Η οικονομική κρίση ενέτεινε την εμφάνιση ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Ελλάδα βρίσκεται ψηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη που απεικονίζει τη συχνότητα εμφάνισης ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων ειδικά στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, με το ποσοστό εμφάνισης τέτοιας λοίμωξης να φτάνει το 50% στους ενήλικες και το 30% στα νεογνά.
Η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω της οικονομικής κρίσης που οδηγεί σε υποστελέχωση τα δημόσια νοσοκομεία και υποσκάπτει την επάρκεια των υποδομών εντούτοις υπάρχουν ακόμη ορισμένα πράγματα που θα μπορούσαν να γίνουν και να αντιμετωπίσουν κάπως το πρόβλημα υποστηρίζει σε έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα το ελληνικό Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), που ιδρύθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στα ελληνικά νοσοκομεία.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Λοιμώξεων (ECDC), περίπου 6% των νοσηλευόμενων ασθενών στην Ευρώπη αναπτύσσει ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, με τον συνολικό αριθμό των ασθενών να φτάνει στα 3,2 εκατ. στην Ευρώπη για το έτος 2011-2012.
Τα ευρωπαϊκά δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 1 στους 5 ασθενείς εμφανίζει ενδονοσοκομειακή λοίμωξη στις ΜΕΘ, με την πλειοψηφία αυτών των λοιμώξεων να προέρχονται από μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Και ο λόγος δυστυχώς είναι η μέχρι σήμερα αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα.
Στην Ελλάδα τα δεδομένα δείχνουν ότι 1 στους 10 νοσηλευόμενους περίπου το 9% θα πάθει κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη. Επιπλέον, η Ελλάδα κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη σε νοσοκομειακές λοιμώξεις που οφείλονται σε ανθεκτικά μικρόβια και την 1η θέση στην κατανάλωση αντιβιοτικών στα νοσοκομεία, με το τραγικό ποσοστό του 54,7%.
Οι επιπτώσεις σε ασθενείς και σύστημα υγείας είναι σημαντικές καθώς παρατείνουν την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο, αυξάνουν εντυπωσιακά το κόστος νοσηλείας, όπως επίσης και τα ποσοστά θνητότητας, υπογραμμίζει το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων. Κάθε χρόνο 3.000 άνθρωποι στην Ελλάδα πεθαίνουν λόγω κάποιας νοσοκομειακής λοίμωξης, ενώ κοστίζουν στο ελληνικό σύστημα υγείας 1,2 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ελληνικού Κέντρου οι συνηθέστεροι παράγοντες που εντείνουν το φαινόμενο της εμφάνισης ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι το ίδιο το νοσοκομειακό περιβάλλον, δηλαδή το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, τα ιατρικά εργαλεία, οι επισκέπτες, κ.λπ., ενώ εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και η χρήση παρεμβατικών συσκευών όπως είναι οι ουροκαθετήρες, οι αναπνευστήρες και οι κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες. Επιβαρυντικά λειτουργεί και η έλλειψη συμμόρφωσης του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού σε απλές τυποποιημένες πρακτικές, όπως η συμμόρφωση με τις πρακτικές υγιεινής των χεριών ή με τις πρακτικές εισαγωγής και φροντίδας παρεμβατικών συσκευών (π.χ. ουροκαθετήρες, κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες και αναπνευστήρες).
Όπως καταγράφουν οι ειδικοί, αυτό οφείλεται κυρίως στην μη κατάλληλη ενημέρωση/εκπαίδευση του ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού σχετικά με την εφαρμογή των ορθών πρακτικών, κάτι που εύκολα μπορεί να διορθωθεί με μια ενημερωτική καμπάνια.
Αντίθετα, πολύ δυσκολότερα αντιμετωπίζεται το σοβαρό θέμα της υποστελέχωσης των δημόσιων νοσοκομείων ως προς την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης νοσοκομειακών λοιμώξεων. Τα διεθνή δεδομένα, επισημαίνεται στην έρευνα, δείχνουν ότι η κάλυψη των αναγκών των νοσοκομείων από μη μόνιμο ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικό, και υποστελεχωμένο προσωπικό καθαριότητας του νοσοκομείου, το οποίο είναι σύνηθες στις μέρες μας (π.χ. επικουρικοί ιατροί, συμβασιούχοι νοσηλευτές κτλ) σχετίζεται με αύξηση νοσοκομειακών λοιμώξεων ενώ, καθοριστικό ρόλο παίζει και η υποστελέχωση των ομάδων και επιτροπών επιτήρησης λοιμώξεων των νοσοκομείων.
Επιπλέον, η παρατεταμένη διάρκεια νοσηλείας, λόγω ανεπαρκούς προγραμματισμού και έλλειψης υποδομών που θα εξασφάλιζαν ταχεία διαχείριση των ασθενών, καθώς και η παρατεταμένη και χωρίς ένδειξη χρήση παρεμβατικών συσκευών, έχουν σαν αποτέλεσμα την έκθεση των ασθενών σε ανθεκτικά μικρόβια του ιατρονοσηλευτικού περιβάλλοντος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο για νοσοκομειακές λοιμώξεις.
Το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων καταλήγει ότι, αν και υπάρχει αδυναμία της χώρας να προβεί άμεσα σε δομικές αλλαγές της λειτουργίας των νοσοκομείων, λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι εφικτή η μείωση των νοσοκομειακών λοιμώξεων με την εφαρμογή απλών προγραμμάτων πρόληψης. Τα διεθνή δεδομένα έχουν αποδείξει ότι πάνω από το 50% αυτών των λοιμώξεων μπορούν να προληφθούν εφαρμόζοντας συνεχή καταγραφή των λοιμώξεων, διαρκή γνωστοποίηση αυτών των δεδομένων στο ιατρο-νοσηλευτικό προσωπικό και τους διοικητές των νοσοκομείων και εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας σε πρακτικές πρόληψης.
Ελένη Μαυρούλη, ΚΥΠΕ, Αθήνα