ΔΝΤ: Σύμμαχος ή εχθρός στη μάχη για το χρέος;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Γεωγραφία της Ελλάδος: Η Αθήνα δεν μπορεί να υποχωρεί άλλο, είναι υποχρεωμένη να αντιστρέψει την μέχρι τώρα δυσοίωνη φορά των πραγμάτων…
Με αφορμή την Πρωτομαγιά του 2024: Ποιος είναι ο ρόλος των συνδικάτων; Για να μην απαξιωθεί άλλο το συνδικαλιστικό κίνημα στη συνείδηση των εργαζομένων και της κοινωνίας
Του Γιώργου Χαρβαλιά *
Έκπληξη στο εσωτερικό και δυσφορία σε ορισμένους κύκλους του εξωτερικού προκάλεσαν οι υπαινικτικές αναφορές του πρωθυπουργού για την προοπτική απαλλαγής της χώρας από τη συμμετοχή του ΔΝΤ στη δανειοδότηση και, κατ’ επέκταση, στην ασφυκτική εποπτεία του τρίτου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.
Αρκετοί στην Αθήνα αντάλλαξαν βλέμματα συγκατάβασης, θεωρώντας ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει το μοιραίο λάθος της δεύτερης θητείας Τσίπρα, όπως ακριβώς συνέβη με την περίπτωση Σαμαρά. Το ΔΝΤ θα μπορούσε να είναι, υπό προϋποθέσεις, ο ισχυρός σύμμαχος της Ελλάδας στη μάχη για την απομείωση του χρέους, αφού διατηρεί σταθερή την πεποίθηση του προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπλέον, για ορισμένους Ευρωπαίους αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των «θεσμών» και οποιαδήποτε προσπάθεια εξοβελισμού του, συνιστά λόγο ακύρωσης της δανειοδοτικής συμφωνίας.
Για την κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου, η πάγια αυτή θέση του Ταμείου μικρή σημασία είχε, αφού η Αθήνα επέμενε να βαφτίζει το χρέος «βιώσιμο» με μια τακτική ανεξήγητου στρουθοκαμηλισμού, λες και το δραματικό ορόσημο του 2022 απέχει έναν αιώνα από σήμερα. Έπειτα από το περίφημο «forget it Yannis», oι τότε υπεύθυνοι της οικονομικής πολιτικής κατέθεσαν τα όπλα και απεμπόλησαν ακόμη και εκείνη τη χλιαρή δέσμευση για έμμεση απομείωση του χρέους που είχαν, με κόπο, αποσπάσει τον Νοέμβριο του 2012. Το αποτέλεσμα είναι ότι ούτε το ΔΝΤ κατάφεραν να ξεφορτωθούν, ούτε τους Γερμανούς να κατευνάσουν με την εξόχως ενδοτική προσέγγισή τους?
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι διαφορετικά, διότι ο Τσίπρας εξ αρχής (και ορθά) έχει προτάξει τη ρύθμιση του χρέους ως κλειδί για την επίλυση της ελληνικής κρίσης. Ξεκίνησε ιδιαιτέρως μαξιμαλιστικά, μιλώντας για κούρεμα της ονομαστικής αξίας και στη συνέχεια, υπό το βάρος των πιέσεων του Βερολίνου και της προσαρμογής του στον πολιτικό … ρεαλισμό, συμφιλιώθηκε με πιο ήπιες, έμμεσες θεραπείες του προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για ρύθμιση του ελληνικού χρέους παραμένει ως βασική θέση και της δεύτερης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η προοπτική μιας τέτοιας συμφωνίας έχει γίνει αποδεκτή από τους δανειστές, στο βαθμό που ολοκληρωθεί θετικά η περιβόητη αξιολόγηση.
Επομένως, εύλογα θα σκεφτόταν κανείς: Μα τώρα βρήκε τη στιγμή ο Τσίπρας για να ξεφορτωθεί το ΔΝΤ; Την ώρα που το Ταμείο υιοθετεί ακόμη πιο προχωρημένες θέσεις και από τις ελληνικές για την αδήριτη ανάγκη ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους; Είναι, πράγματι, εκ πρώτης όψεως αντιφατικό. Η εξήγηση όμως ανάγεται στις «προϋποθέσεις» κάτω από τις οποίες η κυρία Λαγκάρντ και το επιτελείο της θα μπορούσαν να σταθούν στο πλευρό της Ελλάδας ως αλληλέγγυοι για το χρέος.
Οι προϋποθέσεις αυτές φαίνεται πως είναι βαριές και αβάσταχτες. Γι’ αυτό το λόγο ακυρώνουν τη δυναμική σύμπλευσης Αθήνας- Ουάσιγκτον. Το Ταμείο απoτελεί σήμερα τον πιο αυστηρό και ταυτόχρονα κυνικό εκπρόσωπο των θεσμών, επιμένοντας να θέτει προαπαιτούμενα που είναι βέβαιο ότι θα γκρέμιζαν και την πιο λαοφιλή κυβέρνηση. Ορισμένοι μάλιστα διαβλέπουν ότι σηκώνει τόσο πολύ τον πήχη της «προσαρμογής» για να καταστήσει το άλμα ανέφικτο και να ξαναστείλει (από κοινού με τον Σόιμπλε) την Ελλάδα στο φάσμα του Grexit. Την άποψη αυτή ενισχύει και η τοποθέτηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών που είναι σκοπίμως αντιφατική και αντιπαραγωγική αφού προτάσσει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, διαφωνώντας όμως με τις απόψεις του Ταμείου περί ανάγκης ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους!
Το συμπέρασμα επομένως είναι ότι, στον μοναχικό της αγώνα για να αποτρέψει την ολοκληρωτική οικονομική καταστροφή ή υποδούλωση που έρχεται με τις αστρονομικές υποχρεώσεις αποπληρωμής στο κατώφλι της επόμενης δεκαετίας, η Ελλάδα δεν έχει ευδιάκριτους εξωτερικούς συμμάχους. Αλλά αυτό δεν προκαλεί εντύπωση, όταν και στο εσωτερικό της χώρας πολιτικές δυνάμεις δυσκολεύονται να συνταχθούν στην προάσπιση αυτονόητων εθνικών επιδιώξεων…
* Ο Γιώργος Χαρβαλιάς είναι δημοσιογράφος