ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κυριάκου Ποζρικίδη *
Κουίνς, Νέα Υόρκη, 1964. Παρασκευή 13 Μαρτίου και ώρα τρεις μετά τα μεσάνυχτα, ο Γουίνστον Μόουζλι μαχαιρώνει στην πλάτη και την κοιλιά την Κάθριν Τζενοβέζε, η οποία ζητά απεγνωσμένα βοήθεια.
Στην πυκνοκατοικημένη περιοχή τα φώτα ανάβουν, όμως κανείς δεν πάει να βοηθήσει, μια φωνή μόνον ακούγεται: «Άσε ήσυχο το κορίτσι».
Τα φώτα σβήνουν μετά από λίγο, ο Μόουζλι χτυπά και πάλι, τα φώτα ανάβουν ξανά, ο δράστης απομακρύνεται, όμως κανείς δεν σπεύδει για βοήθεια.
Λίγα λεπτά μετά ο Μόουζλι, επιτίθεται ξανά και ξανά αποτελειώνοντας την κοπέλα που ψυχορραγούσε. Η πρώτη επίθεση έγινε στις 03:15, ο δολοφόνος έφυγε στις 03:50, η αστυνομία ειδοποιήθηκε στις 04:00 και εξέτασε 38 αυτόπτες μάρτυρες. Όμως ποιο είναι το κεντρικό ζήτημα του συμβάντος, ο δολοφόνος, το θύμα ή η απάθεια των μαρτύρων;
Ο Ντάρλει και ο Λατανέ, κοινωνικοί ψυχολόγοι, ερευνώντας την παραπάνω περίεργη συμπεριφορά οργάνωσαν ένα πείραμα εξετάζοντας τη διάθεση παροχής βοήθειας, αναπαριστώντας μια «επιληπτική κρίση».
Σε ένα μικρό δωμάτιο, ένας φοιτητής, φορώντας μικρόφωνο και ακουστικά, θα μιλούσε για δύο λεπτά με θέμα σχετικό με τη φοιτητική ζωή και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, αφού πρώτα θα άκουγε άλλους φοιτητές να μιλάνε για τη δική τους ζωή. Στην πραγματικότητα, άλλοι φοιτητές δεν υπήρχαν πέρα από το υποκείμενο του πειράματος.
Σε δεδομένη στιγμή, ένας «φοιτητής» θα έλεγε ότι είναι επιληπτικός και αυτό του δημιουργεί προβλήματα και, σύμφωνα με το σενάριο, θα ξεκινούσε να παθαίνει κρίσεις και να ζητάει βοήθεια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μόλις το 31% των φοιτητών ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του για βοήθεια στο διάστημα των έξι λεπτών που διαρκούσε η τεχνητή κρίση. Το υπόλοιπο 69% των φοιτητών, ενώ ήταν πραγματικά ταραγμένοι, δεν προχώρησαν σε κάποιου είδους δράση, αναμένοντας στην πραγματικότητα κάποιον άλλον να βοηθήσει.
Αυξάνοντας τις φωνές των φοιτητών οι ερευνητές, δηλαδή όταν το υποκείμενο πίστευε ότι δεν είναι μόνος του, το ποσοστό απραξίας αυξανόταν.
Αντίθετα, όταν το υποκείμενο πίστευε ότι είναι ο μοναδικός που μπορεί να βοηθήσει, ανταποκρινόταν μέσα στα τρία πρώτα λεπτά, σε ποσοστό 85%.
Οι Ντάρλει και Λατανέ, κατέληξαν στην έννοια της «Διάχυσης της Ευθύνης», δηλαδή ότι όσο περισσότεροι είναι οι μάρτυρες τέτοιων δυσάρεστων γεγονότων, όπως επίθεση ή ατύχημα, τόσο λιγότερο υπεύθυνος αισθάνεται ο καθένας, γιατί η ευθύνη καταμερίζεται ισομερώς στο πλήθος. Άρα, είμαστε λιγότερο ασφαλείς μέσα σε ένα μεγάλο πλήθος όπως αυτό της πόλης, ενώ έχεις περισσότερες πιθανότητες βοήθειας σε λιγότερο πολυπληθή περιβάλλοντα.
Θεσσαλονίκη 2015. Όμορφη όπως πάντα, αγαπημένη στους αιώνες, φιλόξενη, αρχόντισσα και φτωχομάνα μαζί.
Οι Ντάρλει και Λατανέ φθάνουν στην πόλη με τον «κοντό» αεροδιάδρομο που χρόνια ολοκληρώνεται και τα ίδια χρόνια καθυστερεί, μπαίνουν στο μικρό για την μεγαλούπολη αεροσταθμό και αναζητούν μετρό. Εκείνο που θα ήταν έτοιμο το 2012 και μετά το 2016 και τώρα το 20…
Μη έχοντας άλλη λύση παίρνουν ταξί και περνούν όλες τις επικίνδυνες αερογέφυρες του περιφερειακού, έχοντας στα αριστερά τους το λιμάνι με τον νέο 6ο προβλήτα και το νέο εκθεσιακό κέντρο και τα logistics των τρένων και όλα αυτά που θα την έκαναν σύγχρονη μεγαλούπολη, αλλά τα αφήσαμε στάσιμα σαν τον έξυπνο μαθητή που δεν τον πρόσεξαν οι δάσκαλοι και έμπλεξε με τα ποδοσφαιράκια.
Και μετά, στο κέντρο της πόλης είδαν τα σκουπίδια και τα τραπεζάκια σε κατάληψη των πεζοδρομίων και τα διπλοκαρκαρισμένα στην Ερμού και τα μηχανάκια της Αριστοτέλους έξω από το αστυνομικό τμήμα και ρωτούν τον ταξιτζή: «Αφού είναι τόσο όμορφη η πόλη σας, γιατί δεν συνεννοείστε όλοι μαζί, δεν συμμετέχετε, δεν αναλαμβάνετε δράση συλλογική;»
«Εμείς στη Θεσσαλονίκη πάσχουμε από το σύνδρομο της Διάχυσης της Ευθύνης» απαντά ο ταξιτζής, «δηλαδή ότι όλοι φταίνε για την κατάσταση και το μόνο που κάνουμε είναι να στεναχωριόμαστε»…
*Ο Κυριάκος Ποζρικίδης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΘ-HELEXPO
Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ- ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του πρακτορείου ή της ιστοσελίδας μας
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Αθηναϊκό Πρακτορείο