Το Ανατολικό Ζήτημα προς την τελική του λύση
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Αμανές εξωτερικής πολιτικής από τον Ερντογάν ενόψει της επίσκεψης του κ. Μητσοτάκη: Καημός του να του αναγνωρίσουν ρόλο μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής!
7 έως 18 Μαίου εξελίσσεται η δεύτερη φάση της τουρκικής αεροναυτικής άσκησης «Θαλασσόλυκος » σε Ανατολική Μεσόγειο, Θάλασσα Μαρμαρά και Μαύρη Θάλασσα
Του Νίκου Σταματάκη
Από όλα τα ζητήματα που απασχολούν τους αναλυτές για τα φλέγοντα θέματα της Μέσης Ανατολής τον τελευταίο καιρό το πιο ενδιαφέρον είναι ασφαλώς η ανεκδιήγητη πολιτική της Τουρκίας. Τα επίθετα που της έχουν αποδοθεί από επίσημα χείλη όσο και από τον τύπο είναι γλαφυρά: «απαράδεκτη», «κυνική», «αντισυμμαχική», «απάνθρωπη», «επικίνδυνη», «σχιζοφρενική» και πάει λέγοντας…
Μια από τις καλύτερες αποτιμήσεις της τουρκικής πολιτικής έκανε ο γνωστός αρθρογράφος της Χουριέτ Burak Bekdil που σε πρόσφατη ανάλυση έγραψε ότι η Τουρκία θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον καταφέρει να κάνει φίλο τον εχθρό του εχθρού της, αλλά κατάφερε το απολύτως αδύνατον, δηλαδή να καταστήσει εχθρούς ακόμα και τους εχθρούς των εχθρών της. Ετσι, εν μέσω γενικού χάους στη Μέση Ανατολή ποιοι είναι πλέον οι ΜΟΝΟΙ φίλοι της Tουρκίας; Οι ακραίοι ισλαμιστές του ISIS και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Ακόμα και η Χαμάς πάνω στην οποία ο κ.Ερντογάν είχε επενδύσει τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο έχει τον τελευταίο καιρό πολλούς λόγους να αποστασιοποιηθεί από την Αγκυρα.
Ορίστε λοιπόν το αποτέλεσμα μιας δεκαετίας πολιτικής «μηδενικών προβλημάτων» των φαντασιόπληκτων Ερντογάν και Νταβούτογλου: 1) Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα της Μέσης Ανατολής που έχει καταφέρει να κάνει εχθρούς και τους δύο θανάσιμους ανταγωνιστές της περιοχής, το Ιράν και το Ισραήλ, οι οποίοι τώρα, έστω και σιωπηρά και χωρίς άμεση ανάμειξη, συνεργάζονται κατά των φανατικών ισλαμιστών. 2) Η Αίγυπτος είναι πλέον καθαρά εχθρική δύναμη προς την Τουρκία λόγω της ανόητης πολιτικής του Ερντογάν να προσεταιριστεί τους Αδελφούς μουσουλμάνους. Ηδη την ερχόμενη εβδομάδα θα γίνει διεθνής συνάντηση στο Κάιρο για την ανοικοδόμηση της Γάζας (με τη συμμετοχή και του Τζον Κέρι): Η Αίγυπτος, παρά τα διμερή προβλήματα, προσκάλεσε επίσημα την Τουρκία να συμμετάσχει αλλά ο «πολλά βαρύς» κ.Νταβούτογλου ακόμα να δώσει απάντηση. 3) Στη Συρία η Τουρκία έχει καταφέρει το αμίμητο: Βρίσκεται σε πόλεμο τόσο με τον διακηρυγμένο πλέον εχθρό της Σύριο Πρόεδρο Μπασάρ Ασάντ όσο και σε με την «κρυφή ερωμένη» της, την ISIS. 4) Η Χεζμπολά του Λιβάνου, που πρόσκειται στο Ιράν και είναι διακηρυγμένος εχθρός του Ισραήλ έχει τελευταία μετατραπεί σε εχθρό της Τουρκίας. 5) Οι Αραβες εν γένει ΠΟΤΕ δεν ξεχνούν τι έχουν περάσει στο μαχαίρι του Τούρκου και ΠΟΤΕ δεν θα εμπιστευτούν την Τουρκία. Για όσους έχουν αδύνατη μνήμη θα υπάρχει πάντοτε η κλασσική ταινία «Λόρενς της Αραβίας» να θυμίζει στους Αραβες ποιοι πραγματικά είναι οι Τούρκοι – και ποιοί οι αληθινοί πρόγονοι των «αποκεφαλιστών» της ISIS.
Αλλά και οι μεγάλες δυνάμεις και οι άλλοι περιφερειακοί στρατηγικοί παίχτες σχεδόν σύσσωμοι εναντιώνονται στην Αγκυρα: 1) Οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ αποκαλούν σε όλους τους τόνους την τουρκική πολιτική «αντισυμμαχική» και πιέζουν την Αγκυρα να ανακρούσει πρύμναν. 2) Η Ρωσία δεν έχασε την ευκαιρία χθες να διαμηνύσει ότι δεν θα επιτρέψει «παραμεθόριο ζώνη» στην Συρία χωρίς προηγούμενη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ταυτόχρονα δεν παρέλειψε να «τραβήξει το αυτί» της Αγκυρας για τις προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. 3 ) Η Ε.Ε. εκφράζει την αποδοκιμασία της σε όλους του τόνους ενώ εξοπλίζει τους Κούρδους του Ιράκ. 4) Ερωτηματικό παραμένει η γαλλική «θετική» στάση στο θέμα της μεθοριακής ζώνης καθώς σήμερα ο τούρκος Υπ.Εξ. επισκέπτεται το Παρίσι. Πιθανή εξήγηση είναι κάποια κίνηση για να δοθεί μια κάποια μικρή διέξοδος στην στριμωγμένη Αγκυρα, έτσι ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα – προς το παρόν τουλάχιστον.
Γιατί τα χειρότερα έρχονται με ρυθμούς καταιγιστικούς – και μάλιστα στο εσωτερικό της Τουρκίας όπου πλέον το φάσμα του Εμφυλίου πολέμου φαντάζει αναπόφευκτο. Εκεί και εάν τα έχει κάνει θάλασσα η πολιτική Ερντογάν-Νταβούτογλου. Ότι και να συμβεί στο ηρωϊκό Κομπάνι ένα είναι βέβαιο: οι Κούρδοι της Τουρκίας έχουν πλέον απωλέσει κάθε ίχνος εμπιστοσύνης στον Ερντογάν και τους Τούρκους γενικά. Και ενώ ανέμεναν κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και κάποια μορφή περιορισμένης αυτονομίας έχουν φθάσει στα πρόθυρα της τελικής τους σύγκρουσης με το τουρκικό κράτος. Την φορά αυτή η σύγκρουσή τους όχι μόνο θα είναι τελική αλλά θα έχει διαφορετικά – διεθνιστικά θα λέγαμε – χαρακτηριστικά: οι Κούρδοι θα συμβολίζουν έμπρακτα (και όχι μόνο λόγω της ηρωϊκής τους αντίστασης στο Κομπάνι αλλά λόγω του εθνικού τους χαρακτήρα) τον αγώνα των δυνάμεων της ελευθερίας εναντίον των δυνάμεων του σκότους. Θα αποτελούν την σημαντικότερη έκφραση του «κοσμικού Ισλάμ» στη Μ.Ανατολή, την οποία η ανελεύθερη Τουρκία τείνει να απωλέσει. Και επειδή ο «ισλαμιστής» Ερντογάν, και ιδιαίτερα η φανατισμένη νεολαία του, είναι φυσικοί σύμμαχοι της ISIS, επειδή εκτρέφουν φίδια στον κόρφο τους τα οποία φίδια τροφοδοτούν τις μαύρες δυνάμεις της ISIS στη Συρία και το Ιράκ, ο πόλεμος εναντίον των ισλαμιστών θα μεταφερθεί εντός της Τουρκίας….
Την τελευταία φορά που ετέθη το περίφημο Ανατολικό Ζήτημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου), η Τουρκία ανέπτυξε τον ίδιο παραληρηματικό μεγαλοϊδεατισμό, την ίδια εξωπραγματική αλαζονεία, την ίδια σχιζοφρενική διπλοπροσωπία, την ίδια επαναλαμβανόμενη αναξιοπιστία που ανάγκασε τους Συμμάχους να διαπιστώσουν ότι «οι Τούρκοι δεν είναι ικανοί να διοικήσουν τον εαυτό τους, πολύ περισσότερο να διοικούν και άλλους λαούς γύρω τους», τα ίδια δηλαδή που είχαν διαπιστώσει για τα ξαδέλφια τους τους Γερμανούς… Η άνοδος των μπολσεβίκων στη Ρωσία, η τεράστια αξία της γεωστρατηγικής θέσης και ο ελληνικός διχασμός απεσόβησαν τότε τον κατακερματισμό των υπολειμμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας… Πρόβλεψή μας είναι ότι η γεωστρατηγική θέση τη φορά αυτή δεν θα σταθεί ικανή να σώσει την Τουρκία από τον επίσημο διαμελισμό. Ο εμφύλιος πόλεμος στο εσωτερικό της έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον πόλεμο κατά της ISIS στον περίγυρό της: πάνω από τις πολιτικο-οικονομικές και στρατηγικές παραμέτρους, είναι πόλεμος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στον οποίο μόνο μια έκβαση είναι επιτρεπτή για την ανθρωπότητα, η ήττα των ισλαμιστών που όπως όλα δείχνουν θα είναι ταυτόσημη με την ήττα της Τουρκίας.
Οι συμμαχικές αποφάσεις στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έλυσαν το Ανατολικό Ζήτημα – αντίθετα το ανέστειλαν για το μέλλον. Ετσι, ένα αιώνα αργότερα, έπειτα από αρκετές γενοκτονίες κατά Αρμενίων, Ελλήνων, Ασσυρίων, Κούρδων και άλλων που συνεχίζονται ως τις μέρες μας, το «Ανατολικό Ζήτημα» βρίκεται και πάλι στο προσκήνιο, αυτή τη φορά μπροστά στην οριστική του λύση. Οι πολιτικές παράμετροι του προβλήματος είναι πολλές και μεγάλες και φυσικά θα επανέλθουμε σε επόμενα άρθρα. Στο μεταξύ ας κρατήσουμε ως τροφή σκέψης τα επίθετα που προαναφέραμε: αναξιοπιστία, διπλοπροσωπία, απανθρωπιά, κυνισμός, μεγαλοϊδεατισμός, αλαζονεία, σχιζοφρένεια… Η ανθρωπότητα έχει υποφέρει τα πάνδεινα από λαούς για τους οποίους στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν παρόμοια επίθετα. Ετσι πέρα από την πολιτική συζήτηση, το πρόβλημα της Τουρκίας, ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ, είναι πρώτιστα ένα πρόβλημα μιας ψυχοπαθολογικής εθνικής ταυτότητας. Οσο η ανθρωπότητα θα κλείνει τα μάτια στο ζήτημα αυτό, τόσο θα υφίσταται τις συνέπειες του όπως ακριβώς συνέβη και με τους Γερμανούς. Όταν η Τουρκία, ο αιώνιος «Μεγάλος Ασθενής», ΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ να αντικρύσει τα εγκλήματα του παρελθόντός της, ΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη, όταν ΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ επιτέλους να ζητήσει έμπρακτα συγγνώμη, τότε το αιώνιο ανατολικό ζήτημα θα έχει βρει το δρόμο για την οριστική λύση του. Ηγγικεν η ώρα…