Πάτρα: Μια μεγαλούπολη με πλούσιες παραδόσεις και αμέτρητα μνημεία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
H Πάντρα είναι το μεγάλο λιμάνι της Δυτικής Ελλάδας, η αεικίνητη πόλη που ξέρει να διασκεδάζει, η μεγάλη μητρόπολη με τα αμέτρητα μνημεία και τις πλούσιες παραδόσεις. Η Πάτρα έχει πιάσει το νόημα της ζωής και δεν διστάζει να το μοιράζεται.
Αν σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία αποφασίζαμε ως χώρα να αποκτήσουμε μια δεύτερη συμπρωτεύουσα (ή μια… τρίτη πρωτεύουσα), η «τυχερή» της υπόθεσης θα μπορούσε να είναι μόνο η Πάτρα. Γιατί όχι; Τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας, σπουδαίο λιμάνι και πύλη επικοινωνίας με τη Δυτική Μεσόγειο, η Πάτρα είναι μια πόλη ολοζώντανη, παθιασμένη, που ξέρει να περνάει αυτή καλά κι ο επισκέπτης ακόμα καλύτερα.
Η καλύτερη χειραψία με την Πάτρα γίνεται στον μεγάλο πεζόδρομο του Αγίου Νικολάου: η πιο φημισμένη περαντζάδα της πόλης, εδώ που θα έρθεις για να ψωνίσεις, για να κάνεις τη βόλτα σου, για να δεις κόσμο (και να σε δουν), για να πιεις τον καφέ ή το ποτό σου, για να πάρεις μια γερή πρώτη δόση Πάτρας εντέλει. Κι από εκεί η συνέχεια είναι στο χέρι σου: η νότια απόληξη του πεζόδρομου οδηγεί στην προβλήτα του Αγίου Νικολάου, στο παλιό λιμάνι, και η βόρεια προς την Ανω Πόλη και το Κάστρο.
Το λιμάνι της Πάτρας είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Ενώ χάρη σ’ αυτό ενώνεται ολόκληρη η Δυτική Ελλάδα με το εξωτερικό, οι ίδιοι οι Πατρινοί έχουν περιορισμένη πρόσβαση στο παραλιακό μέτωπο. Οχι πως λείπουν βέβαια οι αφορμές για σεργιάνι δίπλα στη θάλασσα, όπως στο πάρκο με τον φάρο.
Ακριβώς απέναντι ορθώνεται το σύμβολο της πόλης, ο ναός του πολιούχου της Πάτρας, Αγίου Ανδρέα. Εδώ μαρτύρησε ο Απόστολος Ανδρέας το 66 μ.Χ. Και προς τιμήν του χτίστηκε περίπου στα μέσα του 190υ αι. ο πρώτος ναός, δίπλα σε ένα παλιό ιερό της θεάς Δήμητρας (ίχνη του υπάρχουν ακόμα), μέχρι να ανεγερθεί το 1908 ο σύγχρονος, με τον ύψους 46 μ. τρούλο, συνολικής χωρητικότητας 5.500 ατόμων (άλλες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό στους 7.000). Στο εσωτερικό του θα δεις και τον τάφο του Απόστολου.
Η οδός Μαιζώνος, πίσω από τον ναό, οδηγεί κατευθείαν στη μεγάλη κεντρική πλατεία Βασιλέως Γεωργίου, το ουσιαστικό κέντρο της πόλης. Κόσμος πηγαινοέρχεται στην πλατεία συνεχώς, δεν θα αποσπάσει όμως την προσοχή σου από το περίτεχνο Δημοτικό Θέατρο Απόλλων, δημιούργημα του Τσίλερ (1872) και «σπίτι» του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας.
Όλα τα πολυσύχναστα σημεία, από την Αγίου Νικολάου μέχρι τα Ψηλαλώνια, δεν απέχουν μεταξύ τους παραπάνω από δεκαπέντε λεπτά με τα πόδια. Άλλωστε το θέμα «μετακίνηση με αυτοκίνητο» δεν είναι και ό,τι ευκολότερο στο κέντρο της Πάτρας, οπότε τα πόδια γίνονται θέλοντας και μη ο ιδανικός οδηγός.
Μουσεία και αξιοθέατα
“Ου γαρ επί διασκέδασης μόνον ζήσεται άνθρωπος”, που (θα μπορούσε να) σημαίνει πως υπάρχει ζωή και πέρα από τις πολυσύχναστες πλατείες: μια βόλτα λοιπόν στην Πάτρα προσφέρει μια σειρά από αξιοθέατα από όποια χρονική περίοδο μπορείς να φανταστείς.
Στη συνοικία του Γηροκομείου, στο ανατολικό τμήμα της πόλης, θα βρεις την παμπάλαιη Μονή Γηροκομείου (1οος αι.). Πολύ κοντά στο μοναστήρι, στη γειτονική συνοικία της Παγώνας, απλώνεται ένας εκτεταμένος οικισμός που χρονολογείται από την εποχή του Χαλκού (περίπου 3η χιλιετία π.Χ.)!
Περίφημα είναι και τα ρωμαϊκά μνημεία της Πάτρας: ανάμεσά τους ξεχωρίζει το Ωδείο (2ος μ.Χ. αι.), δίπλα στην πλατεία 25ης Μαρτίου της Ανω Πόλης. Στη μακρά ιστορία του το ρωμαϊκό Ωδείο ταλαιπωρήθηκε πολλές φορές από σεισμούς και επιδρομές, σήμερα ωστόσο είναι αναστηλωμένο και πλήρως επισκέψιμο, φιλοξενεί μάλιστα κατά καιρούς την αφρόκρεμα των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας.
Δίπλα του θα δεις ερείπια και του ρωμαϊκού Σταδίου (1ος π.Χ. αι.). Το ενδιαφέρον είναι πως κομμάτια του Σταδίου βρίσκονται διάσπαρτα σήμερα στο κέντρο της Πάτρας, ανάμεσα σε πολυκατοικίες. Το ίδιο συμβαίνει και με το ρωμαϊκό Υδραγωγείο (2ος π.Χ. αι.), κυρίως στη συνοικία Σαμακιά, που χρησιμοποιούνταν μέχρι και περίπου πριν από 150 χρόνια. Ακόμη ένα ρωμαϊκό μνημείο που αξίζει να δεις είναι η δίτοξη γέφυρα Μειλίχου, στη βόρεια είσοδο της Πάτρας.
Δεν γίνεται βέβαια να περιηγηθείς στα ιστορικά μνημεία και να μην ανέβεις μέχρι το περίφημο Κάστρο της, στην Ανω Πόλη. Χτισμένο επί Ιουστινιανού (β’ μισό 6ου αι.) το κάστρο διασώζει την κεντρική του πύλη, οκταγωνικούς πύργους και ένα μικρό θέατρο. Δύο βήματα από τη βόρεια πλευρά του κάστρου απλώνεται το Δασύλλιο, ένας κατάφυτος χώρος αναψυχής (όχι τυχαία το λένε και «το μπαλκόνι του Πατραϊκού»!) με απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα.
Μια καθώς πρέπει «βουτιά στην Ιστορία» ολοκληρώνεται με επισκέψεις στα μουσεία της: στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο (Πλ. Βασ. Γεωργίου Α’ 3, 6ος όροφος, 2610 274962), στο Μουσείο Τύπου (Μαιζώνος 200, 2610 310488) και βέβαια το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών, από τα πιο ολοκληρωμένα αρχαιολογικά ιδρύματα στη χώρα: απίστευτος πλούτος εκθεμάτων, με κλασικές, ελληνιστικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες και ψηφιδωτά εγγυώνται ότι θα περάσεις αρκετές ώρες σεργιανίζοντας στις σάλες του μουσείου χωρίς να το καταλάβεις.
Η Πάτρα… απ’ έξω
Θα έχεις συνειδητοποιήσει μέχρι τώρα πως η Πάτρα είναι αν μη τι άλλο μια πόλη αεικίνητη και… χορταστική. Ομως η περιήγηση δεν αρχίζει ούτε τελειώνει μέσα στον αστικό ιστό. Βγαίνοντας λοιπόν από το κέντρο μπορείς να κινηθείς προς δύο κατευθύνσεις.
Μια διαφορετική διαδρομή έξω από την Πάτρα ακολουθεί κατεύθυνση προς Νότο. Περνώντας το νέο λιμάνι συναντάς τη συνοικία των Εγγλέζικων, όπου Αγγλοι άρχοντες, διπλωμάτες και υπάλληλοι διατηρούσαν τις επαύλεις τους, πολλές από τις οποίες διατηρούνται άψογες και κατοικούνται ακόμα.
Η ωραιότερη πάντως ανήκει σε έναν Γάλλο και βρίσκεται λίγο νοτιότερα, στα Βραχναίικα, μια υπέροχη βίλα σαν βγαλμένη από κάποιο μεσαιωνικό παραμύθι. Στα Βραχναίικα θα πρέπει να έρθεις οπωσδήποτε ένα βράδυ για φαγητό σε κάποιο από τα πολλά εστιατόρια και τις ταβέρνες του.
Στον επίλογο μιας περιεκτικής περιήγησης στην Πάτρα, μια ουράνια και μια επίγεια εμπειρία: περίπου 15 χλμ. έξω από την Πάτρα, προς το χωριό Πετρωτό, θα επισκεφτείς ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια της Αχαΐας. Είναι η μονή της Παναγίας Ομπλού: ιδρύθηκε το 1315, υπήρξε προπύργιο επαναστατών, καταστράφηκε επανειλημμένα από τους Τούρκους, λεηλατήθηκε, ξαναχτίστηκε, ξανακάηκε, μέχρι να φτάσουμε στο σήμερα όπου διατηρεί και πάλι ανοιχτές τις πύλες του, χάρη στις εργασίες έξι μοναχών.
Η «επίγεια» εμπειρία που είπαμε, αναφέρεται στη μεγάλη οινοποιητική παράδοση της Αχαΐας. Και τι καλύτερος τρόπος για να μυηθεί κανείς σ’ αυτήν από μια επίσκεψη στην περίφημη Achaia Clauss, τη διάσημη οινοποιία που διατηρεί τις εγκαταστάσεις της στο χωριό Πετρωτό, περίπου 7,5 χλμ. από τη μονή Ομπλού και 22 χλμ. από το κέντρο της Πάτρας.
Ιδρυτής της υπήρξε ο Βαυαρός Γουσταύος Κλάους, που ήρθε στην Ελλάδα ως υπάλληλος το 1854 και δέκα χρόνια αργότερα ίδρυσε την οινοποιία που έκτοτε φέρει το όνομά του, κάνοντάς το συνώνυμο με το εξαιρετικής ποιότητας κρασί. Σήμερα, μπορείς να περιηγηθείς στις εγκαταστάσεις της οινοποιίας, να δεις τα δρύινα, σκαλιστά βαρέλια και βέβαια να δοκιμάσεις εκλεκτά κρασιά!
Γιάννης Μαντάς, www.ethnos.gr