Επόμενος «κάβος» για την κυβέρνηση, το ασφαλιστικό
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
του Παναγιώτη Παπαδόπουλου*
Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας έχει συσσωρεύσει κρίσιμα προβλήματα τις τελευταίες δεκαετίες, προβλήματα που θα έπρεπε να έχουν ενεργοποιήσει για αποτελεσματικές λύσεις χρόνια πριν. Αντ’ αυτού, τις όποιες παθογένειες προσπαθήσαμε να τις κρύψουμε κάτω από το … χαλί, ιδιαίτερα στις εποχές της οικονομικής ευμάρειας, όταν όλα επιτρεπόταν και όλα ήταν … αποδεκτά. Σήμερα, τις βρίσκουμε μπροστά μας, διογκωμένες εξαιτίας και της πολυετούς κρίσης.
Σε μία κρίσιμη καμπή για τη χώρα, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος με τα κρατικά ταμεία άδεια, τον ιδιωτικό τομέα, στην πλειονότητα του, να προσπαθεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις, συχνά χωρίς επιτυχία και την ανεργία να έχει σκαρφαλώσει σε ιδιαίτερα ανησυχητικά επίπεδα.
Πλέον, το ασφαλιστικό έχει μετατραπεί σε βόμβα για τον προϋπολογισμό, για την κοινωνική συνοχή αλλά και για την ίδια την κυβέρνηση που καλείται το επιλύσει.
Το βέβαιο είναι ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα και σίγουρα όχι λύσεις- πυροτεχνήματα για «κούρεμα» συντάξεων ή αύξηση εργοδοτικών εισφορών. Η αυξητική μάλιστα μεταβολή στις εργοδοτικές εισφορές θα είχε ως μοναδικό αποτέλεσμα τη γεωμετρική αύξηση των λουκέτων, των απολύσεων, καθώς και την ενίσχυση του φαινόμενου της ανασφάλιστης εργασίας.
Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι το θέμα του ασφαλιστικού δεν είναι μόνο θέμα δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής. Το ενδεχόμενο μίας κοινωνικής αναταραχής δεν είναι επιθυμητό από κανέναν και, φυσικά, ούτε και από τους εταίρους μας.
Είναι σαφές σε όσους γνωρίζουν καλά την πολυπλοκότητα και τις ανισότητες του σημερινού ασφαλιστικού συστήματος πως αυτές οι εξαγγελίες και οι βιαστικές λύσεις στο πλαίσιο της υλοποίησης των προαπαιτούμενων δεν αντιμετωπίζουν τα σημερινά προβλήματα, αντίθετα προσθέτουν νέα, διογκώνοντας, παράλληλα, την κοινωνική ανασφάλεια.
Η συνεχιζόμενη συζήτηση για τις όποιες επιβαρύνσεις και αλλαγές μόνο ανασταλτικά λειτουργεί στο σύνολο της κοινωνίας αλλά και του ιδιωτικού τομέα.
Σε καιρούς κρίσης, το μέγα ζητούμενο είναι να πάρει μπρος η ατμομηχανή της ανάπτυξης, να μπορέσει ο ιδιωτικός τομέας, που βάλλεται από την αρχή της κρίσης, όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να συνεχίσει να παράγει πλούτο και να δημιουργεί θέσεις εργασίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της υψηλής ανεργίας, που υπερβαίνει το 25% επί του ενεργού πληθυσμού και αγγίζει το 49% επί των νέων ανθρώπων.
Η κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει άλλες λύσεις, που δεν θα οδηγούν σε λουκέτα και απολύσεις. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι, διανύοντας την έκτη υφεσιακή χρονιά, η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων έχει εξαντληθεί προ πολλού.
Είναι καιρός η Ελλάδα να κάνει το αποφασιστικό βήμα για τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ενός συστήματος που θα έχει ουσιαστικό αντίκρισμα για την κοινωνία, για την οικονομία και για την απασχόληση.
Αυτό στο οποίο πρέπει να δώσει έμφαση η κυβέρνηση είναι ο σχεδιασμός ενός ασφαλιστικού συστήματος που θα έχει ορίζοντα εικοσαετίας, προκειμένου να μη θίξει οριζόντια τους ασφαλισμένους.
Η προσπάθεια εξορθολογισμού μπορεί να στηριχθεί στα πρότυπα μεταρρυθμίσεων που έχουν εφαρμοστεί στη Σουηδία και στην Ιταλία. Πιο συγκεκριμένα:
– Ένα νέο διανεμητικό σύστημα για τους νέους εργαζόμενους, που θα βασίζεται σε ατομικούς λογαριασμούς «οιονεί καθορισμένης εισφοράς». H συμμετοχή στην ασφάλιση έχει ορατό αντίκρισμα και στον νεότερο ασφαλισμένο. Το ζήτημα των ορίων ηλικίας παρακάμπτεται, καθώς ο ίδιος ο ασφαλισμένος αποφασίζει πότε (και κατά ποιο ποσοστό) θα αποσυρθεί από την ενεργό δράση.
– Εισαγωγή ενός υποχρεωτικού δεύτερου πυλώνα επαγγελματικής ασφάλισης, χρηματοδοτούμενου με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
– Το νέο σύστημα είναι υποχρεωτικό για τους νέους. Οι συνταξιούχοι παραμένουν στο παλαιό, το οποίο χρηματοδοτείται από το Κράτος, ενώ οι ενδιάμεσες ηλικίες επιλέγουν.
Είναι, έστω και αργά, καιρός να λειτουργήσει ένα σύστημα βιώσιμο και δίκαιο για όλους. Είναι καιρός για ριζοσπαστικές πολιτικές που ως στόχο θα έχουν την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και το όφελος του πολίτη.
* Ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος είναι πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης