ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ένα σύγχρονο μουσείο που θα στεγάσει την ιστορία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, δημιούργησε το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Είναι το δεύτερο μεγάλο έργο που υλοποιείται από την αρχή του χρόνου, όταν το ΡΙΚ άνοιξε στο κοινό, χιλιάδες αρχεία σε εικόνα και ήχο, τα οποία αντιπροσωπεύουν την ιστορία και τον πολιτισμό του συνόλου του ελληνισμού και βρίσκονται στη διάθεση του κοινού, τόσο για σκοπούς έρευνας, όσο και για απλή περιήγηση, μέσω του συνδέσμου http://portal.digital-herodotus.eu/?page_id=674”.
Η λειτουργία της πιο πάνω ιστοσελίδας, αποτελεί την τελευταία πράξη του έργου Ελλάδα –Κύπρος «Ψηφιακός Ηρόδοτος», στο πλαίσιο του οποίου ψηφιοποιήθηκαν και τεκμηριώθηκαν χιλιάδες τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά αρχεία. Μεγάλο μέρος του υλικού διατίθεται και μέσω της ιστοσελίδας της Europeana.
Το κυπριακό ραδιόφωνο άρχισε τη λειτουργία του στα χρόνια της αγγλικής αποικιοκρατίας το 1953 και η κυπριακή τηλεόραση το 1957. Η μεγάλη ανάπτυξη της κυπριακής ραδιοφωνίας άρχισε το 1960, όταν ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία. Τότε μετονομάστηκε από κυπριακή ραδιοφωνία σε Ραδιοφωνικό ΄Ιδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) και λειτουργεί ως ημικρατικός οργανισμός. Το 1980 μεταδόθηκε το πρώτο δελτίο Ειδήσεων Τηλεόρασης από εκφωνήτρια γυναίκα.
Από τον Δεκέμβριο του 1982, η τηλεοπτική εκπομπή από μαυρόασπρη έγινε έγχρωμη. Για την καλύτερη μετάδοση των εκπομπών του ραδιοφώνου σε ολόκληρη την Κύπρο, το ΡΙΚ εγκατέστησε σταδιακά διάφορους σταθμούς αναμετάδοσης, με πρώτο το σταθμό στον Κόλπο των Κοραλλίων στην Πάφο. Σήμερα, το ΡΙΚ διαθέτει 80 σύγχρονους σταθμούς αναμετάδοσης των προγραμμάτων του, οι κεντρικές του δε κεραίες ευρίσκονται στην υψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Τροόδους, τον Όλυμπο.
Το 1990 δημιουργήθηκε το Τρίτο Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα, το οποίο λειτουργεί πάνω σε 24ωρη βάση. Την ίδια χρονιά το ΡΙΚ σε ειδική εκπομπή συνέδεσε το κυπριακό κοινό με το κανάλι της Ελληνικής Τηλεόρασης ΕΤ1.Το 1992 δημιούργησε το δεύτερο τηλεοπτικό κανάλι, το οποίο προσφέρει κυρίως ψυχαγωγικά προγράμματα στο κυπριακό κοινό.
Από το 1994, το ΡΙΚ αναβάθμισε τις ώρες των τηλεοπτικών εκπομπών του, οι οποίες μεταδίδονται όλο το 24ωρο, ενώ έχει εισαγάγει την ψηφιακή τηλεόραση.
Μέσα στα πλαίσιο των δραστηριοτήτων του τ ο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου είναι ενεργό μέλος σε διάφορες διεθνείς ραδιοτηλεοπτικές οργανώσεις, όπως είναι η ΕBU, η CIRGOM REGIONAL ORGANIZATION και η COPEAM. Η τηλεόραση του ΡΙΚ ετοιμάζει και μεταδίδει στη Δορυφορική Εκπομπή RIK-SAT, το ημίωρο εβδομαδιαίο επικαιρικό πρόγραμμα «7 Μέρες Κύπρος». Στη Δορυφορική Εκπομπή μεταδίδονται όλα ανεξαιρέτως τα ενημερωτικά επικαιρικά προγράμματα περιλαμβανομένων των ειδήσεων καθώς και όλα τα ψυχαγωγικά περιλαμβανομένων των θεατρικών του παραγωγών.
Το νεοϊδρυθέν Μουσείο, που θα εγκαινιάσει προσεχώς ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, περιλαμβάνει έκθεση με πλήρη τεκμηρίωση, του πιο σημαντικού υλικού το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τη δημόσια ραδιοτηλεόραση στο πέρασμα των χρόνων. Εκτός από τον τεχνικό εξοπλισμό, ο οποίος ήταν αναγκαίος για την παραγωγή και μετάδοση του ραδιοτηλεοπτικού προγράμματος από τα πρώτα κιόλας χρόνια της δημιουργίας του ΡΙΚ, στο Μουσείο εκτίθενται και δεκάδες άλλα μουσειακά αντικείμενα, μέσα από τα οποία καταγράφεται κατά τρόπο μοναδικό, η ιστορική πορεία του Ιδρύματος και των παραγωγών του.
Ως τέτοια είναι η πρώτη κάμερα που χρησιμοποιήθηκε στους τηλεθαλάμους του ΡΙΚ, τα πρώτα μουσικά όργανα τα οποία συνόδευσαν και ανέδειξαν σπουδαίους Κύπριους καλλιτέχνες, οι πρώτες κούκλες που αποτέλεσαν την πρώτη παραγωγή κουκλοθεάτρου σε κυπριακή τηλεόραση, τα αυθεντικά κοστούμια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε σειρές που άφησαν εποχή, τα μικρόφωνα με τα οποία μεταδόθηκαν ιστορικά γεγονότα και πολλά άλλα.
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΡΙΚ, Θανάσης Τσώκος, ανέφερε ότι η δημιουργία του μουσείου, «έχει σκοπό και στόχο την προστασία, αξιοποίηση, ανάδειξη και έκθεση της υπό διαμόρφωση συλλογής ιστορικών εκθεμάτων του Ιδρύματος», που περιλαμβάνει και εκθέματα από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του κυπριακού ραδιοφώνου (1953) και της κυπριακής τηλεόρασης (1957) .
Παράλληλα, όπως σημείωσε, επιδιώκει την επαφή του κόσμου με την ιστορία του ΡΙΚ – «την ίδια την ιστορία της Κύπρου, με την οποία η δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι ταυτισμένη, αλλά και τη δημιουργία υποδομών με στόχο την εκπαίδευση, τη μελέτη και τη ψυχαγωγία των νέων», είπε. Επιδίωξη του ΡΙΚ, ανέφερε ο κύριος Τσώκος, είναι η ένταξη του Μουσείου Ραδιοτηλεόρασης σε ένα διεθνές δίκτυο μουσείων για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση και θα αξιοποιήσει το χώρο του κτηρίου του Αρχείου ΡΙΚ, το Στούντιο 3, αλλά και το Θεατράκι Ανδρέα Χριστοφίδη για τη δημιουργία διαδραστικών πρωτοποριακών προγραμμάτων και δράσεων.
Παρουσιάζοντας τα εκθέματα, η ανώτερη λειτουργός ραδιοφωνικών και μουσικών προγραμμάτων, προϊστάμενη της υπηρεσίας Αρχείου, Φοίβια Σάββα, ανέφερε ότι σημαντική θέση στο εκθεσιακό υλικό του Μουσείου, κατέχουν και χρηστικά αντικείμενα τα οποία σχετίζονται με τα τραγικά γεγονότα του 1974: τα πρωτότυπα κείμενα των δελτίων Ειδήσεων, με τα οποία περιγράφτηκε το προσφυγικό πρόβλημα τις ημέρες της τουρκικής εισβολής, το ιστορικό διάγγελμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από την Πάφο (σε ήχο και σε έντυπη μορφή) το απόγευμα της 15ης Ιουλίου 1974, καθώς και η ομιλία του κατά την επιστροφή του στην Κύπρο, τον Δεκέμβριο του ιδίου χρόνου. Εκτίθεται επίσης και η περίφημη μηχανή ηχογράφησης των μηνυμάτων προς τους εγκλωβισμένους, δεδομένου ότι για πολλά χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα, το ΡΙΚ αποτελούσε τον μοναδικό δίαυλο επικοινωνίας των ελεύθερων με τις κατεχόμενες περιοχές.
Ανάμεσα στα εκθέματα βρίσκονται:
-Κάμερα στούντιο μαυρόασπρης εικόνας, η γνωστή PYE, η οποία χρησιμοποιείτο από τους πρώτους κινηματογραφιστές του ΡΙΚ κατά τη δεκαετία του 1950. Η συγκεκριμένη κινηματογραφική μηχανή είχε χρησιμοποιηθεί και για τα γυρίσματα του πρώτου τηλεπαιχνιδιού, παραγωγής ΡΙΚ, «Απαντήστε παιδιά», με παρουσιαστή τον Φρίξο Πετρίδη. Στο πετυχημένο τηλεπαιχνίδι της δεκαετίας του 1960, λάμβαναν μέρος μαθητές από ολόκληρη την Κύπρο, που χωρίζονταν σε δύο ομάδες με τις ονομασίες «Ευαγόρας» και «Ονήσιλος».
-Η πρώτη έγχρωμη ηλεκτρονική κάμερα εγγραφής βίντεο, η οποία πρωτολειτούργησε στο ΡΙΚ την δεκαετία του 1980. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για την κάλυψη της επίσημης επίσκεψης του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Ανδρέα Παπανδρέου στην Κύπρο. (Φεβρουάριος 1982).
-Τα πρωτότυπα κείμενα του δελτίου ειδήσεων του ΡΙΚ σε ιστορικές στιγμές: ο ξεριζωμός των προσφύγων και οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης μερικές μόνο μέρες μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Η έναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών στο Λήδρα Πάλας, κύρια είδηση των ξένων πρακτορείων.
– Τόμος εφημερίδας «Νέος Κυπριακός Φύλαξ» (έτος 1925). Από τα παλαιότερα δείγματα του κυπριακού Τύπου: Ο «Νέος Κυπριακός Φύλαξ» εκδιδόταν στην Λευκωσία από την δεκαετία του 1920 και αποτελούσε εβδομαδιαία πολιτική εφημερίδα. Κορυφαία είδηση στην έκδοση της 6ης Μαΐου 1925 αποτελεί ασφαλώς η ανακήρυξη της Κύπρου ως αποικία της Βρετανίας.
-Τόμος εφημερίδας «Ελευθερία» (έτος 1956 ΣΕΠ-ΔΕΚ)
Στα αρχεία του ΡΙΚ διαφυλάχθηκε ένα από τα σπάνια αντίτυπα της μετάφρασης του βιβλίου «Ο Μακάριος στην εξορία» του Philip S. Le Geyt (1957). Το βιβλίο, το οποίο περιγράφει τα γεγονότα της εξορίας του Μακαρίου στις Σεϋχέλλες, μεταφράστηκε στην ελληνική από τον Ανδρέα Χριστοφίδη, αλλά η κυκλοφορία του απαγορεύθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο.
-Αυθεντικό κοστούμι από την μεγάλη τηλεοπτική παραγωγή του ΡΙΚ «Πέτρος Α΄» την δεκαετία του ΄90. Πρόκειτο για την πλέον πολυπρόσωπη και φιλόδοξη σειρά της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, με πλειάδα ηθοποιών και κομπάρσων. Έργο του Πάνου Ιωαννίδη σε σκηνοθεσία Ανδρέα Κωνσταντινίδη και ενδυματολογική επιμέλεια του Στέφανου Αθηαινίτη.
-Το ιστορικό πιάνο του ΡΙΚ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από την δεκαετία του 1960 για ηχογραφήσεις στους τηλεθαλάμους, αλλά και για τις τηλεοπτικές ζωντανές εκπομπές. Οι Στέλιος Αργύρης, Μιχαλάκης Γιασεμίδης και Μάριος Μελετίου συνέδεσαν το όνομά τους με το συγκεκριμένο μουσικό όργανο. Συνόδευσε επίσης στα πρώτα τους βήματα γνωστούς Κύπριους καλλιτέχνες, που αργότερα διακρίθηκαν στο δισκογραφικό στερέωμα.
– Τύμπανα και αναλόγιο με πεντάγραμμο. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της δημιουργίας του, το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου διακρίθηκε και στον χώρο της μουσικής δημιουργίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 συστάθηκε η Ορχήστρα Εγχόρδων, με μαέστρο τον πρωτοπόρο συνθέτη και μουσικό παιδαγωγό Γιάγκο Μιχαηλίδη. Στα χρόνια εκείνα ανάγονται και τα συγκεκριμένα τύμπανα. Πεντάγραμο με νότες σε αναλόγιο.