Μετά το ΠΑΣΟΚ του 2015, ήρθε η εκλογική κατάρρευση και για το ισπανικό σοσιαλιστικό κόμμα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Των Jordi Pérez Colomé και Kiko Llaneras
Η εκλογική πτώση του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος είναι η μεγαλύτερη πτώση ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στη δυτική Ευρώπη ύστερα από την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ το 2015.
Το PSOE έχασε τη μισή του δύναμη: τη δεκαετία του ’80 λάμβανε 48% των ψήφων και σήμερα έχει πέσει στο 22%. Και η πτώση αυτή δεν είναι συγκυριακή. «Η πτώση ενός κόμματος όπως το PSOE οφείλεται περισσότερο σε συστημικούς παρά σε συγκυριακούς λόγους, έστω κι αν η συστημική αλλαγή σημειώθηκε πρόσφατα», σημειώνει ο Ιγνάθιο Μολίνα, ένας αναλυτής από το Real Instituto Elcano. Εδώ πρέπει να γίνουν έξι παρατηρήσεις.
1) Η σοσιαλδημοκρατία διέρχεται κρίση στην Ευρώπη. Η εκλογική πτώση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων ξεκινά την περίοδο 2005-2007. «Τα ποσοστά των σοσιαλδημοκρατών στις κάλπες μειώνονται σταθερά από το 2005», επισημαίνει ο ερευνητής Κρις Ανρέτι από το Πανεπιστήμιο East Anglia, που μελετά τα εκλογικά αποτελέσματα από το 1970. Τα συντηρητικά κόμματα είναι σταθερά αυτή την περίοδο.
Το φαινόμενο είναι γνωστό και έχει μελετηθεί εκτενώς. «Τα τελευταία 15 χρόνια η σοσιαλδημοκρατία διέρχεται κρίση και η εξήγηση έχει να κάνει με τις αλλαγές που επέφερε η παγκοσμιοποίηση», τονίζει ο Χουαν Ροντρίγκεθ Τερουέλ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια. Οι αλλαγές στο εμπόριο, στη μετανάστευση, στη σχέση ανάμεσα στην οικονομία και το Κράτος, έχουν προκαλέσει στα λαϊκά στρώματα ένα αίσθημα εγκατάλειψης. Το PSOE του Θαπατέρο ήταν ένα από τα τελευταία οχυρά της σοσιαλδημοκρατίας. Στο εξωτερικό, όμως, το κλίμα είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει.
2) Η Ισπανία ραγίζει. Η κρίση των κινημάτων ανεξαρτησίας έχει πλήξει το PSOE περισσότερο από τα άλλα κόμματα. «Ενας ψηφοφόρος του Λαϊκού Κόμματος στην Ανδαλουσία και ένας στην Καταλονία συμφωνούν περισσότερο για το πώς πρέπει να είναι η Ισπανία από δύο σοσιαλιστές των ίδιων περιοχών», λέει ο Γκαλίντο. Το εδαφικό ζήτημα ανοίγει ξανά και οι σοσιαλιστές δεν μπορούν να ικανοποιήσουν ταυτόχρονα τους ψηφοφόρους τους στο κέντρο και την περιφέρεια.
3) Η οικονομική κρίση δεν αποτελεί τη μοναδική εξήγηση. Η Ισπανία έχει περάσει κι άλλες φορές κρίση, αλλά η πτώση των σοσιαλιστών δεν ήταν τόσο μεγάλη. «Είναι αλήθεια ότι η άνοδος της ανεργίας είχε πάντα συνέπειες για το κυβερνών κόμμα, ιδιαίτερα όταν ήταν σοσιαλδημοκρατικό, αλλά η πτώση δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλη», σημειώνει ο Τερουέλ. Τη δεκαετία του ’90 η Ισπανία πέρασε μια μικρή κρίση και το PSOE έπεσε, αλλά αντιστάθηκε. Οι αποφάσεις της κυβέρνησης Θαπατέρο συνέβαλαν στην απώλεια της εξουσίας, το 2011, αλλά δεν εξηγούν από μόνες τους μια τέτοια καταστροφή.
4) Η πολιτική κρίση και οι ορφανοί ψηφοφόροι. Στην οικονομική κρίση προστίθενται και άλλα συναφή φαινόμενα: η διαφθορά, η σύγκρουση των γενεών και η απώλεια εμπιστοσύνης στο κατεστημένο. «Η κρίση εξόργισε τους νέους», συνεχίζει ο Τερουέλ. Οι πολίτες αισθάνονται ότι η εξουσία τούς αγνοεί και αντιδρούν σαν πολιτικά ορφανά, παρατηρεί από την πλευρά της η Σάντρα Λεόν, καθηγήτρια στο York University. Λόγω της πορείας του και της ηλικίας των στελεχών του, το PSOE έχει μετατραπεί σε εκπρόσωπο του κατεστημένου.
5) Ο ανταγωνισμός μεγαλώνει. Τα φαινόμενα αυτά προκάλεσαν μια ζήτηση νέων κομμάτων, με αποτέλεσμα να γεννηθούν το Podemos και οι Ciudadanos. Αντίθετα με άλλες χώρες, όπου τα νέα κόμματα εμφανίζονται κυρίως στον χώρο της ακροδεξιάς, εδώ δημιουργούνται στο πλευρό του PSOE. Το τελευταίο χάνει λοιπόν ψήφους και προς τις δύο κατευθύνσεις. Το 24,6% των ανθρώπων που ψήφισαν σοσιαλιστές το 2011 προτίμησε τέσσερα χρόνια αργότερα το Podemos και τους συμμάχους του. Το 8,5% στράφηκε στους Ciudadanos. Το PSOE είχε όμως ήδη χάσει ψηφοφόρους λόγω της αποχής. Και πολλοί δεν επέστρεψαν: τον Δεκέμβριο του 2015, το Podemos κέρδισε την ψήφο του 34,3% όσων δεν ψήφισαν το 2011 και οι Ciudadanos την ψήφο του 15%.
6) Καλημέρα στη νέα πραγματικότητα. Στις 26 Ιουνίου, το PSOE έλαβε 22,6%, ένα ποσοστό δραματικό για το κόμμα, όχι όμως και για τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα της ηπείρου. «Αν λάβει κανείς υπόψη ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία κινείται ανάμεσα στο 15% και το 25%, το 22% είναι ένα καλό αποτέλεσμα», σημειώνει ο Ροντρίγκεθ Τερουέλ.
Πηγή: El Pais
- Ο Ζόρντι Πέρεθ Κολομέ είναι ισπανός δημοσιογράφος. Ο Κίκο Γιανέρας είναι εκλογολόγος.