ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Μεγάλη φωτιά στην Ευρωζώνη έχει ανάψει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Ωστόσο, αυτή δεν είναι αναίτια και αποτελεί συνέπεια της πιο μεγάλης πυράς στην οποία εξωθείται η γηραιά ήπειρος υπό γερμανική καθοδήγηση.
Εάν με τον «εμπρησμό» του Ιταλού προέδρου καίγονται κάποιοι υπερδογματικοί ιθύνοντες, με τις «θρησκόληπτες» και λανθασμένες συνταγές τους έχουν ήδη καεί δεκάδες εκατομμύρια νέων, που απωθούνται στα περιθώρια της κοινωνίας προτού καν ενταχθούν σε αυτήν.
Ο Ντράγκι «αιφνιδίασε», επειδή αποφάσισε στις 4 Σεπτεμβρίου να θέσει σε εφαρμογή όσα προαναγγέλλει από το 2012 και πιο πρόσφατα στην ετήσια σύνοδο της αμερικανικής FED στο Τζάκσον Χολ του Κάνσας. Η ομιλία του δεν άφηνε περιθώριο αμφιβολίας για ό,τι ακολούθησε. Η Ευρωζώνη, είχε τονίσει, είναι μια πλήρης αποτυχία, αφού για 6ο έτος μετά την κρίση του 2008 συνεχίζει στην καθοδική πορεία και στη μαζική ανεργία. Σε ευθυγράμμιση με την αμερικανική προσέγγιση, ο Ιταλός είχε τονίσει ότι η ανεργία αποτελεί πραγματικό δείκτη αποτυχίας του οικονομικού συστήματος. Ουδέν θετικό αναμένεται από την ανεργία και μόνον αρνητικές είναι οι συνέπειές της. Τραγωδία για ανέργους και οικογένειες, εργασιακή ανασφάλεια, διάρρηξη κοινωνικής συνοχής, δραματική επιδείνωση δημοσιονομικών ισοζυγίων, βαρύτατο πλήγμα στο ρυθμιστικό ρόλο των κεντρικών τραπεζών.
Μεταξύ 2008 και 2014, η ανεργία, ενώ στις ΗΠΑ περιορίστηκε σε 6%, στην Ευρωζώνη όχι μόνον εκτινάσσεται πάνω από 12%, αλλά και θεωρείται θετικός δείκτης εξυγίανσης της οικονομίας, επειδή δήθεν σβήνουν έτσι μη ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας. Ωστόσο, ο ίδιος υπογράμμισε, η μαζική ανεργία δεν οφείλεται στη λειτουργία υγιούς ανταγωνισμού, αλλά σε συρρικνωτικές πολιτικές, που αποδυναμώνουν τις αγορές, με συνέπεια να σβήνουν όχι μόνον μη βιώσιμες επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας, αλλά επίσης βιώσιμες και ανταγωνιστικές. Κατεδάφιση δεν σημαίνει εξυγίανση.
Στην αποκαλυπτική ομιλία του, ο Ιταλός πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στην Ελλάδα και την Ιταλία. Ποιο το όφελος, διερωτήθηκε, εάν η βιωσιμότητα του χρέους μιας χώρας εξασφαλίζεται με τίμημα την καταστροφή της οικονομίας της; Θα όφειλαν οι πιστωτές της υπερχρεωμένης χώρας να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνον την ικανότητα αποπληρωμής του χρέους, αλλά επίσης την ικανότητα σταθεροποίησης της χώρας και παραγωγής πρόσθετου εισοδήματος. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη και η εκ των άνω διοργανούμενη ανεργία στις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Και αυτό σε μια στιγμή κατά την οποία ο δείκτης χρέους της Ευρωζώνης δεν είναι διόλου υψηλότερος από αυτόν των ΗΠΑ ούτε της Ιαπωνίας. Ωστόσο, με παρόμοιο ύψος χρέους, η ανεργία μειώνεται τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ιαπωνία, ενώ συνεχίζει ακαταμάχητη ανοδική πορεία στην Ευρωζώνη. Η διαφορά ανάμεσα στην τελευταία και στις άλλες οικονομικές περιοχές του κόσμου, είχε τονίσει ο Ιταλός, συνιστάται στο διαφορετικό ρόλο του κράτους και των κεντρικών τραπεζών. Σε όλες τις οικονομικές περιοχές του πλανήτη υπάρχει ένα «διπλό δίχτυ ασφαλείας» στη διαχείριση των οικονομικών κρίσεων, το οποίο όμως στην Ευρωζώνη δραματικά απουσιάζει. Σε όλες τις περιπτώσεις εκτός Ευρώπης, οσάκις η ανεργία εκτινάσσεται, το κράτος παρεμβαίνει ως «εργοδότης ύστατης καταφυγής», με την ανάληψη δημόσιων έργων στις υποδομές, ώστε να διατηρείται το επίπεδο της ενεργού ζήτησης στην αγορά και να μην αποθαρρύνονται οι ιδιωτικές επενδυτικές δαπάνες, που στηρίζουν το επίπεδο λειτουργίας της οικονομίας.
Στην Ευρωζώνη, αυτός ο ρόλος του κράτους έχει προ πολλού αποκλειστεί, με την απόλυτη εκτός τόπου και χρόνου προτεραιότητα στη δημοσιονομική ισοσκέλιση, με κύριο μοχλό τη συρρίκνωση δημόσιων δαπανών. Η ισοσκέλιση δεν είναι κατ’ ανάγκην λάθος, αλλά επιδεινώνει την οικονομία, όταν επιδιώκεται σε περίοδο ύφεσης. Το δεύτερο «δίχτυ ασφαλείας» είναι η δυνατότητα της κεντρικής τράπεζας να χρηματοδοτεί δημόσιες δαπάνες, στηρίζοντας έτσι το επίπεδο απασχόλησης. Αυτή η δυνατότητα των κεντρικών τραπεζών, που ισχύει σε όλες τις περιοχές του κόσμου, έχει αφαιρεθεί από τις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες και από την ΕΚΤ, στην οποία ρητώς απαγορεύεται η χρηματοδότηση δημόσιων δαπανών των κρατών-μελών της.
Αφού οι ιδρυτικές Συνθήκες απαγορεύουν στην ΕΚΤ να ασκήσει πολιτική που επιτρέπεται και επαφίεται σε όλες τις άλλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, ο Ντράγκι κατέφυγε σε «εξωσυμβατικές» ρυθμίσεις, θέτοντας τη γερμανική ψήφο σε μειοψηφία. Εξήγγειλε αγορές ομολόγων, ακόμη και τιτλοποιημένων δανείων, από επιχειρήσεις, προμηθεύοντας έτσι απ’ ευθείας χρήμα στην ευρωπαϊκή οικονομία και επίσης εξασφάλιση χρήματος σε τράπεζες, υπό τον όρο ότι αυτές το διοχετεύουν στην οικονομία. Εάν ο όρος δεν τηρείται, το χρήμα επιστρέφεται στην ΕΚΤ. Το μόνο που δεν εξήγγειλε ο Ιταλός πρόεδρος είναι η απ’ ευθείας αγορά κρατικών τίτλων.
Ωστόσο, αυτό, παρά τα άμεσα συγχαρητήρια του ΔΝΤ, δεν τον προφύλαξε από την ομοβροντία των γερμανικών αντιδράσεων. Το βαρύ πυροβολικό της γερμανικής ακεραιοφροσύνης ζητά την κεφαλήν του επί πίνακι: ο Γιούργκεν Σταρκ καταγγέλλει ότι η ΕΚΤ αγοράζει αξιόγραφα-σκουπίδια. Ο Αξελ Βέμπερ, ότι κοινοτικοποιείται η ανευθυνότητα των υπερχρεωμένων χωρών. Ο Χανς Βέρνερ Ζιν, ότι διασώζονται νοσηρές οικονομίες και επιχειρήσεις. Ο θλιβερός Σόιμπλε, ότι τροφοδοτείται υπερβολική ρευστότητα, πληθωρισμός και νέα φούσκα. Ωστόσο, τι κίνδυνος πληθωρισμού και νέας φούσκας υπάρχει, ενόσω οι τιμές κινούνται πτωτικά; Και πάντως ουδείς εκ των κατηγόρων αναφέρεται στο δράμα της μαζικής νεανικής ανεργίας ούτε στη συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών που εγκαθίστανται πλέον σε σήψη και αποσύνθεση.
ΠΗΓΗ: www.enet.gr, E-mail: [email protected]