Διαβάστε πως θα κλείσουν το Κυπριακό: Σενάριο ΟΗΕ για μια διαδικασία λίγων μηνών
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Η άφιξη στη Λευκωσία αύριο του ειδικού συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας διαδικασίας στο Κυπριακό. Ο αξιωματούχος του Διεθνούς Οργανισμού, θεωρώντας πως έχουν αρθεί οι λόγοι που οδήγησαν στη διακοπή των συνομιλιών τον περασμένο Οκτώβριο, θα προσπαθήσει να εφαρμόσει ένα σενάριο, το οποίο παραπέμπει σε μια διαδικασία εξπρές. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα στις επαφές της για το Κυπριακό, παρουσιάζεται να είναι εναρμονισμένη με τις λογικές που αναπτύσσονται από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών. Κοντολογίς, να επιτευχθεί μια συμφωνία το συντομότερο δυνατό στο Κυπριακό. Βεβαίως, έχουν σημασία οι ουρές και υποσημειώσεις που θέτει η τουρκική πλευρά.
Πώς θα κινηθεί η πλευρά του ΟΗΕ; Ο κ. Άιντα επιδιώκει όπως αύριο ή το αργότερο την Τετάρτη, να ανακοινώσει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Θα προηγηθούν οι χωριστές επαφές που θα έχει με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου την Τρίτη. Ο καθορισμός της έναρξης των διαπραγματεύσεων εντός Μάιου θα αποτελέσει το πρώτο βήμα σε μια διαδικασία που θα έχει ως στόχο να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Για τα Ηνωμένα Έθνη κρίσιμη περίοδος είναι το επόμενο τρίμηνο στο οποίο θα προσπαθήσουν η διαδικασία να έχει αποτελέσματα, ώστε το φθινόπωρο να ανεβάσουν στροφές προς την τελική ευθεία. Διπλωματικές πηγές σημείωναν πως το σενάριο Άιντα είναι αισιόδοξο και πως αυτή την προσέγγιση δεν την υιοθετούν όλοι στον ΟΗΕ, καθώς εκτιμούν πως εάν παραμείνει στην ηγεσία του κατοχικού καθεστώτος μετά τις ψευδοεκλογές ο Έρογλου, σε συνδυασμό με το θολό τοπίο στην Τουρκία, οι προοπτικές δεν είναι τόσο ευοίωνες. Γιατί να αλλάξει κάτι σε σχέση με τον περασμένο Οκτώβριο διερωτούνται οι ίδιοι κύκλοι;
Στην τουρκική πλευρά, υπάρχουν δυο παράλληλες κινήσεις που γίνονται ενόψει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Η Άγκυρα στις επαφές που πραγματοποιούν αξιωματούχοι της, όταν εγείρεται το Κυπριακό υποδεικνύουν πως υποστηρίζουν μια συμφωνία, η οποία θα πρέπει να επιτευχθεί το συντομότερο στη βάση «των παραμέτρων του ΟΗΕ», παραπέμποντας για τους γνωρίζοντες στο σχέδιο Ανάν. Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως οι Τούρκοι δεν αποκρύβουν ότι προτεραιότητά τους είναι το θέμα του φυσικού αερίου. Η θέση τους για συνδιαχείριση των υδρογονανθράκων και μεταφορά του μέσω Τουρκίας με αγωγούς αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα. Το σχέδιο Β΄ σε ό,τι αφορά αυτό το ζήτημα είναι είτε πάγωμα των ερευνών μέχρι τη λύση( συμφωνούν και τα Ην. Έθνη) είτε παράλληλες έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό, το τελευταίο, θα σήμαινε τερματισμό της διαδικασίας και αύξηση της έντασης καθώς όπως εκτιμάται θα εκπληρωθεί και η εξαγγελία του Ερντογάν για μεταφορά πλατφόρμας στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η Λευκωσία διαμηνύει πως «περιμένει να ακούσει τον κ. Άιντα» και πώς τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται εκ προοιμίου δεδομένο. Την ίδια ώρα αυτό που θέλει, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, να ξεκαθαρίσει είναι πως οι ενεργειακοί σχεδιασμοί θα συνεχισθούν. Παράλληλα να καταστήσει σαφές πως εάν η Τουρκία επανέλθει με ερευνητικό σκάφος ή με NAVTEX στην ( κυπριακή) ΑΟΖ θα αναστείλει τη συμμετοχή της στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων.
Ο Γιούνκερ ευνοεί εμπλοκή της Ε.Ε.
ΕΝΕΡΓΟΤΕΡΗ εμπλοκή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό του εκπροσώπου της Κομισιόν στο Κυπριακό, Πίτερ βαν Νούφελ επιδιώκουν οι Βρυξέλλες. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ συζήτησε το θέμα αυτό με τον Νίκο Αναστασιάδη πρόσφατα στην έδρα της Ε.Ε., μετά που το ζήτημα τούτο ήγειρε ο Κύπριος Πρόεδρος.
Όπως συναφώς προκύπτει από τη συζήτηση, υπάρχει ενδιαφέρον για αναβάθμιση της εμπλοκής από πλευράς Ε.Ε. και το θέμα όπως πληροφορούμαστε θα το χειριστεί προσωπικά ο κ. Γιούνκερ σε συνεννόηση με τα Ηνωμένα Έθνη. Μέχρι τώρα, πάντως, η παρουσία του Πίτερ βαν Νούφελ, λόγω και των τουρκικών ενστάσεων ήταν τυπική και περνούσε απαρατήρητη. Τι μπορεί να αλλάξει; Θα φανεί στη συνέχεια και όταν αρχίσει η διαδικασία. Είναι προφανές από συζητήσεις που έγιναν, πως η ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε. δεν ενοχλεί ποσώς τα Ηνωμένα Έθνη, αντίθετα την ευνοούν.
Ψάχνουν για «επιτυχία» στην περιοχή οι ΗΠΑ
ΟΙ Αμερικανοί χρειάζονται μια επιτυχία στην περιοχή για να αποτελέσει τούτο προίκα στον Πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα όταν αυτός θα αποχωρήσει από την ηγεσία της χώρας. Η συμφωνία στο Ιράν, μπορεί να θεωρηθεί μια επιτυχία, την οποία να πιστωθεί η Ουάσινγκτον ( την διεκδικεί άλλωστε και ο υπουργός Εξωτερικών, Τζο Κέρι). Όπως αναφέρουν ξένοι διπλωμάτες, μετά τη συμφωνία αυτή και αφού καθησυχάσουν οι Αμερικανοί και οι άλλοι σύμμαχοί τους το Τελ Αβίβ, θα αξιολογηθούν κι άλλα ζητήματα. Υπάρχουν, βεβαίως, δυο αναγνώσεις σε διπλωματικό επίπεδο για ενδεχόμενες νέες κινήσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Πρώτο, να θεωρηθεί η συμφωνία με το Ιράν ως πολύ μεγάλη και σημαντική και να μην ασχοληθούν συστηματικά ρίχνοντας δυνάμεις και επικεντρώνοντας την προσοχή σε άλλα προβλήματα.
Δεύτερο, να θεωρηθεί πως μετά από την απεμπλοκή από ένα τόσο δύσκολο θέμα, θα πρέπει να προσπαθήσουν «σε μικρότερα προβλήματα» και να πετύχουν. Βεβαίως το Κυπριακό έχει ιστορία πολλών αποτυχημένων προσπαθειών και τοποθετείται στα δισεπίλυτα προβλήματα.
Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, ούτε ο Πρόεδρος, Μπάρακ Ομπάμα, ούτε η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που διαχρονικά ακολουθούσε μια πρακτική προσέγγισης με τις τουρκικές θέσεις, διαθέτουν κανάλια επικοινωνίας με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Συνεπώς η όποια προσπάθεια καταβληθεί ξεκινά με αυτό το μειονέκτημα, εκτός κι εάν η παρέμβασή τους συνδυασθεί με προσπάθεια «εξημέρωσης του θηρίου», με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ελληνική πλευρά.
Σημειώνεται συναφώς πως τόσο οι Αμερικανοί όσο και τα Ηνωμένα Έθνη διατηρούν επαφές με την Πρωθυπουργία και το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, τα οποία ωστόσο αναλώνονται σε διαβεβαιώσεις.