Σχεδιασμοί Ερντογάν για Κύπρο: Συνομιλίες με βήματα ενσωμάτωσης κατεχομένων
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Η επανέναρξη των συζητήσεων στο Κυπριακό θα γίνεται εφεξής υπό την πίεση άτυπων πλην ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων. Κυρίως, όμως, υπό την πίεση της εφαρμογής του Οικονομικού Πρωτοκόλλου Τουρκίας-ψευδοκράτους 2016-2018), που αποτελεί το όχημα για ενσωμάτωση των κατεχομένων.
Οι τουρκικοί σχεδιασμοί επιχειρούν να καθορίσουν ένα σκηνικό πιέσεων, που συνδυάζουν την προώθηση της διαδικασίας ενσωμάτωσης παράλληλα με την προσπάθεια αναβάθμισης του κατοχικού καθεστώτος και ταυτόχρονης συνέχισης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Είναι προφανές πως στο πεδίο των συνομιλιών, υπάρχουν πολλές εκκρεμότητες και σημαντικές διαφωνίες, οι οποίες επιτρέπουν στην τουρκική πλευρά να προωθεί παράλληλους σχεδιασμούς. Όπως σημείωναν ενημερωμένες πηγές, το περιουσιακό θεωρείται, σε αυτή τη φάση, το κλειδί, για να προχωρήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό.
Σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, εάν δεν υπερπηδηθούν οι δυσκολίες και οι διαφωνίες δεν μπορούν να προχωρήσουν οι συνομιλίες προς τα εμπρός. Εδώ, σχεδόν και ένα χρόνο, υπάρχει στο ζήτημα τούτο στασιμότητα σε ό,τι αφορά τις βασικές του πτυχές αν και υπήρξαν βήματα στα επιμέρους (κατηγοριοποίηση κ.λπ.). Παράλληλα, δυσκολίες παραμένουν και σε μια σειρά ζητήματα, όπως στο κεφάλαιο Διακυβέρνησης, στο οποίο υποτίθεται ότι καταγράφηκαν πολλές συγκλίσεις.
Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, στο θέμα της προεδρίας υπάρχει η γνωστή διαφωνία στο ζήτημα της εκ περιτροπής, ενώ διαπιστώνεται και απόσταση θέσεων σε ό,τι αφορά τον τρόπο εκλογής. Υπάρχουν, βέβαια, συναντιλήψεις, όπως στο θέμα του πληθυσμού, αν και ο κατοχικός ηγέτης φάνηκε να υπαναχωρεί σε κάποια φάση. Στο ζήτημα αυτό γίνεται λόγος για «κλείδωμα» των πληθυσμών, 802.000 Ελληνοκύπριοι και 220 Τουρκοκύπριοι (μαζί με τους εποίκους). Πληροφορίες αναφέρουν πως η τ/κ πλευρά ζητά και 30.000 απόδημους.
Πέραν από τις λεπτομέρειες των συζητήσεων στο πεδίο της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων εκείνο το οποίο είναι αρκούντως ανησυχητικό είναι η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου Τουρκίας-ψευδοκράτους, 2016-2018, το οποίο έχει πρόσφατα υπογραφεί. Η ανακοίνωση της υπογραφής έγινε τρεις μέρες μετά από τον Τούρκο Πρωθυπουργό, Μπιναλί Γιλντιρίμ, κατά την επίσκεψή του, την περασμένη Τετάρτη, στα κατεχόμενα. Με βάση τις βασικές πρόνοιες του πρωτοκόλλου, υπάρχει μια πρόδηλη στρατηγική επιδίωξη από τουρκικής πλευράς για ενσωμάτωση των κατεχομένων.
Βασικά συστατικά του Πρωτοκόλλου είναι η εναρμόνιση των κατεχομένων με τις δομές της δημόσιας υπηρεσίας της Τουρκίας (τρόπος λειτουργίας) αλλά και του νομικού συστήματος (αυτό έπραττε η Βρετανία με τις αποικίες της). Την ίδια ώρα, ο στόχος θα επιτευχθεί μέσα από τις ιδιωτικοποιήσεις, ενώ η εξάρτηση καθίσταται πλήρης από τη μεταφορά νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα και τα σχέδια για μεταφορά ηλεκτρισμού. Ο τουρκικός σχεδιασμός προβλέπει εφαρμογή των βασικών προνοιών μέχρι το τέλος του 2017. Σημειώνεται συναφώς ότι το καθεστώς Ερντογάν έδωσε προς το κατοχικό καθεστώς χρονικό περιθώριο μέχρι το τέλος του 2016 για να επιτευχθεί συμφωνία στο Κυπριακό(!), διαφορετικά να αρχίσει η διαδικασία για μαζικές «πολιτογραφήσεις» εποίκων.
Ο πάγος έσπασε, αλλά οι διαφωνίες παραμένουν
Δεν ετίθετο θέμα να μην καθοριστεί νέα συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη με τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, μετά τα γνωστά γεγονότα της Κωνσταντινούπολης, που προκάλεσαν την αντίδραση του Προέδρου.
Γι’ αυτό και στο περιθώριο εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη, Αναστασιάδης και Ακιντζί συμφώνησαν για την επόμενη συνάντηση, που χρονικά τοποθετείται την ερχόμενη Τετάρτη. Ωστόσο, φάνηκε να εξακολουθούν να διαφωνούν στην ανάγνωση των γεγονότων της Κωνσταντινούπολης.
Όπως ανέφερε ξένος διπλωμάτης στον «Φ», η παρουσία Ακιντζί στη σύνοδο του ΟΗΕ, που φιλοξενούσε η Τουρκία, έστω και στο δείπνο και η συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα, μπορεί για κάποιους να είναι ψιλά γράμματα. Γι’ αυτό και θεωρούν, όπως οι Τούρκοι, την αντίδραση του Προέδρου Αναστασιάδη ως υπερβολική. Στην αντίπερα όχθη, όμως, η Λευκωσία, που γνωρίζει έκπαλαι τις τουρκικές μεθοδεύσεις για αναβάθμιση του παράνομου καθεστώτος, δεν μπορεί να υποβαθμίσει ποσώς τα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης. Άλλωστε, οι δημόσιες τοποθετήσεις από τουρκικής πλευράς, που ακολούθησαν το φιάσκο της Πόλης, επιβεβαίωσαν ποιες ήταν οι τουρκικές προθέσεις: Η αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος και η εξίσωσή του με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Στη συνάντηση της ερχόμενης Τετάρτης, θα καθοριστούν τα επόμενα βήματα της διαδικασίας. Το ζητούμενο είναι πώς θα προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, η επιδίωξη τώρα είναι να συμφωνηθεί «πού βρισκόμαστε» ώστε να καθοριστούν τα επόμενα βήματα. Ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, Ανδρέας Μαυρογιάννης, πριν αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη, ανέλαβε να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο έγγραφο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το οποίο θα δίνει πλήρη εικόνα για τη μέχρι σήμερα πορεία των συνομιλιών. Αρκετό υλικό έχει ήδη ετοιμαστεί.
Την ίδια ώρα και μέχρι να ξεκαθαρίσει και το θέμα του διαπραγματευτή, οι συζητήσεις θα συντηρούν τη διαδικασία. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα ως αποτέλεσμα των επαφών που πραγματοποιούνται στην έδρα του ΟΗΕ, έχει σοβαρό προβάδισμα για εκλογή στη θέση του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης. Οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 13 Ιουνίου. Με την εκλογή του στην Προεδρία της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Οργανισμού αρχίζει και η διαδικασία αντικατάστασής του από τη θέση του διαπραγματευτή.
Οι αποφάσεις από τον Ερντογάν
Ο νέος Πρωθυπουργός της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο οποίος επισκέφθηκε την περασμένη Τετάρτη, 1η Ιουνίου, τα κατεχόμενα, έχει ξεκαθαρίσει πως αποφάσεις για το Κυπριακό λαμβάνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος θα αναλάβει και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και τα ζητήματα όπως το Κυπριακό θα τυγχάνουν διαχείρισης από μέρους του.
Ενισχυτικό του πιο πάνω είναι και το γεγονός ότι στο υπουργείο Εξωτερικών θα υπάρξουν ανακατατάξεις με στόχο, όπως υποστηρίζει η τουρκική εφημερίδα «Τζουμχουριέτ», «να υπάρξει πλήρης εξάλειψη της επιρροής του τέως Πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου». Στα πλαίσια αυτά, ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Φεριντούν Σινιρλίογλου, θα τοποθετηθεί Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη. Επίσης, ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, θα διοριστεί πρέσβης στην Ιαπωνία. Η μετάθεση Σινιρλίλογλου καθυστερεί, καθώς ο Ερντογάν θέλει, σύμφωνα με το δημοσίευμα, να αποκατασταθούν πρώτα οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ.