Παράλληλες εξελίξεις στο περιουσιακό – Οι Αμερικανοί μπαίνουν ισχυρά στο διπλωματικό παιγνίδι
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Οι εξελίξεις στο περιουσιακό θα κινηθούν σε τρία επίπεδα τις επόμενες ημέρες ενώ είναι προφανές πως πολλά θα διαδραματισθούν εκτός της εν εξελίξει διαδικασίας των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Σε επίπεδο διαπραγματευτών θα συζητηθούν κριτήρια ενώ η Άγκυρα επιχειρεί επιβολή τετελεσμένων επί του εδάφους. Αυτή την περίοδο, αρχής γενομένης από τις επόμενες ημέρες, αναμένονται εξελίξεις και γεγονότα, που ενδεχομένως να επηρεάσουν το σκηνικό των διαπραγματεύσεων.
Πρώτο, μεθαύριο Τρίτη θα αρχίσει η συζήτηση του περιουσιακού στις διαπραγματεύσεις. Αύριο θα συναντηθούν οι ειδικοί για να δοθούν κάποιες εκατέρωθεν επεξηγήσεις σε τεχνικά ζητήματα. Με βάση τις έγγραφες θέσεις που έχουν κατατεθεί, δεν φαίνεται να υπάρχει διαφοροποίηση απόψεων σε σχέση με το παρελθόν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά, τονίζει στο έγγραφο της ότι οι θέσεις που καταθέτει στο περιουσιακό είναι υπό την αίρεση των ρυθμίσεων που θα γίνουν στο εδαφικό. Σημειώνεται πως η τουρκική πλευρά δεν συζητά το εδαφικό τώρα, παραπέμποντας στο παρά πέντε πριν επιτευχθεί συμφωνία. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, από καταρχήν και γενικές συζητήσεις που έχουν γίνει στο εδαφικό, αλλά κυρίως από επαφές της τουρκικής πλευράς με ξένους παράγοντες, δεν υπάρχει διάθεση από την Άγκυρα, για σοβαρές αναπροσαρμογές. Σε αυτή τη φάση, οι συζητήσεις στο περιουσιακό θα κινηθούν στο πεδίο των κριτηρίων και στον τριπλό άξονα, επιστροφή-ανταλλαγή- αποζημιώσεις. Με βάση τις θέσεις που έχει καταθέσει η τουρκική πλευρά το θέμα της επιστροφής είτε εξουδετερώνεται είτε θα έχει περιορισμένη εφαρμογή.
Δεύτερο, αύριο η ολομέλεια του ΕΔΑΔ θα αποφασίσει στην υπόθεση Κύπρος εναντίον Τουρκίας. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η αρχική απόφαση είχε ληφθεί στις 10 Μαΐου 2001 κατά την οποία η Τουρκία βρέθηκε ένοχη σε 14 παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ωστόσο το δικαστήριο επιφυλάχθηκε να ανακοινώσει την ποινή σε μεταγενέστερο στάδιο. Από το περιεχόμενο της απόφασης πολλά θα εξαρτηθούν και στο πεδίο των διαπραγματεύσεων και στην πτυχή του περιουσιακού. Είναι σαφές πως ο χρόνος που επιλέγηκε να ανακοινωθεί η απόφαση δεν είναι τυχαίος καθώς και το γεγονός ότι έχουν περάσει δεκατρία χρόνια.
Τρίτο, στα κατεχόμενα προωθείται η τροποποίηση της «νομοθεσίας», για να μπορούν οι Τουρκοκύπριοι να προσφεύγουν στη λεγόμενη επιτροπή αποζημιώσεων. Στόχος της τουρκικής πλευράς είναι να πετύχει με τη ρύθμιση αυτή την ανταλλαγή περιουσιών. Παράλληλα, θα εξασφαλίσει η Τουρκία την «ιδιοκτησία» τ/κ περιουσιών στις ελεύθερες περιοχές. Με βάση την τροποποίηση, Τ/κ που θα προσφεύγουν θα εξασφαλίζουν περιουσία Ε/κ που έχει εκχωρηθεί στην «επιτροπή». Με τη σειρά τους οι Τ/Κ με «συμφωνητικό» θα παραχωρούν τις περιουσίες τους στις ελεύθερες περιοχές στην Τουρκία. Η Άγκυρα χρησιμοποιεί στις επαφές της τον παράγοντα χρόνο και το γεγονός ότι το περιουσιακό θα πρέπει να αντιμετωπισθεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Ξένοι διπλωμάτες που θεωρούνται «καλοί ακροατές» των Τούρκων, σπεύδουν να υποδείξουν σε κατ΄ιδίαν επαφές τους, πως δεν μπορεί να μη ληφθεί υπόψη ο χρόνος. Κοντολογίς, το έγκλημα και η ληστεία παραγράφονται…
Παρόλο που η νέα φάση των διαπραγματεύσεων βρίσκεται στα αρχικά της στάδια, είναι προφανές πως υπάρχουν πολλές δυσκολίες καθώς χάσμα χωρίζει τις δυο πλευρές. Ξένη διπλωματική πηγή σημείωνε πως η κατάθεση εγγράφων προσφέρει τη δυνατότητα στα Ηνωμένα Έθνη-αν και δεν έχει αυτή τη δικαιοδοσία- να βοηθήσει με γεφυρωτικές προτάσεις. Τούτο για να γίνει χρειάζεται τη συναίνεση των εμπλεκομένων. Την ίδια ώρα, η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως δεν αναμένεται σημαντική εξέλιξη πριν τις τουρκικές εκλογές στην Τουρκία. Αυτό ξεκαθαρίζουν και αξιωματούχοι του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών σε επαφές τους, αφήνοντας να εννοηθεί πως το φθινόπωρο θα υπάρξουν εξελίξεις.
Η Τουρκία διευρύνει θαλάσσια περιοχή της και ζητά νομιμοποίηση
Η κατάθεση στα Ηνωμένα Έθνη της συμφωνίας Τουρκίας-ψευδοκράτους για τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας, στοχεύει και τη διασφάλιση «κεκτημένων» και μετά από μια συμφωνία στο Κυπριακό. Και τούτο θα το πετύχει η Άγκυρα με τη βοήθεια του ΟΗΕ, ο οποίος φιλοξενεί στις επίσημες ιστοσελίδες του την αποσχιστική ενέργεια, χαρακτηρίζοντας την ενέργεια του αυτή ως «διαδικαστική και τεχνική». Όπως είναι γνωστό, η Άγκυρα με επίσημο έγγραφο που κατέθεσε στα Ηνωμένα Έθνη (TURKUNODT/4513427) και με παραλήπτη τον Γενικό Γραμματέα Μπαν κι Μουν, γνωστοποιεί τις 27 νέες συντεταγμένες της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας της μεταξύ της τουρκικής ακτής και των ακτών των Κατεχόμενων ζητώντας μάλιστα αυτή η οριοθέτηση να δημοσιεύει επισήμως και στην περιοδική έκδοση του Δικαίου της Θάλασσας ( LawoftheSeaBulletin) και να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του DOALOS που περιλαμβάνει τις «θαλάσσιες οριοθετήσεις , τις θαλάσσιες ζώνες και περιοχές». Στο έγγραφο, ημερομηνίας 10 Απριλίου, γίνεται αναφορά στον σχετικό τουρκικό νόμο με τον οποίο η Τουρκία «επικύρωσε την συμφωνία οριοθέτησης ,που καθόρισε τις συγκεκριμένες συντεταγμένες».
Με βάση τη συμφωνία, Τουρκία και ψευδοκράτος καθόρισαν υφαλοκρηπίδα, η οποία δεν είναι η μέση γραμμή μεταξύ των δυο ακτών. Με βάση το χάρτη, που έχει κατατεθεί, το ψευδοκράτος εκχωρεί θαλάσσια περιοχή στην Τουρκία. Τούτο σήμερα μπορεί να μην σημαίνει τίποτα πλην της αποσχιστικής ενέργειας και της πρόκλησης. Ωστόσο, η Άγκυρα φαίνεται να στοχεύει και στο εξής: Τη νομιμοποίηση της παράνομης συμφωνίας μέσα από τη λύση του Κυπριακού. Είναι προφανές πως για να ενταχθούν «στη νέα κατάσταση πραγμάτων» όλες οι διεθνείς συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, η τουρκική πλευρά, όπως έγινε και το 2004, θα αξιώσει να περιληφθούν και αυτές του ψευδοκράτους, που ειρήσθω εν παρόδω έχει μόνο με την Άγκυρα. Ως εκ τούτου, οι αποσχιστικές αυτές κινήσεις δεν γίνονται μόνο για την πρόκληση εντάσεων, αλλά έχουν ως στόχο τη δημιουργία από τώρα «κεκτημένων» για τη μετά τη λύση περίοδο. «Κεκτημένα», που δεν θα αφορούν τους Τ/Κ, αλλά μόνο την Τουρκία, όπως είναι η επέκταση της θαλάσσιας περιοχής της σε βάρος της Κύπρου.
Το σκέφτεται ο Μπάιντεν για να έλθει
Για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο θα συναντηθούν οι υπουργοί Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κύπρου, Κέρι και Κασουλίδης. Μεθαύριο Τρίτη, ο Ιωάννης Κασουλίδης θα έχει συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Κέρι στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Την ίδια ώρα, σοβαρό φαίνεται να είναι το ενδεχόμενο καθόδου στην Κύπρο είτε του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζόζεφ Μπάιντεν είτε του ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι. Δεν αποκλείεται τούτο να γίνει και πολύ σύντομα, ώστε να στηριχθεί η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, που δεν φαίνεται να προχωρά. Το αγκάθι μιας τέτοιας επίσκεψης είναι το ενδεχόμενο μετάβασης του Αμερικανού αξιωματούχου στα κατεχόμενα για να συναντήσει τον κατοχικό ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου.
Το θέμα, πάντως, είναι και το αποτέλεσμα μιας τέτοιας επίσκεψης στο νησί. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα θέλουν να συνδεθεί η επίσκεψη με μια επιτυχία, κάτι που δεν θεωρείται εφικτό, εάν αυτή πραγματοποιηθεί σύντομα. Το θέμα της επίσκεψης αναμένεται να βρίσκεται στην ατζέντα της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών, ΗΠΑ και Κύπρου, την Τρίτη στην Ουάσινγκτον.