Ο βάλτος της Ουάσιγκτον που θέλει να καθαρίσει ο Τραμπ: Γιατί απέτυχαν οι προηγούμενοι;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γράφει η Λένα Αργύρη*
Έχει γίνει το νέο λατρεμένο σλόγκαν που ακούει κανείς στα αμερικανικά προάστια και την μακρινή επαρχία. Δεν το έχω ακούσει προσωπικά γιατί δεν ζω εκεί. Ούτε τον θυμό και την απογοήτευση αυτών των ανθρώπων συμμερίζομαι, για να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Μάλλον επειδή, όπως λένε φίλοι εδώ στην πρωτεύουσα, όταν βλέπεις κάτι από πολύ κοντά, χάνεις ολόκληρη την εικόνα.
Οι κάτοικοι της περιφέρειας απαιτούν, σαν να έφτασε η ώρα της κρίσης «να καθαρίσει επιτέλους ο βάλτος της Ουάσιγκτον» και οι ιστορικοί εκνευρισμένοι, διευκρινίζουν και πάλι στον υπόλοιπο πλανήτη, ότι «όχι, η αμερικανική πρωτεύουσα δεν χτίστηκε πάνω σε βάλτο.» Το hashtag #draintheswamp στο twitter, έχει γίνει η νέα απολαυστική πλατφόρμα ιδεών και προτάσεων, για το πως μπορεί να συμβεί αυτό.
«Μα πως θα καθαρίσει η Ουάσιγκτον από την διαπλοκή;» αναρωτιούνται οι πάντες «για να γίνει αυτό θα πρέπει να μετακομίσουν όλοι οι κάτοικοί της» σχολιάζει η Washington Post, με σαφώς σαρκαστική διάθεση απέναντι στις λαϊκίστικες εξαγγελίες που κάθε τετραετία κοσμούν τον δημόσιο διάλογο, για να αποσυρθούν διακριτικά, περίπου μετά την ορκωμοσία. Εκεί, γύρω στις 20 Ιανουαρίου.
Δύσκολοι καιροί για όσους ζουν στην πρωτεύουσα του έθνους. Έχουν μπει για τα καλά στο στόχαστρο των υπόλοιπων συμπολιτών τους και αποκαλούνται πια απροκάλυπτα ως οι απόλυτοι εκφραστές του λεγόμενου συστήματος και οι πιο αφοσιωμένοι υπηρέτες του κατεστημένου. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε η Washington Post, δύο είναι οι λέξεις με τις οποίες χαρακτηρίζουν τους λεγόμενους Washingtonians οι υπόλοιποι Αμερικάνοι.Διεφθαρμένους και αλαζόνες. Κολακευτικό δεν το λες.
Κάποιοι εδώ περνούν στην αντεπίθεση και λένε, ότι απλώς η υπόλοιπη Αμερική θα ήθελε να είναι στην θέση τους αλλά δεν μπορεί. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που γράφει ο John Kelly στην γνωστή στήλη του «John Kelly’s Washington» οτι «ο βάλτος ενός ανθρώπου, είναι ο υδροβιότοπος ενός άλλου.» Και προσθέτει «δεν υπάρχει καμία άλλη πόλη στον κόσμο που οι πολιτικοί ξοδεύουν τόσα πολλά χρήματα και δυνάμεις για να μετακομίσουν και μόλις τα καταφέρουν, λένε οτι θέλουν να την αλλάξουν.» Έχει πράγματι μια αντιφατικότητα εάν το σκεφτείς καλά.
Η αλήθεια είναι οτι αυτό το αλληλοτροφοδοτούμενο σύστημα πολιτικής-επιχειρηματικών συμφερόντων και ενίοτε μιντιακών συγκροτημάτων, έχει τόσο βαθιά τις ρίζες του στην Ουάσιγκτον, που οι προσπάθειες προηγούμενων προέδρων να το αντιμετωπίσουν-αν υποτεθεί βεβαίως ότι ήταν ειλικρινείς- απέβησαν άκαρπες.
Η αποκαλούμενη «περιστρεφόμενη πόρτα» βρέθηκε στο στόχαστρο και του Μπαράκ Ομπάμα ο οποίος επιχείρησε ανεπιτυχώς να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο, θέτοντας τον περίφημο περιορισμό των «δύο ετών». Δηλαδή, την απαγόρευση εργασίας σε εταιρείες λόμπι για δύο χρόνια, αφότου ένα κυβερνητικό στέλεχος έφευγε από το administration. Πριν από τον Ομπάμαήταν ο Τζωρτζ Μπους με τα ίδια φιλόδοξα σχέδια, ο Μπιλ Κλίντον νωρίτερα και πάει λέγοντας.
Το 1980 ο Ronald Reagan χρησιμοποίησε για πρώτη φορά αυτή την φράση υποσχόμενος οτι θα «καθαρίσει τον βάλτο της γραφειοκρατίας στην Ουάσιγκτον». Είναι μια υπόσχεση που πάντοτε πούλαγε. Αποτελεί κοινό μυστικό, ότι σε αυτή την πόλη «είτε είσαι στους από μέσα, είτε στους απ᾽ έξω». Και κανείς δεν θέλει να βρίσκεται απ᾽ έξω, διότι κάτι τέτοιο αναιρεί επί της ουσίας τον λόγο για τον οποίο επέλεξε να ζει εδώ.
Η άποψη ότι όλοι σε αυτό τον βάλτο είναι αλληλοεξαρτώμενοι και διαπλεκόμενοι μέσω συμφερόντων είναι περίπου αλήθεια, λέει το Bloomberg στο άρθρο «υπερασπίζοντας αυτόν τον βούρκο.» Οι λομπίστες έχουν προνομιακή πρόσβαση στην νομοθετική και εκτελεστική εξουσία για δύο λόγους. Πρώτον επειδή τα επιχειρηματικά συμφέροντα που εκπροσωπούν χρηματοδοτούν παραδοσιακά μεμονωμένες πολιτικές εκστρατείες αλλά και τα ίδια τα κόμματα. Δεύτερον, λόγω των προσωπικών επαφών που έχουν αναπτύξει, καθώς όλοι έχουν περάσει από τις κυβερνήσεις ως στελέχη, πριν επιλέξουν την μακράν πιο κερδοφόρα ιδιωτική αγορά. Πρόκειται για την λεγόμενη «περιστρεφόμενη πόρτα» που λέγαμε νωρίτερα, η οποία οδηγεί σε ένα σύστημα στο οποίο όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Και το καθοριστικό στοιχείο είναι, ότι ο ένας γνωρίζει τις αδυναμίες αλλά και τα περισσότερα από τα κρυφά χαρτιά του άλλου.
Ο Jimmy Carter, είναι ένα καλό παράδειγμα προέδρου που εναντιώθηκε στο σύστημα και παρουσίασε την εικόνα του DC outsider, στελεχώνοντας την κυβέρνηση του με την λεγόμενη «μαφία της Τζόρτζια» δηλαδή συντοπίτες του από την εποχή που ήταν κυβερνήτης στην πολιτεία. Κανείς δεν είχε την παραμικρή εμπειρία για το πως δουλεύει το σύστημα, όπως γράφει ο αναλυτής Phillip Wallach στο Brookings, και αυτό φάνηκε πολύ γρήγορα. Ο Κάρτερ επιχείρησε να δώσει την εικόνα οτι δεν θα κάνει business as usual αλλά τελικά το σύστημα τον κατάπιε με ευκολία, όπως καταλήγει το εν λόγω δημοσίευμα με τίτλο «τι μπορεί να διδαχθεί ο Τραμπ από την αποτυχία του Κάρτερ να καθαρίσει τον βάλτο της Ουάσιγκτον.» Οι outsiders δεν είχαν ποτέ τύχη σε αυτή την πόλη, η οποία όπως αναφέρει εύστοχα το Business Insider «είναι μια κλειστή κοινωνία στην οποία αν καταφέρεις και μπεις, βγαίνεις επαγγελματικά κερδισμένος. Αλλά το θέμα είναι να καταφέρεις να μπεις.»
«Διαχρονικά ο Λευκός Οίκος, όλες οι κυβερνητικές υπηρεσίες και τα Υπουργεία βασίζονται σε πρωτοκλασσάτα και ευφυή στελέχη τα οποία διαθέτουν την ικανότητα να παράγουν πολιτική επί 24ώρου βάσεως και να καταστρώνουν ταχύτατα εναλλακτικά σενάρια για οποιοδήποτε θέμα προκύψει» λέει το Bloomberg. Και το Brookings προσθέτει πως ο Τραμπ θα πρέπει εκ των πραγμάτων να βασιστεί σε στελέχη που γνωρίζουν πως γίνεται η δουλειά στην Ουάσιγκτον. Πως δουλεύει το Κογκρέσο; Ποιές ισορροπίες δεν διαταράσσονται ποτέ; Τέτοια περίπτωση είναι ο Reince Priebus» καταλήγει.
Η αποφασιστικότητα πάντως με την οποία ο νέος Πρόεδρος λέει οτι θα καθαρίσει τον βάλτο του Beltway -δηλαδή την Ουάσιγκτον και τα προάστια του Μέριλαντ και της Βιρτζίνια- είναι πράγματι αξιοθαύμαστη. Τα πρώτα δείγματα ωστόσο από την μεταβατική ομάδα του, λένε άλλα. Σαν να ήρθε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα, σχολιάζουν αναλυτές. Και ο ίδιος όταν ρωτήθηκε στο «60 minutes» γιατί τελικά στελεχώνει την μεταβατική του ομάδα με ανθρώπους τέτοιας κοπής είπε «μα, γιατί μόνο τέτοιοι υπάρχουν στην Ουάσιγκτον.»
Το λεγόμενο ρεπουμπλικανικό κατεστημένο δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές τα τελευταία χρόνια, κάτι που αποτυπώθηκε στις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Ο John MacCain και ο Mitt Romney που πλάσαραν εαυτούς ως συνεχιστές της εποχής Μπους, πλήρωσαν το τίμημα. Το ίδιο και η Χίλαρι, που προήλθε από τα σπλάχνα του ίδιου του συστήματος. Ο Τραμπ που πλάσαρε τον εαυτό του ως εχθρό αυτού του συστήματος και εκφραστή του εαυτού του και μόνο, δικαιώθηκε.
Αυτό που λέει τώρα ότι θα κάνει, είναι να απαγορεύσει στους κυβερνητικούς αξιωματούχους για πέντε χρόνια αφότου φύγουν από την κυβέρνηση να εργαστούν ως λομπίστες. Η εξαγγελία αυτή έχει προκαλέσει αναταραχή στους γνωστούς κύκλους της Ουάσιγκτον, αλλά και προβληματισμό στους ορθότερα σκεπτόμενους, διότι είναι γνωστό οτι τα λεγόμενα δυνατά και ικανά στελέχη της πιάτσας δεν θα έχουν πια κανένα απολύτως κίνητρο να απασχοληθούν σε κυβερνητικά πόστα. «Όσο και αν ακούγεται παράδοξο» όπως ανέφερε το Politico «όταν έρχεται η στιγμή της επιλογής ανάμεσα στο χρήμα και την πολιτική εξουσία, ολοένα και λιγότεροι επιλέγουν πια τον πολιτικό θώκο.»
Τα φιλόδοξα σχέδια του Τραμπ να καθαρίσει αυτόν τον βάλτο και να κάνει την διαφορά που δεν κατάφερε κανείς έως σήμερα, εμπεριέχουν τον κίνδυνο, όπως σχολιάζει η Washington Post, να μετατοπίσει τις δραστηριότητες των ομάδων πίεσης από την διαφάνεια στην οποία θεωρητικά βρίσκονται σήμερα, στην σκιά. Και περιγράφει ότι παρόμοιες περιοριστικές ρυθμίσεις εφαρμόστηκαν το 2007 στο πλαίσιο του νόμου Honest Leadership and Open Government. Το αποτέλεσμα όμως ήταν ακριβώς το αντίθετο. Αντί δηλαδή να μειωθεί ο ρόλος και η επιρροή των ομάδων πίεσης, που ήταν και το ζητούμενο, καταγράφηκε εντυπωσιακή πτώση της αναφοράς των δραστηριοτήτων τους στο Lobbying Disclosure Act του 1995, σύμφωνα με την μελέτη του Tim LaPira «στην σκιά, πως οι λομπίστες οδηγήθηκαν εκεί» την οποία επικαλείται η Washington Post.
Όπως είπε ο πανίσχυρος ηγέτης της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας στην Γερουσία Mitch McConnell, όταν ρωτήθηκε αν συμφωνεί με τα σχέδια του Τραμπ να καθαρίσει τον βάλτο της Ουάσιγκτον «αυτό δεν είναι κάτι που απασχολεί τον μέσο πολίτη, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα του.» Η αποστροφή του McConnell, ο οποίος θεωρείται ένας εκ των σημαντικότερων παιχτών στην Ουάσιγκτον και σκληρός εκφραστής του κατεστημένου, μεταφράστηκε από αναλυτές, ως μια ένδειξη των εμποδίων που θα συναντήσει ο Τραμπ στην προσπάθεια του να καθαρίσει τον βάλτο. Αν υποθέσουμε ότι επιχειρεί τελικά να το κάνει. Διότι το πιθανότερο είναι, όπως προβλέπουν έμπειροι αναλυτές εδώ στην Ουάσιγκτον, ότι θα κάνει απλώς οτι έκανε και ο Μπαράκ Ομπάμα. Θα ψεκάσει τον βάλτο.