Ημερομηνία υπό αίρεση για πολυμερή διάσκεψη: Προϋποθέσεις θέτει η Αθήνα στη Λευκωσία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Ημερομηνία για τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης υπό αίρεση αναμένεται να συμφωνηθεί στο Μοντ Πελεράν, η οποία χρονικά θα τοποθετείται πριν το τέλος του 2016.
Οι συναντήσεις στο ελβετικό θέρετρο, σήμερα και αύριο, θα επικεντρωθούν στις συζητήσεις για το Εδαφικό παράλληλα ωστόσο, αναμένεται να καθορίσουν και τα επόμενα βήματα, που θα είναι η σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης. Ενόψει των ασφυκτικών πιέσεων που θα δεχθεί η ε/κ πλευρά για να προσέλθει σε διάσκεψη( το ίδιο έγινε και στον προηγούμενο γύρο), η θέση που διαμορφώθηκε στην Αθήνα, με πρόταση της ελλαδικής πλευράς, είναι πως σε περίπτωση που καθοριστεί ημερομηνία να είναι υπό την αίρεση ότι προηγουμένως θα «κλείσουν» όλα τα ανοικτά ζητήματα και εκκρεμότητες.
Πληροφορίες αναφέρουν πως στο παρασκήνιο οι κινήσεις που γίνονται στοχεύουν στη σύγκληση διάσκεψης στο τέλος Δεκεμβρίου, για να είναι εντός του 2016! Στο διάστημα μέχρι τότε, όπως έγραψε χθες ο «Φιλελεύθερος», θα αρχίσουν οι επαφές μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας για το θέμα της Ασφάλειας και ειδικότερα αυτό των εγγυήσεων.
Μια πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έγινε το βράδυ της περασμένης Παρασκευής. Είναι σαφές πως οι θέσεις τους είναι εκ διαμέτρου αντίθετες και οι συζητήσεις δεν θα είναι καθόλου εύκολες. Η Αθήνα δεν πρόκειται να αποδεκτή παραμονή στρατευμάτων και μη κατάργηση των εγγυήσεων και αυτό που συζητά είναι «λογικής διάρκειας μεταβατική περίοδο».
Η στάση αυτή της Αθήνας φαίνεται να χαλά το πάρτι κάποιων που κινούνται στο παρασκήνιο αλλά και στο προσκήνιο, οι οποίοι έχουν διαμορφώσει ήδη κάποια σενάρια, που παραπέμπουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε τουρκική παρουσία στο νησί. Η τουρκική πλευρά συζητά μεταβατική περίοδο πέντε συν πέντε χρόνια. Στην ολοκλήρωση της πρώτης πενταετίας θα γίνει, κατά τη δική τους πρόταση, επαναξιολόγηση και θα αποφασισθεί εάν θα παραμείνουν ή θα φύγουν. Μπορεί, βεβαίως, κανείς να προβλέψει τι θα αποφασίσουν!
Σήμερα οι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις βρίσκονται τοποθετημένες σε 164 σημεία στην κατεχόμενη Κύπρο και η καταρχήν συζήτηση που διεξήχθη μέσα από ιδέες που κατατέθηκαν είναι να συγκεντρωθούν σε μια στρατιωτική βάση. Η Τουρκία κάνει λόγο για μόνιμη στάθμευση στρατευμάτων και η βάση να είναι στο πρότυπο των Βρετανικών, που βρίσκονται στο νησί. Να έχει δηλαδή η βάση κυριαρχία. Η Λευκωσία βλέπει τη συγκρότηση της βάσης μόνο κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, χωρίς να καθορίζεται χρόνος.
Κάποια σενάρια για τα διάρκεια της μεταβατικής περιόδου διαμορφώθηκαν και θα συζητηθούν την κατάλληλη στιγμή, σημείωναν ενημερωμένες πηγές. Ωστόσο, είναι προφανές πως εάν η μεταβατική περίοδος δεν αφορά μήνες αλλά χρόνια, τότε το ρίσκο θα είναι μεγάλο.
Στην αντίπερα όχθη, ξένοι διπλωμάτες σημείωναν πως για το Κυπριακό θα αποφασίσει ο Ερντογάν και μόνο. Τόνιζαν δε πως πέραν από τις γνωστές ρητορικές εξάρσεις δεν έχει τοποθετηθεί, γεγονός που αναμένεται να πράξει εκ των πραγμάτων πολύ σύντομα. Όταν θα κάνει ταμείο και θα αξιολογήσει αυτά που θα εξασφαλίσει μέσα από τη Διακυβέρνηση κυρίως και θα παρακολουθήσει ποια τύχη θα έχουν οι ασάφειες που φαίνεται ότι θα συνοδεύουν το θέμα της Ασφάλειας.
Εάν, λοιπόν, μετά το Μοντ Πελεράν θα πραγματοποιηθεί η πολυμερής διάσκεψη για την Ασφάλεια, μέχρι και τη σύγκλησή της θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν πολλά. Πρώτο, είναι η σύνθεση της διάσκεψης. Το μοντέλο του Μπούργκερνστοκ φαίνεται να είναι το «ιδανικότερο». Δηλαδή, θα συζητούν οι δυο κοινότητες και θα συνεργάζονται με αυτές Ελλάδα και Τουρκία.
Όπως σημείωναν ξένες διπλωματικές πηγές ενδεχομένως στο χώρο να βρίσκεται και ένας κρατικός αξιωματούχος της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να συγκαλύπτει προφανώς την απουσία της. Το θέμα, βέβαια, είναι ποιος θα υπογράψει σε περίπτωση συμφωνίας.
Δεύτερο, είναι η ατζέντα της διάσκεψης. Ο Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος χθες συναντήθηκε με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Αχμέτ Τσαβούσογλου, υποστηρίζει πως θα πρέπει να είναι όλα τα θέματα στο τραπέζι. Αυτό σημαίνει πως η τουρκική πλευρά έχει εξασφαλίσει αρκετά δώρα στη Διακυβέρνηση, θα επιδιώξει και ένα τελικό πάρε-δώσε για να προσθέσει κι άλλα.
Η μικρή διαφορά στα ποσοστά και η εκ περιτροπής προεδρία
Η διαφορά που χωρίζει τις δυο πλευρές στα ποσοστά εδάφους που έχουν καταθέσει είναι μικρή. Γίνεται λόγος για διαφορά που κινείται στο 0,6%. Η ε/κ πλευρά κατέθεσε ποσοστό γύρω στο 28% και η τουρκική στο 29,2% ( αρχικά 32%).
Είναι προφανές πως σε περίπτωση συμφωνίας το ποσοστό θα κινηθεί κοντά ή το ίδιο με το χάρτη Ανάν. Το ζητούμενο, όμως, είναι ποιες περιοχές θα περιλαμβάνονται στις εδαφικές ρυθμίσεις που εκατέρωθεν προτείνονται. Αυτό θα ξεκαθαρίσει σήμερα και αύριο στο Μοντ Πελεράν κατά τις συζητήσεις επί των κριτηρίων και μετά που θα υπάρξει ανταλλαγή χαρτών. Το επιδιωκόμενο για την τουρκική πλευρά είναι να περιορίσει την επιστροφή εδαφών και κυρίως να μην υπάρχει σημαντική μετακίνηση πληθυσμού.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητά ως προϋπόθεση την επιστροφή της Αμμοχώστου και Μόρφου ενώ γίνεται λόγος για ειδικές περιοχές για Καρπασία και μαρωνίτικα χωριά. Η ε/κ πλευρά ζητά όπως επιστρέψουν 100.000 πρόσφυγες υπό τη διοίκηση του δικού της συνιστώντος κρατιδίου. Η συζήτηση στο Μοντ Πελεράν φάνηκε πως ο αριθμός αυτός κινείται μεταξύ 70.000 και 90.000.
Στο μεταξύ, τόσο η τουρκική πλευρά όσο και ξένοι διπλωμάτες θεωρούν πως έχει κλείσει το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας. Αυτό δεν επιβεβαιώνεται από ελληνοκυπριακές πηγές. Ωστόσο, όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, κόμματα που συναντήθηκαν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έχουν ρωτηθεί για τη θέση τους επί του θέματος της εκ περιτροπής προεδρίας και βολιδοσκοπήθηκαν.
ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΑ
Ενόψει της συζήτησης του εδαφικού, σήμερα και αύριο στο Μοντ Πελεράν και των όσων δημόσια ακούγονται για τα δεδομένα επί του εδάφους από το 1974 και εντεύθεν είναι σημαντικό να καταγραφούν τα επίσημα στοιχεία για να μην προκαλείται σύγχυση.
Πρώτο, το ποσοστό που κατέχουν οι Τούρκοι από το 1974, εξαιρουμένων των Βρετανικών Βάσεων στους υπολογισμούς επί του συνόλου της χώρας, 36,2%.( Εάν δεν υπολογιστούν στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας οι Βάσεις, τότε το ποσοστό της κατεχόμενης περιοχής είναι 35,2%).
Δεύτερο, η νεκρή ζώνη καλύπτει έκταση 2,7%.
Τρίτο, οι Βρετανικές Βάσεις καλύπτουν έδαφος 2.7%.
Κοντολογίς, η Κυπριακή Δημοκρατία ελέγχει το 59.5% της επικράτειας της. Η ακτογραμμή «μοιράζεται» ως εξής: Αυτή που ελέγχει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία 38,4%, κατεχόμενα 51.6%, ουδέτερη ζώνη 0,4% και Βρετανικές Βάσεις 9,6%.