Οι τακτικισμοί των Τούρκων στο εδαφικό: Στόχος είναι να μην δώσουν τίποτα στον Αναστασιάδη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ*
Ενώ μεταβαίνουν στην Ελβετία Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί για να συζητήσουν το εδαφικό, τα μηνύματα που λαμβάνει η ελληνική πλευρά δεν είναι ενθαρρυντικά γιατί ο κατοχικός ηγέτης δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένος να προχωρήσει πέρα από τα όρια που του έχει θέσει η Τουρκία.
Ταυτοχρόνως, προκαλεί πολλά ερωτηματικά η επιμονή του προέδρου Αναστασιάδη να μην συνοδεύεται από τους πολιτικούς αρχηγούς, παρά την αρχική δημόσια δέσμευσή του περί του αντιθέτου.
Οι προθέσεις των Τούρκων είναι πλέον ξεκάθαρες. Θα επαναλάβουν την γνωστή τακτική του παρελθόντος. Θέλουν οι διαπραγματεύσεις για το εδαφικό να μην προχωρήσουν πέρα από τη συζήτηση για τα κριτήρια. Μια τέτοια εξέλιξη θα τους επιτρέψει να παρουσιάσουν διεθνώς ότι επήλθε πρόοδος στη διαπραγμάτευση του εδαφικού και μετά από μία συμφωνία για τα κριτήρια θα ανοίξει ο δρόμος για να συζητηθεί το επίσης κρίσιμο θέμα της ασφάλειας.
Τι όμως επιδιώκει ο Ακιντζί με αυτό τον τακτικισμό; Ο ίδιος δεν μπορεί να διαπραγματευτεί τα κεφάλαια του εδαφικού και των εγγυήσεων χωρίς την απόλυτη έγκριση της Τουρκίας και έτσι κρύβεται μέσα στη διαδικασία. Επίσης, γνωρίζει ότι το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές σ’ αυτά τα δύο κεφάλαια είναι αγεφύρωτο. Έχοντας ήδη εξασφαλίσει την ελληνική υποχωρητικότητα στα τρία κεφάλαια (ΕΕ, οικονομία, διακυβέρνηση) θέλει να αλλάξει το πλαίσιο των συνομιλιών και να πάρει να κρίσιμα κεφάλαια σε μία διάσκεψη που θα ευρίσκεται και η Τουρκία. Τι θα επιδιώξει με αυτό; Αυτή την περίοδο, λόγω των εξελίξεων και της εμπλοκής της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, οι διεθνείς πιέσεις που μπορεί να δεχθεί η τουρκική πλευρά είναι οριοθετημένες και κατά συνέπεια αυτός που θα δεχθεί τις μεγαλύτερες πιέσεις, και μάλιστα υπό τη δαμόκλειο σπάθη της τελευταίας ευκαιρίας, είναι η ελληνική πλευρά. Με άλλα λόγια επιδιώκει να εγκλωβίσει τον πρόεδρο Αναστασιάδη σε ένα παιγνίδι τακτικής μηδενικού αθροίσματος, μέσα από το οποίο να εξέλθει νικητής με το μέγιστο κέρδος. Θέλει να συναρτήσει το χρόνο με τη λύση, θεωρώντας ότι ο παράγοντας χρόνος τον ευνοεί.
Η τουρκική πλευρά επιδιώκει να μετατρέψει τις συνομιλίες στην Ελβετία σε ένα μεταβατικό στάδιο για την πραγματοποίηση μίας πενταμερούς διάσκεψης. Ήδη από τώρα η τουρκική πλευρά δείχνει με σαφήνεια ότι επιδίωξή της δεν είναι η συζήτηση αποκλειστικώς του εδαφικού αλλά θέλει να οδηγήσει τις συνομιλίες σε μία συμφωνία μεταξύ Αναστασιάδη και Ακιντζί, η οποία να διεξαχθεί εντός του τρέχοντος έτους. Η ελληνική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει από την αρχή ότι θέτει δύο προϋποθέσεις για τις συνομιλίες στην Ελβετία προκειμένου να προχωρήσει σε πενταμερή ή πολυμερή. Η πρώτη προϋπόθεση είναι η κατάθεση χάρτου και δεύτερη, ο χάρτης να ικανοποιεί βασικά αιτήματα που θέτει η πρόεδρος για σχετικά με τη επιστροφή εδαφών και προσφύγων. Μπορεί ο πρόεδρος να έστειλε το μήνυμα αυτό προκειμένου να ασκηθούν πιέσεις προς την τουρκική πλευρά αλλά είναι γνωστό ότι και στο παρελθόν είχαμε παρόμοιο σκηνικό, με τους Τούρκους την τελευταία στιγμή να υπαναχωρούν και να μην καταθέτουν χάρτες, παρά τις διεθνείς διαβεβαιώσεις ότι θα ασκούνταν πιέσεις στην τουρκική πλευρά να πράξει το αντίθετο.
Από τα έγγραφα που ήδη κατέθεσαν οι δύο πλευρές φαίνεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο εδαφικό. Η τουρκική θέση επί του προκειμένου δεν αφήνει πολλές ελπίδες διαφοροποίησης της κατάστασης, παρά τις όποιες σοβαρές υποχωρήσεις του προέδρου Αναστασιάδη. Οι Τούρκοι ξεκινούν από τη θέση αρχής ότι στο εδαφικό θα πρέπει να διαφοροποιηθεί η γραμμή του Σχεδίου Ανάν (2004) γιατί θεωρούν την τότε εδαφική διευθέτηση ετεροβαρή υπέρ της ελληνικής πλευράς. Η πρόταση για τη δημιουργία μίας τρίτης περιοχής υπό ομοσπονδιακή διοίκηση είναι ελιγμός των Τούρκων αφού η πρόταση αυτή αλλάζει φαινομενικά το καθεστώς διοίκησης με τους Τούρκους να έχουν βέτο για τις μελλοντικές εξελίξεις στην περιοχή εκείνη χωρίς ταυτοχρόνως να απομακρύνονται οι έποικοι από την περιοχή.
Μέχρι στιγμής, η λανθασμένη τακτική του προέδρου Αναστασιάδη επέτρεψε στον Μουσταφά Ακιντζί να παρουσιάζει πρόοδο στα τρία πρώτα κεφάλαια (ΕΕ, διακυβέρνηση και οικονομία) εξασφαλίζοντας τις δικές μας υποχωρήσεις, ενώ τώρα σκληρύνει τη στάση του στο εδαφικό και στις εγγυήσεις. Κοντολογίς, οι Τούρκοι ήδη έχουν πάρει ήδη αυτά που θέλουν στα πρώτα κεφάλαια ενώ η ελληνική πλευρά είναι με την παλάμη ανοικτή περιμένοντας να λάβει. Ποιος όμως θα είναι περισσότερο επιρρεπής σε πιέσεις υποχώρησης, αυτός που έλαβε ή αυτός που εκλιπαρεί να λάβει; Και τι θα κάνει τότε ο πρόεδρος Αναστασιάδης; Θα αποχωρήσει και θα καταγγείλει την τουρκική πλευρά για αδιαλλαξία και μαξιμαλισμό ή θα μας πει πάλι αυτό που μας είπε όταν υποστήριξε το Σχέδιο Ανάν το 2004, ότι δηλαδή δεν έχουμε άλλη επιλογή γιατί είναι η τελευταία μας «ευκαιρία»;
- Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών