Περί δημοψηφίσματος ή χωρίς αλεξικέραυνο και αλεξίπτωτο




Του Θανάση Διαμαντόπουλου *

Είναι βέβαια αναμφίβολο πως η κυβέρνησή μας καταγράφει τελευταία επιτυχίες προς την κατεύθυνση του κεντρικού της στόχου, δηλαδή του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της χώρας: ισχυρό πλήγμα στο νευραλγικό κέντρο του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, δηλαδή τις τράπεζες, οικονομικός εξισωτισμός (στα 60 ευρώ), περιορισμός στη ροή χρήματος και, τέλος, πρόσθετος χρόνος ανάπαυσης σε μια κατηγορία μισθωτών, τους τραπεζοϋπαλλήλους.

Ωστόσο…

Το μέσο δια του οποίου επιδιώκεται η επίστεψη και ολοκλήρωση του σοσιαλιστικού αυτού μετασχηματισμού …και από το σημείο αυτό αλλάζει το ύφος του άρθρου-, δηλαδή το δημοψήφισμα, είναι πολλαπλώς αμφισβητήσιμο και πολιτικά επικίνδυνο. Όχι τόσο λόγω της προέλευσης του θεσμού, στον οποίον συστηματικά προσέφευγαν οι δύο Ναπολέοντες και ο Αδόλφος Χίτλερ (ο τελευταίος, ακόμη και για να εγκρίνει ο γερμανικός λαός την προσάρτηση της Αυστρίας, με τον ίδιο τρόπο που σήμερα εμείς επιδιώκουμε να εγκρίνει ο ελληνικός λαός την επιβολή στους «οικονομικούς εγκληματίες» των όρων με τους οποίους θα μας δανείζουν ή θα μας απαλλάσσουν από τα χρέη μας). ΄Οσο λόγω της παρούσης επικινδυνότητάς του.

Στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, πράγματι … και αυτή είναι η ιδιοφυΐα της- το πολιτικό σύστημα και οι κυβερνήσεις λειτουργούν ως αλεξικέραυνο της κοινωνίας: κάνουν τις μείζονες επιλογές και επωμίζονται τις συνέπειες, ώστε η κοινωνία να μπορεί, αλλάζοντας κυβερνητικό σχήμα ή, έστω, πολιτικό σύστημα, να μπορεί να αφήνει πίσω της τις αποτυχίες. Δειλοί, ανεύθυνοι ή ευθυνόφοβοι κυβερνήτες, συχνά ανήμποροί να επιτύχουν αναγκαίες συνθέσεις και γι’ αυτό έτοιμοι να φορτίσουν την κοινή γνώμη με όρους διλημματικούς,  καθιστούν τους λαούς -ευλόγως αδύναμους να προσλάβουν τις δευτεροβάθμιες συνέπειες της τοποθέτησής τους σε ένα επιβαλλόμενο και επιδεκτικό θυμικής προσέγγισης δίλημμα- συμμέτοχους και συνένοχους σε επιλογές τραγικές.

Για παράδειγμα, με το δημοψήφισμα του 1920 τέτοιοι κυβερνήτες έδωσαν σε ισχυρούς ξένους την ευκαιρία να χαρακτηρίσουν το λαό μας ως συνένοχο επιλογών εχθρικών για τους ίδιους και να τον αντιμετωπίσουν ανάλογα, κάτι που καθιστά οφθαλμοφανή τη σύνδεση μεταξύ της «αμεσοδημοκρατικής» αυτής διαδικασίας και της μικρασιατικής καταστροφής. Άλλωστε αυτοί, ως υπόδικοι στη «δίκη των έξι», αναγνώρισαν το σφάλμα της μη ανάληψης από τους ίδιους της ευθύνης για τη -μη επιθυμητή στους έως τότε συμμάχους μας-  παλινόρθωση.

Τούτων δοθέντων, η δήθεν δημοκρατικά ευαίσθητη παραπομπή της ευθύνης στο λαό για μετατροπή της χώρας σε Β. Κορέα θα εμπεριείχε φασιστικά στοιχεία, ακόμη και αν η λαϊκή ετυμηγορία δεν εζητείτο σε τέτοια χρονικά περιθώρια (αστείο το επιχείρημα περί προηγηθείσης συζήτησης, γιατί τώρα για πρώτη φορά τίθεται το θέμα των συνεπειών της λαϊκής εμπλοκής στο θέμα), αν με απίστευτους δικολαβισμούς δεν αποφασιζόταν ανισοκατανομή του χρόνου στην προβολή των δύο αντίθετων θέσεων, αν το «όχι» δεν προτασσόταν του «ναι», αν ήταν εγγυημένη η κανονική παρουσία δικαστικών αντιπροσώπων και εφορευτικών επιτροπών, αν…, αν…, αν…

* Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι καθηγητης Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Ιδέες και Απόψεις» του ΑΠΕ- ΜΠΕ δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του πρακτορείου.

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: