα πλαίσια πενταμερούς ( που ήθελε να ήταν πενταμερής), τα αποδέχθηκε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στο δείπνο με τον Ακιντζί και τα Ηνωμένα Έθνη, την περασμένη Πέμπτη.
Οι συζητήσεις στη Λευκωσία θα γίνουν, κυρίως σε επίπεδο διαπραγματευτών, όμως δεν αναμένεται αποτέλεσμα. Την ίδια ώρα, όμως, αναπτύσσεται ένα παρασκήνιο, από τρίτους με στόχο να βρεθούν συμβιβασμοί σε βασικά ζητήματα, πριν τη μετάβαση των πρωταγωνιστών στην Ελβετία. Παράλληλα με το «σκηνικό συμφωνίας» που στήνεται είναι και ο παράγοντας Τουρκίας, που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Ο Ερντογάν έχει στραμμένη την προσοχή του στο δημοψήφισμα για αλλαγή του συντάγματος, έχει συμμαχήσει με τους Εθνικιστές ενώ βάλλεται από το Ρεπουπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CHP), για να μην προβεί σε «υποχωρήσεις» στην Κύπρο. Ταυτόχρονα κλιμακώνει την ένταση με την Ελλάδα.
Πώς, όμως και με ποιο τρόπο κινούνται στο παρασκήνιο οι τρίτοι και ποια τα δεδομένα;
Ασφάλεια: Τη χρυσή τομή αναζητούν για την περίοδο που θα παραμείνει ο κατοχικός στρατός μετά την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν πως η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς για μεταβατική περίοδο πέντε χρόνων είναι μικρή ενώ η τουρκική προσέγγιση που αναφέρεται σε δώδεκα χρόνια συν είναι μεγάλη. Ως εκ τούτου, άνθρωποι του Διεθνούς Οργανισμού θεωρούν πως θα πρέπει η μεταβατική περίοδος να καθοριστεί μεταξύ των δυο προτάσεων, κοντά ενδεχομένως στα δέκα χρόνια. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, οι Αμερικανοί κατά κύριο λόγο και οι Βρετανοί σε λιγότερο ενδεχομένως βαθμό, επιχειρούν να προωθήσουν την ιδέα για την παραμονή στην Κύπρο ενός μικρού σώματος στρατού από την Τουρκία, για να εγγυάται σε πρώτη φάση την εφαρμογή της συμφωνίας και στη συνέχεια για να αισθάνονται «ασφαλείς» οι Τουρκοκύπριοι. Αυτή η ιδέα συμπίπτει με την τουρκική πρόταση για τη δημιουργία μιας βάσης στο νησί. Οι Τούρκοι κάνουν λόγο για 2.000 στρατιώτες ενώ οι Αμερικανοί για περίπου 650. Το κοινό τους στοιχείο είναι πως αυτό το στρατιωτικό απόσπασμα δεν θα αποχωρήσει ποτέ. Η δε παρουσία του στρατού θα έχει σχέση με το «διαφοροποιημένο σύστημα εγγυήσεων». Είναι προφανές πως η Τουρκία δεν κάνει πίσω στο θέμα των εγγυήσεων και γι αυτό οι εν δυνάμει μεσολαβητές θεωρούν πως εάν η μεταβατική περίοδος θα είναι μακρά, τότε ενδεχομένως να βρεθεί «συμβιβασμός».
Η Λευκωσία δέχεται πιέσεις για να αποδεχθεί μια φόρμουλα εγγυήσεων με δέλεαρ την ημερομηνία λήξης. Πληροφορίες αναφέρουν πως ασκούνται πιέσεις προς τη Λευκωσία ακόμη και των εκ των έσω, από παράγοντες που υποβαθμίζουν το κεφάλαιο των εγγυήσεων.
Η Αθήνα είναι ο παίκτης που θα καθορίσει την παρτίδα. Η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει πως θα είναι παγίδα να συμμετάσχει σε Διάσκεψη με άλυτα τα εκκρεμούντα ζητήματα, καθώς υπάρχουν κίνδυνοι από ένα συνολικό πάρε-δώσε. Άλλωστε, όπως υποδεικνύεται, δεν είναι αυτός ο ρόλος της ως εγγυήτριας δύναμης, πέραν του γεγονότος ότι θα πρέπει να ασχοληθεί με τα θέματα της Ασφάλειας. Δεν αποδέχεται ακόμη παραμονή μικρού, έστω, αριθμού στρατευμάτων με «όρο επαναξιολόγησης» καθώς θεωρεί πως τέτοια διευθέτηση θα είναι επίφοβη ενόψει του βέτο που θα έχουν οι Τ/κ.
Εδαφικό: Η αποδοχή από μέρους της ε/κ πλευράς να κατατεθούν χάρτες μια ημέρα πριν τη σύγκληση της πενταμερούς αφήνει το κεφάλαιο αυτό ανοικτό για να συζητηθεί στη Διάσκεψη. Η τουρκική πλευρά αφήνει πολλά να εννοηθούν στις συζητήσεις όπως και πολλές υποσχέσεις να αιωρούνται. Ενώ το κλειδί βρίσκεται στο ποσοστό 28,7% και επιστροφή 85.000 τίποτε δεν θεωρείται σίγουρο. Ούτε, ασφαλώς, το θέμα της Μόρφου.
Διακυβέρνηση: Σε δυο θέματα θα επικεντρωθούν οι συζητήσεις. Το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας, το οποίο η ε/κ πλευρά θέλει να το πάρει στη Διάσκεψη και να το ανταλλάξει, θα μείνει μέχρι τέλους. Μέχρι το τέλος θα μείνει και το θέμα των μικρών βέτο που ζητά διακαώς η τουρκική πλευρά.
Η ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΑΙΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟ ΔΩΡΟ
Ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαθρ Άιντα μετά το Μοντ Πελεράν 2, παρουσιάσθηκε με τάσεις αυτοκριτικής και παραδοχής λαθών ως προς την τακτική που ακολούθησε ο Διεθνής Οργανισμός.
Συμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα, θεώρησε πως η κατάρρευση των διαπραγματεύσεων προκάλεσε σημαντικό κόστος στη διαδικασία «και τα όσα επιτεύχθηκαν μέχρι σήμερα». Θεώρησε λάθος το γεγονός ότι ξεσήκωσε τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για να παραστεί στα τελετουργικά του Μοντ Πελεράν.
Η ομάδα των Ηνωμένων Εθνών εκτιμά πως εάν οι συζητήσεις στο Εδαφικό γινόντουσαν στη Λευκωσία, θα μπορούσε τα μικρά βήματα που έγιναν στην Ελβετία να θεωρούνταν και να ήταν μεγαλύτερα. Βεβαίως μετά την αυτοκριτική προέκυψε η απροσδόκητη για όλους συμφωνία στο δείπνο, που πρόσφερε στον Έσπεν Μπαρθ Άιντα «άφεση αμαρτιών» και μεταφορά εκ νέου της διαδικασίας εκτός Κύπρου για επανάληψη του σκηνικού.
Πενταμερής η σύνθεση που συμφωνήθηκε – Όσοι άλλοι προσκληθούν δεν θα είναι συμβαλλόμενα μέρη – Σημείο χωρίς επιστροφή μετά την 12 Ιανουαρίου
ΠΕΝΤΑΜΕΡΗΣ θα πραγματοποιηθεί στις 12 Ιανουαρίου στη Γενεύη. Η σύνθεση είναι συγκεκριμένη και έχει συμφωνήθηκε στο δείπνο της περασμένης Πέμπτης. Θα μετάσχουν «οι δύο πλευρές» μαζί με τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.
Δεν υπάρχει αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ακόμη και να προσκληθούν και άλλοι στην πενταμερή, όπως ΟΗΕ( που θα είναι ούτως ή άλλως), Ε.Ε. ή πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα είναι βασικά μάρτυρες και όχι μέρος της διαδικασίας. Δεν θα είναι συμβαλλόμενοι στην όποια συμφωνία. Εάν επιτευχθεί συμφωνία ποιοι θα υπογράψουν; Όσοι καταγράφονται στην ανακοίνωση του δείπνου, οι δυο πλευρές και οι εγγυήτριες «που θα προστεθούν» την 12η Ιανουαρίου. Άλλωστε για να προσκληθούν κι άλλοι πέραν των όσων αναφέρονται θα πρέπει να συμφωνήσουν οι δυο πλευρές.
Είναι προφανές πως τα όσα λέγονται εκ των υστέρων για πολυμερή δεν ισχύουν και τούτο υποδεικνύεται με νόημα από τα Ηνωμένα Έθνη, που επιλέγουν χαμηλούς τόνους στο θέμα για να μην προκληθεί πρόβλημα πριν από τη Διάσκεψη. Οι αναφορές πως «η Κυπριακή θα είναι εκεί», παραπέμποντας στον υπουργό Εξωτερικών, μπορεί να έχουν νόημα εάν θα παρίσταται στο ίδιο τραπέζι με τις κοινότητες και τις εγγυήτριες δυνάμεις. Είναι γι αυτό που η «Διάσκεψη για την Κύπρο» θα συνιστά σημείο μη επιστροφής. Είτε αποτύχει είτε πετύχει. Η σύνθεση της, η πενταμερής, θα καθορίσει και το νέο σκηνικό στο Κυπριακό και στην Κύπρο.