«Ανοιχτό Μουσείο»: Μια δράση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τι είπε ο Γιαννούλης Χαλεπάς όταν σε επίσκεψή του το 1902 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είδε ένα γύψινο αντίγραφο του Ερμή του Πραξιτέλη; Πώς δημιουργήθηκε η «Μυτοθήκη» στη Γλυπτοθήκη του Κάρλσμπεργκ στη Δανία; Τι απάντησε ο γλύπτης Αντόνιο Κανόβα (1757 – 1822) στην πρόσκληση του Βρετανικού Μουσείου να συμπληρώσει τα γλυπτά του Παρθενώνα;
Μια ενδιαφέρουσα δράση με τίτλο «Ανοιχτό Μουσείο», που όχι μόνο φωτίζει άγνωστες πτυχές αρχαίων έργων, αλλά δίνει και τη δυνατότητα να επισκεφτεί κανείς τα εργαστήρια συντήρησης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, έκανε σήμερα το ντεμπούτο της, αποκαλύπτοντας μερικά από τα μυστικά του μουσείου. Όπως για παράδειγμα, το μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης του 2ου αι. μΧ, το οποίο βρέθηκε ακρωτηριασμένο στην Ιταλία (χωρίς κεφάλι και χέρι), που περιήλθε στη συλλογή του Άγγλου συλλέκτη Τομας Χοπ (Thomas Hope), στις αρχές του 19ου αι. και συμπληρώθηκε από τον διάσημο Ιταλό γλύπτη, Αντόνιο Κανόβα. Το 1924 περιήλθε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από δωρεά του Μιχαήλ Εμπειρίκου.
«Ο Αντόνιο Κανόβα, ο γνωστότερος εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού στη γλυπτική, το συμπλήρωσε με μάρμαρο. Ο Κανόβα είχε άλλα παράλληλα αγάλματα που μπορούσε να αντιγράψει, έτσι η συμπλήρωσή του δεν ήταν εντελώς αυθαίρετη», ανέφερε η δρ Μωραΐτου Γεωργιάννα, προϊσταμένη του Τμήματος Συντήρησης, Φυσικών και Χημικών Ερευνών & Αρχαιομετρίας στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που έκανε την παρουσίαση. Η ίδια εξήγησε, ότι οι αυθαίρετες συμπληρώσεις σε αρχαιότητες είχαν ξεκινήσει από την Αναγέννηση και συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια ακόμα. Όμως τον 18ο αιώνα εμφανίζονται κάποιες ριζοσπαστικές αλλαγές.
«Είναι η εποχή που διαμορφώνονται αρχές, όπως η ανάγκη εκπαίδευσης του συντηρητή, η συμπλήρωση του γλυπτού, μόνο όταν υπάρχει βεβαιότητα για το θέμα, η απόλυτη προσαρμογή των συμπληρώσεων στο γλυπτό και όχι το αντίστροφο, η αποφυγή επίπεδων συνενώσεων και, τέλος, η ανάγκη της αναλυτικής, γραπτής τεκμηρίωσης», εξήγησε. Παράλληλα, έδωσε ένα ενδιαφέρον παράδειγμα της τάσης αυτής. Πρόκειται για την άρνηση του Αντόνιο Κανόβα στην πρόσκληση του Βρετανικού Μουσείου να συμπληρώσει τα γλυπτά του Παρθενώνα, της συλλογής τότε του Έλγιν. «Ουδείς σύγχρονος καλλιτέχνης δεν μπορεί να αναπαράγει το θεϊκό στυλ των γλυπτών του Φειδία», απάντησε τότε ο Κανόβα, διασώζοντας τα περίφημα γλυπτά.