Τα κόκκινα δάνεια απειλούν τις ελληνικές τράπεζες
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Γεωγραφία της Ελλάδος: Η Αθήνα δεν μπορεί να υποχωρεί άλλο, είναι υποχρεωμένη να αντιστρέψει την μέχρι τώρα δυσοίωνη φορά των πραγμάτων…
Με αφορμή την Πρωτομαγιά του 2024: Ποιος είναι ο ρόλος των συνδικάτων; Για να μην απαξιωθεί άλλο το συνδικαλιστικό κίνημα στη συνείδηση των εργαζομένων και της κοινωνίας
Του Κωστα Βεργόπουλου – www.enet.gr
Τα μη-εξυπηρετουμενα δανεια απειλουν σημερα την ασφαλεια των τραπεζων. Ωστοσο, αυτα προερχονται απο την αυξουσα ανασφαλεια της οικονομιας και των εισοδηματων που τα εξυπηρετουν. Η συρρικνωση της οικονομιας κανει ακομη και υγιη δανεια να «κοκκινιζουν».
Οσοι ανησυχουν για το τραπεζικο προβλημα θα επρεπε να ανησυχουν περισσοτερο για το οικονομικο προβλημα απο το οποιο προερχεται το τραπεζικο. Ενοσω η εξασφαλιση τραπεζων επιδιωκεται με φοροεπιδρομες και αφαιμαξη πορων απο την οικονομια, τοσο η τελευταια εξ αυτου συρεται στην υφεση και αδυναμια αποπληρωμης των δανειων. Η σταθεροποιηση των πιστωτικων ιδρυματων δεν εξασφαλιζει την χρηματοδοτηση και ανακαμψη της οικονομιας. Ακομη χειροτερα, ενοσω το κοστος σταθεροποιησης του τραπεζικου τομεα επιρριπτεται στην πραγματικη οικονομια, η τελευταια εξωθειται σε αρνητικες επιδοσεις και οι τραπεζες δεν αναλαμβανουν καμια χρηματοδοτηση της.
Οι τραπεζες στεναζουν σημερα απο «κοκκινα δανεια», ομως περισσοτερο η οικονομια στεναζει εξ αυτων. Η μη εξυπηρετηση των δανειων οφειλεται στην καταρρευση εισοδηματων και οικονομιας. Τα δανεια δεν ησαν εξ αρχης «κοκκινα», αλλα «κοκκινιζουν», λογω της επιχειρουμενης σταθεροποιησης των τραπεζων εις βαρος της οικονομιας. Αιτια της υφεσιακης πορειας δεν ειναι τοσο η κριση, τα ελλειμματα και το δημοσιο χρεος, οσο κυριως η πολιτικη προς υποθετικη αντιμετωπιση αυτων. Μεγαλυτερα προβληματα προκαλει η διαχειριση της κρισης, παρα η ιδια η κριση. Η προτεραιοτητα στην εξασφαλιση των τραπεζων με πορους απο την οικονομια δεν σταθεροποιει το οικονομικο συστημα, αλλα ουτε και το τραπεζικο.
Απο το 2009-2010, οι ευρωπαικες κυβερνησεις διασωζουν τραπεζες με χρηματα που αποσπωνται απο την ρευστοτητα της οικονομιας. Επιβαρυνονται τα δημοσια χρεη, κατι που δεν ηταν αναγκαιο, εαν το τραπεζικο προβλημα αντιμετωπιζοτανως οφειλε αυτοτελως στο ευρωπαικο πλαισιο του κοινου νομισματος. Αντ’αυτου, Μερκελ και Σαρκοζυ, με την «ολεθρια συμφωνια» της Ντωβιλ (2010) απεφασισαν οτι οι διασωσεις ειτε δημοσιων τομεων ειτε ιδιωτικων και τραπεζικων θα βασιζονται κατα πρωτο λογο σε εθνικους πορους (bail-in): «ο τρωσας και ιασεται».
«Εκαστος ξεπλενει τις «αμαρτιες» του δι’ιδιων μεσων». Αγνοωντας τα διδαγματα της κρισης του 1930, απεκλεισαν καθε αμοιβαιοποιηση του κοστους σταθεροποιησης μεταξυ ειτε κρατων ειτε τραπεζων. Πιστεψαν οτι αποκλειοντας την αμοιβαιοποιηση του κοστους παρεμποδιζαν την μεταδοτικοτητα της κρισης. Ωστοσο, αποδειχθηκε το αντιθετο: οταν το κοστος σταθεροποιησης επιρριπτεται στον παθοντα, η κριση δεν ξεπερνιεται, αλλα επιδεινωνεται, διαιωνιζεται και μεταδιδεται στους εταιρους δι’αλλης οδου. Η υφεση του ενος αρκει για να αποδυναμωνει τις ανταλλαγες των αλλων με αυτον. Το αυτο συνεβη με την τραπεζικη κριση: αφου δεν λειτουργησαν ευρωπαικοι μηχανισμοι επιμερισμου μεταξυ εταιρων του κοστους διαχειρισης της κρισης, αλλα μονον εθνικοι, οι τραπεζες διασωζονται με τιμημα την επιδεινωση της οικονομιας, και ακομη χειροτερα ενω διασωζονται, εντουτοις δεν λειτουργουν στην συνεχεια, καθ’οσον η διασωση τους επιδεινωνει την υφεση της οικονομιας.
Με την αποφαση της Ντωβιλ τα κρατη εκτεθηκαν σε ακομη υψηλοτερο δημοσιο χρεος και στην νεοφιλελευθερη πολιτικη του περιορισμου τους, παραλληλα οι εθνικες οικονομιες αποδυναμωθηκαν ακομη περισσοτερο με την παραχωρηση πορων υπερ τραπεζων. Η προσθεση του τραπεζικου χρεους στο δημοσιο, στους φορολογουμενους και στην οικονομια συνεχισθηκε, παρα την ισπανικη και ιταλικη ενσταση απο τον Ιουνιο 2012. Η αποφαση διαχωρισμου του τραπεζικου χρεους απο το δημοσιο αγνοηθηκε μετα πολλων επαινων απο την Μερκελ και ΕΕ. Μοναδικο βημα προς την κατευθυνση του παραμενει η τραπεζικη ενοποιηση της Ευρωζωνης, που ομως μετατιθεται στο μελλον και δεν ισχυει παρα μονον για «συστημικες» τραπεζες.
Ομως, εαν καποιοι χρηματοπιστωτικοι πυλωνες αναγνωριζονται ως «συστημικοι», γιατι αραγε να μην αναγνωριζονται ως εξ ισου «συστημικοι» οι πυλωνες της πραγματικης οικονομιας, ωστε να οριζεται «κοκκινη γραμμη» και να μην αφινεται ποτε η οικονομια να περιελθει σε μη-διαχειρισημη υφεση; Ενοσω η στηριξη των τραπεζων εξωθει την οικονομια σε βαθυτερη υφεση, αυτο συνεπαγεται οτι τα «κοκκινα δανεια» ειναι προβλημα οχι του παρελθοντος, αλλα του μελλοντος. Οτι τα μη-εξυπηρετουμενα δανεια θα πολλαπλασιαζονται, αφου θα συρρικνωνονται τα εισοδηματα που τα εξυπηρετουν. Προυποθεση για να αλλαξουν χρωμα τα δανεια και να εξυπηρετηθουν παραμενει η ανακαμψη της οικονομιας και των εισοδηματων.
Ο παραλογισμος της ακολουθουμενης πολιτικης και το ελλειμμα ορατοτητος της οφειλεται στον νεοφιλελευθερο πατριαρχη Μιλτον Φριντμαν (1912-2006), απο τον οποιο ομως η Αμερικη εχει ηδη αποστασιοποιηθει. Ο Αμερικανος οικονομολογος ειχε θεωρησει τον «τραπεζικο πανικο» (bank run) ως υπευθυνο για την μεταδοση στην οικονομια της χρηματιστηριακης κρισης του 1929. Η κριση θα ειχε αποφευχθει, εαν η Αμερικη ειχε στηριξει τις τραπεζες της. Ωστοσο, ο μαθητης του Μπεν Μπερνανκι, μεχρι προσφατα προεδρος της FED, αντιληφθηκε οτι: α) η στηριξη των τραπεζων δεν πρεπει να γινεται εις βαρος της οικονομιας, β) επιβαλλεται απευθειας στηριξη της οικονομιας με δημοσιο χρημα. Ενοσω αυτη δεν ανακαμπτει, οι τραπεζες, ακομη και αν στηριζονται, δεν θα ασκουν τον ρολο τους λογω νεων προσθετων προβληματων απο την κακη πορεια της οικονομιας, γ) δεν εξαρταται η οικονομια απο τις τραπεζες, αλλα οι τραπεζες απο την οικονομια και η τελευταια απο το υψος της απασχολησης.
Σημερα, ο Φριντμαν σταδιοδρομει στην Ευρωπη, ενω εχει συνταξιοδοτηθει στην Αμερικη. Η Ευρωπη διασωζει τραπεζες, καταστρεφοντας οικονομια και απασχοληση, διευρυνοντας ετσι την ζωνη των «κοκκινων δανειων». Η Αμερικη διασωζει θεσεις εργασιας, σταθεροποιωντας ετσι την οικονομια και μεσω αυτης τις τραπεζες και εκκρεμουντα δανεια. Νεος κοσμος νεο ημερολογιο, παλιος κοσμος παλιο ημερολογιο.-
E-mail: [email protected]