Σενάριο για συνομιλίες εκτός Κύπρου: Η Τουρκία μεθοδεύει συζήτηση του εδαφικού
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου τηλεφώνησε στον Χριστοδουλίδη: Συζήτησαν για το Κυπριακό και τις περιφερειακές εξελίξεις, αναγνώρισε την αξία της Κύπρου
Πλύση εγκεφάλου με σφραγίδα Ερντογάν: Η «Γαλάζια Πατρίδα», το έγκλημα στην Κύπρο και οι γενοκτονίες Ποντίων και Αρμενίων μαθήματα στο νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Τουρκίας
Του Κώστα Βενιζέλου
Με διαφορετικές εκατέρωθεν αναγνώσεις και υποσημειώσεις συμφωνήθηκε η εντατικοποίηση της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.
Είναι σαφές πως οι δυσκολίες δεν μπορούν να κρυφτούν κάτω από το χαλί, καθώς τα κενά και οι διαφορές, τα θέματα που δεν έχουν ακόμη αγγίξει οι εμπλεκόμενοι, είναι παρά πολλά. Στο παρασκήνιο διαμορφώνονται πολλά σενάρια για τα επόμενα βήματα, τα οποία σε ό,τι αφορά στην τουρκική πλευρά είναι αποτέλεσμα της τακτικής που καθορίζει την πολιτική της, όχι μόνο στο Κυπριακό αλλά και σε όλα τα άλλα ανοικτά μέτωπα.
Παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, λοιπόν, στις διαπραγματεύσεις, πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά προβάλλει και προωθεί ένα σενάριο, το οποίο «δούλεψε» αρκετά καθορίζοντας και οδικό χάρτη για την εφαρμογή του. Το χρονοδιάγραμμα παραμένει το ίδιο για επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του 2016, αν και άρχισαν δειλά-δειλά να αναφέρονται πλέον και στο 2017. Το σενάριο αυτό αφορά στη μεταφορά των συνομιλιών εκτός Κύπρου για δυο βασικές πτυχές του Κυπριακού.
Στην πρώτη φάση, με βάση το τουρκικό σενάριο, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί, θα συζητήσουν το εδαφικό εκτός Κύπρου. Το επιχείρημα είναι πως πρόκειται για ένα κρίσιμο ζήτημα και θα πρέπει οι συζητήσεις να μην επηρεάζονται από εσωτερικές πιέσεις και αντιδράσεις, καθώς η διαπραγμάτευση θα γίνει πλέον επί χάρτου.
Στην επόμενη φάση, σύμφωνα πάντα με το τουρκικό σενάριο, θα συγκληθεί διάσκεψη για τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Το θέμα της σύνθεσης της διάσκεψης είναι ένα ζήτημα το οποίο εξακολουθεί να θεωρείται αγκάθι. Όπως εξήγησε, ωστόσο, ξένος διπλωμάτης με μακρά εμπειρία στο Κυπριακό, αυτό δεν θα είναι σοβαρό θέμα διαφωνίας, καθώς μπορεί για ακόμη μια φορά να επιστρατευθεί η «εποικοδομητική ασάφεια» για να προσφέρει τη δυνατότητα για διπλή ανάγνωση στο θέμα της σύνθεσης μιας πολυμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό. Κυρίως σε ό,τι αφορά στην εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και των δυο κοινοτήτων.
Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν αποδέχεται μεταφορά των συνομιλιών εκτός Κύπρου, έστω κι εάν θα αφορά μόνο μια πτυχή του προβλήματος, αυτή του εδαφικού. Αυτό, όπως πληροφορούμαστε, έχει καταστεί ξεκάθαρο όταν υπήρξαν κάποιες ανεπίσημες βολιδοσκοπήσεις. Σε σχέση με το κεφάλαιο της ασφάλειας/εγγυήσεων, η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει πως το θέμα πρέπει να συζητηθεί πρώτα μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, πριν από τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης, ώστε να προσέλθουν με μια κοινή αντίληψη. Αυτός, τουλάχιστον, να είναι ο στόχος, να υπάρξει δηλαδή συναντίληψη ή και σύγκλιση στο κεφάλαιο αυτό για να διαμορφωθεί πριν από την πολυμερή ένα πλαίσιο, που όπως υποδεικνύεται ενδεχομένως να «προδικάσει πολλά». Τούτο ως ενδεχόμενο δεν είναι ορατό, υπό την έννοια ότι δύσκολα η τουρκοκυπριακή πλευρά θα απομακρυνθεί από την κυρίαρχη τουρκική θέση στο ζήτημα αυτό. Γενικά το όλο εγχείρημα φαντάζει αρκετά δύσκολο. Για τη σύνθεση της πολυμερούς διάσκεψης η Λευκωσία επιμένει -και αυτό θεωρείται κόκκινη γραμμή- να εκπροσωπείται η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό δεν το δέχεται η τουρκική πλευρά.
Από την ερχόμενη Παρασκευή, που αρχίζει η νέα φάση των διαπραγματεύσεων, θα διαφανούν προθέσεις και προπαντός η διάθεση να προχωρήσει η διαδικασία. Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως θα επιχειρηθεί η εφαρμογή διαφόρων σεναρίων, που έχουν ετοιμαστεί. Για τα Ηνωμένα Έθνη, το χρονοδιάγραμμα, έστω και άτυπο, για συμφωνία εντός του τρέχοντος χρόνου παραμένει, γι’ αυτό και υπάρχει μια τάση από τους αξιωματούχους του Διεθνούς Οργανισμού να συντηρούν μια «ρόδινη εικόνα» για την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Πουλούν διαβεβαιώσεις οι Τούρκοι ότι «εργάζονται για λύση»
Τούρκοι αξιωματούχοι δίνουν μονίμως διαβεβαιώσεις προς τους συνομιλητές τους ότι «το Κυπριακό θα πρέπει να λυθεί και πως εργάζονται συστηματικά και συνεχώς προς αυτή την κατεύθυνση».
Αυτό για κάποιες κυβερνήσεις και Διεθνούς Οργανισμούς είναι αρκετό για να συντηρούν «ένα αισιόδοξο κλίμα» και να γίνεται αναφορά για την επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του 2016. Η αμερικανική πλευρά, για παράδειγμα, στηρίζεται στις διαβεβαιώσεις αυτές για να εκφράσει την εκτίμηση πως είμαστε κοντά σε συμφωνία.
Ο ίδιος ο Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, με μακρά ανάμιξη στο Κυπριακό, ενημερώνοντας την περασμένη εβδομάδα την ηγεσία της ομογένειας, μετάφερε τις διαβεβαιώσεις που έχει από την Άγκυρα ( επικοινώνησε προ ημερών με το νέο Τούρκο Πρωθυπουργό), λέγοντας πως υπάρχει πρόοδος και πως η τουρκική κυβέρνηση εργάζεται για λύση. Όταν του αναφέρθηκε από πλευράς των ομογενών πως πράξεις δεν υπάρχουν από την Τουρκία αλλά μόνο λόγια, ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος περιορίστηκε να αναφέρει πως «αυτά του λένε, αυτά μεταφέρει».
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι τοποθετήσεις κι άλλων Αμερικανών αξιωματούχων, οι οποίοι μίλησαν στο συνέδριο της ΠΣΕΚΑ, επιχειρώντας να διαμορφώσουν μια εικόνα προόδου. Όπως ανέφερε ενημερωμένη πηγή, αυτή η προσέγγιση δεν είναι μόνο των Αμερικανών αλλά κι άλλων χωρών, που περιορίζονται από τη μια να εισπράττουν τις τουρκικές διαβεβαιώσεις και παράλληλα να ενημερώνονται από την ομάδα Κυπριακού των Ηνωμένων Εθνών. Τα Ηνωμένα Έθνη, με πρώτο βιολί τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα, επιλέγουν να συντηρούν μια εικόνα που δίνει την εντύπωση στους συνομιλητές τους πως βρισκόμαστε την τελική ευθεία πριν από την επίτευξη συμφωνίας.
Περισσότερο χρόνο στην Κύπρο
Η εντατικοποίηση της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων θα φέρει περισσότερο καιρό στην Κύπρο τον ειδικό σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Η μετάθεση της Λίζας Μπάντενχάϊμ στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού, στη Νέα Υόρκη και μέχρι να αναλάβει τα καθήκοντά της η αντικαταστάτρια της, Ελίζαμπεθ Σπέχαρντ, δημιουργείται εκ των πραγμάτων ένα κενό. Ως εκ τούτου ο κ. Άιντα θα πρέπει να βρίσκεται στο νησί για τις συναντήσεις, που όπως συμφωνήθηκε θα πραγματοποιούνται δυο φορές την εβδομάδα. Στη συνέχεια, είναι προφανές πως ρόλο θα αναλάβει και η κ. Ελίζαμπεθ Σπέχαρντ, η οποία γνωρίζει από τα παλαιότερα καθήκοντά της καλά το Κυπριακό. Εκτός των άλλων, υπηρέτησε και στο παρελθόν στο νησί.