Η Άγκυρα ζητά διατήρηση των εγγυήσεων μετά τη λύση του Κυπριακού, που δεν μπορεί να δεχθεί ο Αναστασιάδης
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
Στις παρεκκλίσεις εντάσσει και τις εγγυήσεις η τουρκική πλευρά, η οποία παρουσιάζεται να επιμένει σε κάποιας μορφής παρουσία στο νησί και μετά από την επίτευξη συμφωνίας. Την ίδια ώρα, όπως συναφώς πληροφορούμαστε, διεθνείς παίκτες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν με κατανόηση τις ανησυχίες της Λευκωσίας και παρουσιάζονται να στηρίζουν την άποψη πως δεν θα πρέπει να διατηρηθεί το σύστημα εγγυήσεων. Δεδομένη είναι η αντίθεση της Ρωσίας αλλά και της Ε.Ε. όπως και κρατών-μελών της.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Άγκυρα έχει διαβιβάσει προς τα Ηνωμένα Έθνη, πώς επιθυμεί τη διατήρηση του συστήματος, έστω και με διαφοροποιήσεις. Κατά τις συζητήσεις( Άιντα στην Άγκυρα το καλοκαίρι και Νταβούτογλου στη Νέα Υόρκη πρόσφατα), αφέθηκε να εννοηθεί πως θα μπορούσε να διατηρηθεί το σύστημα για ένα χρονικό διάστημα, το οποίο ωστόσο δεν προσδιορίζεται. Όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, η Τουρκία υποστηρίζει πως θα πρέπει να διατηρηθούν οι εγγυήσεις, επιμένει σε αυτό και σημειώνει στη συνέχεια ότι θα μπορούσε το σύστημα να επαναξιολογηθεί μελλοντικά. Θέτει δηλαδή τη διατήρηση του συστήματος μέσα σε ένα πλαίσιο προσωρινής μονιμότητας.
Διπλωματικές πηγές, που επιχείρησαν να ερμηνεύσουν τη θέση της Άγκυρας για επαναξιολόγηση των δεδομένων στο κεφάλαιο αυτό, θεωρούν πως είναι ένας τρόπος για τη διατήρηση του συστήματος, αν όχι εσαεί τουλάχιστον για μια μακρά χρονική περίοδο ( δέκα, είκοσι χρόνια). Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως δεν αποκλείεται η Τουρκία να ζητήσει να έχει παρουσία και το ρόλο του εγγυητή κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της συμφωνίας. Σε μια κρίσιμη, δηλαδή, περίοδο όπου η χώρα θα βρίσκεται σε καθεστώς μετάβασης από μια κατάσταση σε μια άλλη. Σε μια μεταβατική, δηλαδή, περίοδο όπου θα κρίνονται πολλά, αν όχι τα πάντα. Είναι στη βάση αυτής της θέσης, που όπως πληροφορούμαστε ο ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα έχει ενημερώσει αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μεγάλων χωρών, ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια παρέκκλιση στο θέμα αυτό και να διατηρηθεί το σύστημα για μια μεταβατική περίοδο. Ο ίδιος παρουσιάζεται εναντίον των εγγυήσεων και εναντίον κάθε μόνιμης παρέκκλισης από το κοινοτικό κεκτημένο. Ωστόσο, φαίνεται να στηρίζει το σενάριο να υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, ώστε «να ικανοποιηθούν και οι δυο πλευρές».
Η κυπριακή κυβέρνηση κατά τις πρόσφατες επαφές του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Νέα Υόρκη έθεσε ψηλά το θέμα της ασφάλειας και υπέδειξε προς τους συνομιλητές τους πως ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει εγγυήσεις της Τουρκίας δεν θα εγκριθεί από τους Ελληνοκύπριους σε δημοψήφισμα. Οι εκτιμήσεις που καταγράφονται είναι πως δεν βρήκε συνομιλητή του να είναι εναρμονισμένος με το σενάριο διατήρησης του συστήματος των εγγυήσεων και μετά την επίτευξη συμφωνίας. Σημειώνεται πως η θέση της Λευκωσίας ενισχύεται και διευκολύνεται από τις πρωτοβουλίες της Αθήνας διά του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά και από τη στάση που τηρεί το Λονδίνο. Η Βρετανία δηλώνει πως θα είναι ευέλικτη στο θέμα αυτό. Επί της ουσίας η Βρετανία δεν ενδιαφέρεται να συμμετέχει σε ένα σύστημα εγγυήσεων, επιμένει ωστόσο στη διατήρηση των στρατιωτικών βάσεων της στο νησί. Η κυπριακή κυβέρνηση υποστηρίζει πως θα μπορούσε να υπάρξει μια φόρμουλα εγγύησης της εφαρμογής της λύσης από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Για τα υπόλοιπα παραπέμπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών
ΜΙΑ κλειστή, κεκλεισμένων των θυρών, συζήτηση ειδικών, οι οποίοι ασχολούνται με τα θέματα ασφάλειας πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη με πρωτοβουλία του Συμβουλίου Γεωστρατηγικής. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, κατά τη διάρκεια της συζήτησης κατατέθηκαν διαφορετικές απόψεις, έγιναν παρουσιάσεις για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, που εκ των πραγμάτων επηρεάζουν την Κύπρο.
Στη συνάντηση συμμετείχαν, πέραν των μελών του Συμβουλίου Γεωστρατηγικής, τεχνοκράτες από τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών ( πρώην και νυν), καθηγητές πανεπιστημίων κ.ά. Στο επίκεντρο, ως αναμενόταν, το θέμα των εγγυήσεων αλλά και η ένταξη της Κύπρου στο ευρύτερο γεωστρατηγικό και γεωγραφικό χώρο. Θα υπάρξει προσεχώς μια νέα συνάντηση, με την ίδια σύνθεση, ώστε να διαμορφωθούν κάποιες κωδικοποιημένες θέσεις/απόψεις/εισηγήσεις προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προς αξιοποίηση ως εργαλείο στις διαπραγματεύσεις.
Ανοχή στις διεθνείς δράσεις του κ. Ακιντζί
Η Λευκωσία μερικές φορές έχει συναινέσει, συμφωνήσει και σε άλλες έχει επιδείξει ανοχή σε διεθνείς επαφές που πραγματοποιεί ο Μουσταφά Ακιντζί εντός και εκτός Κύπρου. Το γεγονός ότι ο ηγέτης μιας κατεχόμενης περιοχής, απόρροια εισβολής, που αυτοπαρουσίαζεται ως «πρόεδρος» πραγματοποιεί επαφές υψηλού επιπέδου, αυτό δεν διευκολύνει τις προσπάθειες για λύση, αλλά αναβαθμίζει βαθμηδόν το ψευδοκράτος. Με τη συναίνεση/ανοχή της Λευκωσίας, ο Μουσταφά Ακιντζί συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, με τον υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Κέρι, της Βρετανίας, Φίλιπ Χάμμοντ, τους επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Κομισιόν, της Ευρωβουλής, της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., Τουσκ, Γιούνγκερ, Σούλτς και Μογκερίνι.
Το επιχείρημα που προβάλλεται ότι συζητούν το Κυπριακό δεν μπορεί να ισχύσει για κάποιες περιπτώσεις, όπως του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της επικεφαλής της ΚΕΠΠΑ, Τουσκ και Μογκερίνι, που δεν έχουν το θέμα στην αρμοδιότητα τους και δεν έχουν ασχοληθεί με το Κυπριακό. Παράλληλα, δημιουργούνται κι άλλα προβλήματα, όπως αυτό με την συνάντηση που είχε- «εκτός προγράμματος»- η Αμερικανίδα Υφυπουργό Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ με την λεγόμενη υπουργό Εξωτερικών του ψευδοκράτους, Εμινέ Τσολάκ στα κατεχόμενα. Για την τελευταία αυτή περίπτωση έγινε διάβημα από την κυβέρνηση και θα έχει ενδιαφέρον να γνωρίζαμε το αποτέλεσμα. Επίσης, θα μπορούσε κανείς να απαντήσει και στο ερώτημα τι γύρευε η κ. Τσοκάλ στη συνάντηση του Ακιντζί με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζο Κέρι στη Νέα Υόρκη.
Είναι προφανές πως η Λευκωσία έχει «χάσει την μπάλα» στο πεδίο αυτό. Δημιουργείται προηγούμενο με τις επαφές αυτές και είναι ουσιαστικά πορεία χωρίς επιστροφή. Και αυτό γίνεται τώρα ενόψει των διαπραγματεύσεων και λόγω της παρουσίας Ακιντζί. Τι θα γίνει εάν δεν είναι ο Ακιντζί; Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Ντερβίς Έρογλου, όταν ήταν ηγέτης του κατοχικού καθεστώτος, συνάντησε τον Αμερικανό αντιπρόεδρο, Μπάιντεν, στα κατεχόμενα.