Η άνοδος των δημαγωγών: Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο Αυστριακός Χόφερ και ο Ντόναλντ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η διατλαντική προοπτική της ενίσχυσης της θέσης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση: Μια ιστορική ευκαιρία για την ελληνική Ομογένεια, σημειώνει η κ. Νιόβη Χριστοπούλου
Να αναγνωριστεί ως Γενοκτονία των Ποντίων: Το μήνυμα του βουλευτή Μαξ Λουκς, επικεφαλής της ομάδας Φιλίας Γερμανίας – Τουρκίας στη Bundestag
Γράφει ο Γιόχεν Μπίτνερ
Aρθρο στους «New York Times» – www.nytimes.com
Είναι πάρα πολλές οι διαφορές ανάμεσα σε όσα συνέβησαν πίσω στη δεκαετία του 1930 στη Γερμανία και σε όσα συμβαίνουν σήμερα. Και είναι αυτονόητο ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ή ο Αυστριακός Νόρμπερτ Χόφερ δεν είναι Αδόλφοι Χίτλερ.
Ωστόσο, η διολίσθηση της Γερμανίας στις λαοφιλείς αγκάλες του απολυταρχισμού κατά τη δεκαετία του 1930 μάς προσφέρει σήμερα ένα πλαίσιο κατανόησης αναφορικά με το πώς οι φιλελεύθερες δημοκρατίες μπορούν ξαφνικά να κάνουν στροφή στον αντιφιλελευθερισμό.
Ηταν τέσσερις οι τάσεις που οδήγησαν τη Γερμανία στο να απορρίψει μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τη συνταγματική, κοινοβουλευτική δημοκρατία που έχει μείνει στην Ιστορία ως Δημοκρατία της Βαϊμάρης: η οικονομική ύφεση, η απώλεια της εμπιστοσύνης στους θεσμούς, η κοινωνική ταπείνωση και οι πολιτικές γκάφες. Σε έναν βαθμό, αυτές οι τάσεις εντοπίζονται και σήμερα στη Δύση.
Σε Αμερική και Ευρώπη, η άνοδος αντισυστημικών κινημάτων αποτελεί σύμπτωμα ενός πολιτισμικού σοκ ενάντια στην παγκοσμιοποιημένη μετανεωτερικότητα, σύμπτωμα παρόμοιο με την απόρριψη της νεωτερικότητας κατά τη δεκαετία του 1930. Η κοινή κατηγορία εκ μέρους των «μαζών» είναι ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει ξεπεράσει τα όρια, ότι έχει γίνει ιδεολογία για μια ελίτ σε βάρος όλων των υπολοίπων. Η Μαρίν Λεπέν, ηγέτιδα του γαλλικού Εθνικού Μετώπου, αποκαλεί αυτούς τους υπολοίπους «αόρατους και ξεχασμένους».
Φυσικά το 2016 δεν είναι 1933. Οι δημοκρατικοί θεσμοί είναι πολύ πιο σταθεροί σήμερα. Ωστόσο, παρά τις διαφορές, είμαστε πράγματι μάρτυρες μιας συγκυρίας τύπου 1930 στη Δύση.
Είναι εύκολο να πει κανείς ότι οι άνθρωποι είναι ανάγκη να αποδεχτούν τις νέες πραγματικότητες και να εργαστούν προς την κατεύθυνση βιώσιμων μεταρρυθμίσεων. Κι όμως, τα περισσότερα συστημικά κόμματα δεν έχουν κάνει ούτε καν αυτό, τουλάχιστον όχι κατά τρόπο πειστικό. Αντιθέτως, τσακώνονται μεταξύ τους, και βλέπουν την άνοδο των δημαγωγών ως λύση στα προβλήματά τους, όχι ως απειλή απέναντι στις χώρες τους. Ο Τραμπ δεν είναι Χίτλερ, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Και σήμερα, όπως και στη δεκαετία του 1930, βλέπουμε την αποτυχία των φιλελεύθερων mainstream κομμάτων να ανταποκριθούν σε σοβαρές προκλήσεις, ακόμη και σε εκείνες που απειλούν την ίδια τους την ύπαρξη.