Λίμνη Κερκίνη, ένας υπέροχος κόσμος: Η πολιτεία των πουλιών
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Υγρά λιβάδια, ποτάμια, υδροχαρή δάση και μια τεράστια λίμνη. Η ποικιλία των βιοτόπων της Κερκίνης προσφέρει ιδανικές συνθήκες διατροφής, καταφυγίου και αναπαραγωγής για δεκάδες είδη της ορνιθοπανίδας.
Σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν αρκετές περιοχές όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός από είδη πουλιών, όμως στη μόνη που αυτά είναι εύκολα παρατηρήσιμα είναι η Κερκίνη. Υπάρχουν μέρες της άνοιξης που τα αυτοκίνητα που περιδιαβαίνουν τους περιμετρικούς της λίμνης δρόμους πολιορκούνται από δεκάδες είδη πουλιών, ενώ ένα εξίσου συναρπαστικό θέαμα είναι η παρατήρηση της τροφοληψίας των πουλιών από τις βάρκες που μεταφέρουν τους επισκέπτες σε διάφορα σημεία της λίμνης.
Ο κυριότερος λόγος, που στην Κερκίνη συγκεντρώνεται τόσο μεγάλος αριθμός πουλιών, είναι η πλούσια ιχθυοπανίδα της λίμνης που τους προσφέρει τροφή.
Το πιο εντυπωσιακό θέαμα είναι η συνεργασία των πελεκάνων με τους κορμοράνους στο ψάρεμα. Μεγάλα κοπάδια από αυτά τα πουλιά συγκεντρώνονται σε κάποιο σημείο και μετακινούνται ομαδικά, σχηματίζοντας ένα ζωντανό δίχτυ. Τα ψάρια ωθούνται προς κάποιο ρηχό τμήμα από όπου πολιορκημένα δεν μπορούν εύκολα να ξεφύγουν. Τότε είναι που αρχίζει μια φρενήρης επίθ
Οι σταχτοτσικνιάδες ψαρεύουν με άλλη τεχνική. Προχωρούν αργά στις όχθες, παρατηρώντας στο νερό οποιαδήποτε κίνηση και όταν εντοπίσουν ένα ψάρι, εφορμούν με απίστευτη ταχύτητα και το εμβολίζουν με το μυτερό ράμφος τους, για να το καταπιούν στη συνέχεια αφού πρώτα το πετάξουν στον αέρα. Οι λευκοτσικνιάδες περιδιαβαίνουν τα ρηχοτόπια κουνώντας το ένα πόδι επάνω από τον βυθό για να εντοπίσουν την λεία τους. Καρτέρι στήνουν και οι κρυπτοτσικνιάδες συχνά στα υγρολίβαδα γύρω από τον Στρυμόνα για να αρπάξουν βατράχια.
Οικογενειακά βάρη
Ενα από τα πιο συναρπαστικά θεάματα της άνοιξης στην λίμνη είναι η γαμήλια τελετή στην οποία επιδίδονται τα σκουφοβουτηχτάρια. Το ζευγάρι στέκεται αντικρυστά και το ένα μιμείται τις κινήσεις του άλλου έχοντας φουντωμένα σε σχήμα βεντάλιας τα φτερά του κεφαλιού. Κάποιες φορές ακουμπούν τις μύτες από τα ράμφη τους και μοιάζουν να φιλιούνται.
Οταν το ζευγάρωμα ολοκληρωθεί τα δύο πουλιά φτιάχνουν μια πλεούμενη φωλιά από υδρόβια φυτά στην οποία το θηλυκό γεννάει και επωάζει τα αυγά. Το αρσενικό αναλαμβάνει να θρέψει όλη την οικογένεια ψαρεύοντας τριγύρω. Μεταφέρει ένα-ένα τα ψάρια και ταΐζει τα μικρά. Εάν κάποιο από αυτά που βρίσκονται στην πλάτη της θηλυκιάς δεν καταφέρει να πιάσει το ψάρι από το ράμφος του αρσενικού, αυτή το παίρνει από το νερό και στρίβοντας το κεφάλι προσπαθεί να ταΐσει τον νεοσσό.
Εδώ φωλιάζουν και οι κορμοράνοι, οι χουλιαρομύτες, οι σταχτοτσικνιάδες, οι νυχτοκόρακες, οι κρυπτοτσικνιάδες, οι λαγγόνες και λίγες χαλκόκοτες. Ολα αυτά τα πουλιά φτιάχνουν τις φωλιές τους επάνω στα δέντρα του παρόχθιου δάσους στην βόρεια πλευρά της λίμνης. Οι επισκέπτες που μπαίνουν σε αυτό με τις βάρκες βρίσκονται σε ένα πρωτόγνωρο κόσμο.
Λίγα μέτρα από πάνω τους εκατοντάδες πουλιά φτεροκοπούν συνθέτοντας με τις φωνές των νεοσσών ένα εξώκοσμο βουητό. Συγκεντρώνονται εδώ για την αναπαραγωγή, γιατί η πλημμύρα του δάσους τούς προσφέρει σιγουριά από τους θηρευτές. Οπως φαίνεται όμως, αυτή επιδρά αρνητικά σε αυτό, αφού ο αριθμός των δέντρων συνεχώς μειώνεται.
Σπάνιες νανόχηνες
Από τα παπιά το πιο πολυάριθμο είδος του χειμώνα είναι οι πρασινοκέφαλες, που όμως είναι τόσο δειλές που δεν πλησιάζονται, όπως και τα γκισάρια, που απομακρύνονται κολυμπώντας όταν τα πλησιάσουμε. Στις δυτικές όχθες της λίμνης συχνάζουν τα κιρκίρια των οποίων τα αρσενικά ξεχωρίζουν με το πολύχρωμο κεφάλι και ουρά, ενώ το σώμα είναι γκρίζο. Τα θηλυκά είναι καφέ.
Εδώ στα παρόχθια λιβάδια μπορεί να δούμε από μακριά και τις ακριβοθώρητες νανόχηνες, ένα από τα πιο σπάνια πουλιά της Ευρώπης που απειλείται με εξαφάνιση. Αυτές έρχονται τον χειμώνα από τις βορειότερες περιοχές της Ευρώπης, όπου αναπαράγονται σε έλη. Φέτος μετά την αποκατάσταση των αναχωμάτων του Στρυμόνα κοντά στην εκβολή του στην λίμνη, οι νανόχηνες άρχισαν να συχνάζουν και στα λιβάδια κάτω από το βορειοδυτικό άκρο του ανατολικού αναχώματος οπότε είναι και πιο εύκολα παρατηρήσιμες.
Εδώ συχνάζουν και οι ασπρομέτωπες χήνες, με τη λευκή λωρίδα του μετώπου και τα μαύρα σημάδια της κοιλιάς. Πιο δύσκολο είναι να δούμε τις μαυροκέφαλες και τις κουδουνόπαπιες, που κάθονται μακρυά από τις ακτές. Στους καλαμιώνες, μετά τη γέφυρα της Βυρώνιας προς την λίμνη, κρύβονται πολλά εντυπωσιακά πουλιά, όπως οι πορφυροτσικνιάδες, που όμως είναι δειλοί και μόνο περιστασιακά, όταν απογειώνονται για να φύγουν, μπορούμε να τους δούμε. Παραμονεύοντας εδώ μπορεί να δούμε κάποιον μικροτσικνιά να κάνει καρτέρι για να αρπάξει μικρά ψάρια. Σε κάποιες μικρές λίμνες εδώ ανθίζουν και υπέροχα νούφαρα.
Η Κερκίνη είναι ένας υπέροχος κόσμος, όμως εύθραστος λόγω της ανθρώπινης παρουσίας. Η προσπάθεια των ανθρώπων του φορέα διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου έχει συμβάλλει τα μέγιστα, στη διατήρηση αυτού του μοναδικού για όλη την Ευρώπη οικοσυστήματος. Ετσι επισκέπτες από παντού έρχονται στην Κερκίνη, που είναι ένα από τα πολυτιμότερα φυσικά καταφύγια της Ευρώπης, για να θαυμάσουν την άγρια ζωή σε όλο της το μεγαλείο.
Γιώργος Αβαγιανός, www.ethnos.gr