Ο Μπάρακ Ομπάμα είχε δίκιο και η Ευρώπη άδικο στο ζήτημα της εξόδου από την ύφεση
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία και Νότια Αφρική στηρίζουν την πρωτοβουλία της Βραζιλίας: Για την επιβολή, από τους G20, παγκόσμιου φόρου $250 δισεκ. σε 3.000 δισεκατομμυριούχους
Η Γερμανία εισέρχεται στον πόλεμο της Ουκρανίας; Στέλνει συστήματα Patriot στο Κίεβο, ο καγκελάριος Σολτς καλεί τους Ευρωπαίους να μιμηθούν το παράδειγμά του…
Του Λάρι Έλιοτ *
«Σας το είχα πει». Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι πολύ σεμνός για να το πει τόσο ωμά, θα είχε όμως κάθε δικαίωμα να προφέρει αυτές τις τέσσερις λέξεις όταν καθίσει την ερχόμενη εβδομάδα στο ίδιο τραπέζι με την Αγγελα Μέρκελ για τη σύνοδο του G20.
Το 2010, όταν οι εξαμηνιαίες σύνοδοι των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών περνούσαν την παιδική τους φάση, οι G20 συνεδρίασαν στο Τορόντο. Μέχρι τότε, οι σύνοδοι αυτές χαρακτηρίζονταν από ένα πνεύμα ενότητας, καθώς όλες οι χώρες είχαν δεσμευτεί ότι θα εργαστούν για να αποτρέψουν μια δεύτερη Ύφεση. Στο Τορόντο, αυτή η συναίνεση διαλύθηκε. Η άποψη του Ομπάμα ήταν ότι η ανάκαμψη ήταν εύθραυστη και ότι έπρεπε να συνεχίσουν να πατάνε το γκάζι. Η άποψη της Γερμανίας, με την οποία συντάχθηκε και η Βρετανία, ήταν ότι έπρεπε να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπήρχε ανησυχία ότι οι δραστικές μειώσεις των επιτοκίων και η ανορθόδοξη πολιτική που ακολουθούσαν η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας συνιστούσαν απειλή για τη σταθερότητα των τιμών. Παρά την εκδήλωση της κρίσης χρέους που κόντεψε να καταστρέψει το ευρώ, η ΕΚΤ αύξησε ένα χρόνο μετά τα επιτόκια. Ο Λευκός Οίκος αιφνιδιάστηκε από αυτή την πράξη αυτοπυρπόλησης. Και είχε δίκιο. Όταν γραφτούν τα βιβλία ιστορίας, οι οικονομικές γκάφες που διέπραξε η Ευρώπη θα κατέχουν την ίδια θέση με την απόφαση της Βρετανίας να επιστρέψει στον κανόνα χρυσού το 1925.
Ο Τζέισον Φέρμαν, επικεφαλής των οικονομικών συμβούλων του Ομπάμα, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στο Λονδίνο, ότι η παραγωγή της ευρωζώνης είναι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι θα ήταν αν είχε εφαρμοστεί μια πιο επεκτατική πολιτική. Όταν ξεκίνησε η κρίση, το 2009, οι άνεργοι στις ΗΠΑ και την ευρωζώνη ήταν περίπου ίδιοι. Τα χρόνια που ακολούθησαν, όμως, οι ουρές μπροστά στα ταμεία ανεργίας αυξήθηκαν στην ευρωζώνη και μειώθηκαν στις ΗΠΑ. Ο Φέρμαν έχει μια εξήγηση για το γεγονός ότι η ανεργία στην Ευρώπη είναι διπλάσια από εκείνη της Αμερικής: Φταίει η ανεπαρκής ζήτηση και όχι η ελεγχόμενη αγορά εργασίας.
Η ΕΚΤ τελικά κατάλαβε ότι η αύξηση των επιτοκίων όταν η οικονομία δεν πήγαινε καλά δεν ήταν η εξυπνότερη ιδέα του κόσμου. Πέντε χρόνια αφού η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας είχαν βάλει μπρος το ηλεκτρονικό τύπωμα χρήματος, η ΕΚΤ εφάρμοσε τη δική της εκδοχή ποσοτικής χαλάρωσης. Ο Μάριο Ντράγκι έκαμψε τελικά τις αντιστάσεις της Γερμανίας. Για να συμβεί αυτό, όμως, έπρεπε πρώτα να γίνει φανερό ότι το χάσμα μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωζώνης γινόταν κάθε χρόνο και μεγαλύτερο.
Μια πρόσφατη έκθεση του Πίτερ Πράετ, επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ, έδειξε πόσο άσχημα τα πήγε η ευρωζώνη από τότε που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση. Η πραγματική εγχώρια ζήτηση στις ΗΠΑ είναι σήμερα 10% υψηλότερη απ? ό,τι ήταν όταν άρχισε η Ύφεση, το 2008. Στην Ευρώπη, παρά τη δειλή ανάκαμψη που σημειώνεται φέτος, η ζήτηση είναι ακόμη κατά 3% χαμηλότερη. Την ίδια περίοδο, το χάσμα παραγωγικότητας μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωζώνης διπλασιάστηκε.
Ο Ομπάμα δεν επιχαίρει γι?αυτό. Αντίθετα, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν κάθε ευκαιρία για να δελεάσουν τους Ευρωπαίους ώστε να υιοθετήσουν την ίδια φιλική προς την ανάπτυξη προσέγγιση που απέρριψαν πριν από πέντε χρόνια. Κι αυτό, επειδή η Ουάσινγκτον θέλει να διευκολύνει τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών από τις αμερικανικές εταιρείες. Ο Φέρμαν εκφράζει την ικανοποίησή του που η ΕΚΤ κατάλαβε τη σοβαρότητα της κατάστασης, ανησυχεί όμως για το γεγονός ότι η δημοσιονομική πολιτική εξακολουθεί να στηρίζεται στη λιτότητα.
Η ΕΚΤ διοχετεύει σήμερα 60 δισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία της ευρωζώνης και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα κάνει περισσότερα μέχρι το τέλος του χρόνου. Οι παρεμβάσεις της όμως δεν μπορούν να συγκριθούν με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Fed και, επιπλέον, καθυστέρησαν κατά έξι χρόνια. Ο Ντράγκι έχει επίγνωση των ορίων του, και αυτός είναι ένας λόγος που θα υποστηρίξει κατ’ ιδίαν τον Ομπάμα στη σύνοδο των G20. Η θέση των ΗΠΑ είναι απλή. Η Γερμανία έχει ένα τεράστιο δημοσιονομικό πλεόνασμα, το οποίο θα πρέπει να περιορίσει μέσω μειώσεων των φόρων και αυξήσεων των δαπανών, ώστε να αυξηθεί η ζήτηση στο εσωτερικό της ευρωζώνης. Την ίδια στιγμή, το Βερολίνο και οι σύμμαχοί του στην Κομισιόν πρέπει να σταματήσουν να επιβάλλουν δρακόντια μέτρα στις χώρες της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, και να χαλαρώσουν την πίεση σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία που κινδυνεύουν να βυθιστούν κι αυτές σε κρίση.
(Πηγή: The Guardian)
* Ο Λάρι Έλιοτ είναι αρθρογράφος της «Guardian» για οικονομικά θέματα