Τουρκία
#Tags:
Πρόεδρος ΑναστασιάδηςΕΔΑΔΚύπροςπεριουσιακόδημοψήφισμαΜουσταφά ΑκιντζίΗνωμένα ΕθνηΚυπριακόΟΗΕΥψηλές θερμοκρασίες στο Κυπριακό: Τα Ην. Εθνη θέλουν δημοψήφισμα τον Ιανουάριο
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Χρονοδιαγράμματα δεν υπάρχουν αλλά δεν έχουμε καιρό για χάσιμο, είναι το μήνυμα των Ηνωμένων Εθνών για την εν εξελίξει διαδικασία των συνομιλιών στο Κυπριακό. Την ίδια ώρα, όμως, η μέχρι σήμερα «συγκομιδή» από τις διαπραγματεύσεις είναι καλή σε σχέση με το παρελθόν, όμως, πρόοδος επί της ουσίας δεν υπήρξε. Τα μεγάλα και λεγόμενα ακανθώδη θέματα είτε δεν συζητήθηκαν (εγγυήσεις, εδαφικό) είτε δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία (περιουσιακό).
Το ζητούμενο είναι πώς θα κινηθεί η διαδικασία το φθινόπωρο, ώστε από την πρώτη φάση( διαπραγματεύσεις) να περάσει στη δεύτερη (δημοψηφίσματα) και εντός του 2016 στην τρίτη (εφαρμογή λύσης). Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως πρέπει να υπάρξει ενδιάμεσος σταθμός με συνάντηση στη Νέα Υόρκη εντός φθινοπώρου και δημοψηφίσματα τον Ιανουάριο.
Έχει σημασία να καταγραφούν ενδεικτικά η μέχρι τώρα συζητήσεις και τα αποτελέσματα.
Πρώτο, στο θέμα των περιουσιών από τις μέχρι σήμερα συζητήσεις προκύπτει πως αναγνωρίζεται το δικαίωμα του ιδιοκτήτη, παραπέμποντας, ωστόσο και στην υπόθεση Δημόπουλος (το ΕΔΑΔ υποβάθμισε βασικά τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη). Παράλληλα, όμως, οι συζητήσεις επικεντρώνονται στα θέματα που αφορούν τον χρήστη και επιχειρείται η διαμόρφωση κατηγοριών. Είναι σαφές πως μέσα από την κατηγοριοποίηση των χρηστών θα γίνει προσπάθεια να λυθεί το θέμα αυτό μέσα από θεραπείες, όπως είναι οι αποζημιώσεις. Μετά την επίτευξη συμφωνίας θα συσταθεί μια επιτροπή περιουσιών, η οποία θα αποτελείται από ένα Ελληνοκύπριο, ένα Τουρκοκύπριο και ένα ξένο, που θα επιλαμβάνεται των θεμάτων που θα προκύπτουν.
Δεύτερο, σε ότι αφορά το εδαφικό, η συμφωνία που υπάρχει είναι να συζητηθεί επί της ουσίας και με χάρτες στο τέλος της διαδικασίας. Τα κριτήρια που συζητούνται συνδέονται και με το περιουσιακό, είναι γενικού χαρακτήρα και δεν προκύπτει επί του παρόντος αποτέλεσμα. Είναι σαφές από συζητήσεις της τουρκικής πλευράς με τρίτους ότι η έκταση του εδάφους που θα παραμείνει υπό το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, δεν θα απέχει από τον χάρτη του σχεδίου Ανάν. Πληροφορίες αναφέρουν πως σε πρώτη φάση η τουρκική πλευρά θα ανεβάσει τον πήχη και τα ποσοστά. Σημειώνεται πως υπάρχει από τουρκικής πλευράς η θέση, που δεν τέθηκε ακόμη επισήμως, πως όσο περισσότεροι Ε/κ επιστρέψουν υπό τουρκική διοίκηση τόσο μεγαλύτερη θα είναι η έκταση του τ/κ κρατιδίου.
Τρίτο, στο θέμα της Διακυβέρνησης, εκείνο στο οποίο ως γνωστό ακόμη δεν υπάρχει κατάληξη είναι το θέμα της Προεδρίας. Ξένη διπλωματική πηγή ανέφερε στο «Φ», πως μπορεί να υπάρξει διέξοδος στο θέμα αυτό μέσα από μια φόρμουλα, που θα τύχει επεξεργασίας και θα ικανοποιεί και τις δυο πλευρές. Είναι σαφές πως η τουρκική πλευρά δεν κάνει πίσω στο θέμα αυτό και πως η ελληνοκυπριακή είναι αυτή που αναζητεί διέξοδο, μέσα από μια συνταγή, που θα περιέχει και την εκ περιτροπής. Πώς θα γίνει αυτό; Ενδεχομένως μέσα από την αλλαγή του Πολιτειακού συστήματος. Μια σκέψη είναι η εκ περιτροπής να ισχύσει στον Πρόεδρο που δεν θα έχει αρμοδιότητες και μόνιμα θα είναι Πρωθυπουργός Ελληνοκύπριος.
Τέταρτο, είναι σαφές πως στο θέμα των εγγυήσεων η τουρκική πλευρά επιχειρεί να συντηρήσει προσδοκίες στους Ελληνοκύπριους. Δίνεται η εντύπωση πως η τουρκική πλευρά θα αναζητήσει μια φόρμουλα διαφοροποίησης του υφιστάμενου συστήματος, ενδεχομένως μεταβατικής διάρκειας. Το γεγονός ότι αρνείται να το συζητήσει σήμερα αλλά ταυτόχρονα αφήνει ανοικτό το θέμα αλλαγής, παραπέμπει περισσότερο σε παιχνίδι τακτικής.
Σε ότι αφορά τη μεθοδολογία, είναι σαφές πως οι διαπραγματευτές έχουν καταφέρει να καταγράψουν τις εκατέρωθεν θέσεις σε ένα έγγραφο( χωριστά για κάθε πτυχή). Επικεντρώνονται βασικά στις αποκλίσεις προσπαθώντας να τις μετατρέψουν σε συγκλίσεις. Στην αυριανή συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Μουσταφά Ακιντζί θα συζητηθεί περισσότερο το περιουσιακό ενώ στην ατζέντα θα βρίσκονται για συζήτηση τα κριτήρια του εδαφικού.
Με το βλέμμα στην Ενέργεια
Η επίσκεψη της Ύπατης Εκπρόσωπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Φεντερίκα Μογκερίνι την Παρασκευή στην Κύπρο και αυτή του Πρωθυπουργού του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, την ερχόμενη Τρίτη, επιβεβαιώνουν ότι η Λευκωσία μπορεί να τοποθετηθεί στην μεγάλη εικόνα. Μπορεί να παίξει ρόλο και να λειτουργήσει και ως μεσολαβητής. Το ζητούμενο είναι να γίνουν βήματα και να επιβληθούν διά των χειρισμών και τετελεσμένα, όπως για παράδειγμα στο θέμα της Ενέργειας. Σε αυτό το πεδίο θα επικεντρωθούν και οι συζητήσεις με Νετανιάχου στη Λευκωσία.
Επιτυχία μέσω Κύπρου ψάχνει ο Ερντογάν
ΟΙ εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία αναμένεται να επηρεάσουν το Κυπριακό σε μεγάλο βαθμό. Ακόμη και η χώρα να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, αυτό δεν θα σημαίνει κατά ανάγκη ότι θα φρενάρουν οι εξελίξεις στο Κυπριακό. Η παρουσία του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα στην επέτειο της εισβολής, μετά από αρκετό καιρό, επιβεβαιώνει πως το θέμα της Κύπρου βρίσκεται στην ατζέντα του και πως δεν αποκλείεται να το αξιοποιήσει και προεκλογικά.
Ξένη διπλωματική πηγή που παρακολουθεί από κοντά τα τεκταινόμενα στην Τουρκία ανέφερε πως παρόλο που ο Ερντογάν είναι απρόβλεπτος, ωστόσο, δεν αποκλείεται να αναζητήσει μια «επιτυχία» μέσα από μια συμφωνία στο Κυπριακό. Τι σημαίνει αυτό; Όπως εξήγησαν οι ίδιες πηγές, μια συμφωνία στο Κυπριακό θα αυξήσει εσωτερικά τις μετοχές του Ερντογάν και τούτο θα επιτευχθεί εάν οι Τουρκοκύπριοι την αποδεχθούν και κυρίως το περιεχόμενο της θα εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς της Τουρκίας.
Συνεπώς, εάν το σκηνικό αυτό στηθεί στην Άγκυρα και το Κυπριακό θεωρηθεί ως ένα από τα χαρτιά που θα παίξει η ηγεσία της, τότε δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρξει επίσπευση των διαπραγματεύσεων, της διαδικασίας εν γένει, με στόχο να υπάρξει αποτέλεσμα πριν από πιθανές πρόωρες εκλογές στην Τουρκία (γίνεται αναφορά για το Νοέμβριο).
Σήμερα, από πλευράς Άγκυρας το Κυπριακό χειρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών, που παρακολουθεί και παρεμβαίνει. Για τις μεγάλες αποφάσεις βεβαίως αρμόδιος είναι ο Ερντογάν, ο οποίος έχει το μυαλό του στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι και τα όσα διαδραματίζονται στα σύνορα με τη Συρία. Το Κυπριακό, όπως επαναλαμβάνουν διπλωματικές πηγές, μπορεί να αποτελέσει το μοναδικό όχημα για τον Ερντογάν για να καταγράψει επιτυχία διά της επίτευξης συμφωνίας. Τούτο μένει να επιβεβαιωθεί.