Χρηματοδότηση από την ΕΕ για την συντήρηση της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος στη Μύρτου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το σατανικό σχέδιο του «Βλαδίμηρου» Πούτιν για την κατεχόμενη Κύπρο: «Σκέφτεται» την παράνομη αναγνώριση του ψευδοκράτους για να σπείρει τη διχόνοια στο ΝΑΤΟ
Αποστάσεις πήρε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τον βουλευτή Sessions: Δεν έχουμε πληρώσει εμείς για την (παράνομη) “επίσκεψη” του στην κατεχόμενη Κύπρο
Του Αριστείδη Βικέτου
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2014 αναμένεται να ξεκινήσει η πρώτη φάση των εργασιών αναστήλωσης- συντήρησης της μονής του Αγίου Παντελεήμονος στην Μύρτου, στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, της οποίας το υφιστάμενο καθολικό αναγέρθηκε το 1710 στη θέση παλαιότερου ναού.
Η μονή του Αγίου Παντελεήμονος είναι ένα από τα πολλά μνημεία της Κύπρου, τα οποία έχουν επιλεγεί από την Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά για να ωφεληθούν από τα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) και υλοποιημένα από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών – Συνεταιρισμός για τοΜέλλον (UNDP – PFF) έκτακτα μέτρα ή/ και έργα συντήρησης.
Την μονή επισκέφθηκε ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τζόοστ Κόρτε, ο οποίος συναντήθηκε και συνομίλησε με Ελληνοκύπριους και Tουρκοκύπριους εκπροσώπους της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά και του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών.
Από το 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει τέσσερα εκατομμύρια από τα ταμεία της ΕΕ για να ενισχύσει τις προσπάθειες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου . Η επίσκεψη του κ. Κόρτε υπογράμμισε την δέσμευση και υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσηςγια ακόμη μία φορά σε αυτά τα επιτυχημένα δικοινοτικά έργα. Ο ευρωπαίος αξιωματούχος ενθάρρυνε την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά να συνεχίσει τη σκληρή δουλειά, η οποία, τόνισε, «θέτει ένα σαφές παράδειγμα για το τι μπορούν να καταφέρουν οι δύο κοινότητες όταν συνεργάζονται».
Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονος μέχρι το 1974, οπότε κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα, ήταν ένα από τα σημαντικότερα χριστιανικά προσκυνήματα της Κύπρου.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1571-1878) η Μονή ανακαινίστηκε από τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Χρύσανθο. Τότε απέκτησε διώροφο συγκρότημα στα νότια και δυτικά για να ικανοποιήσει, τόσο τις ανάγκες των μοναχών, όσο και της Μητροπόλεως Κυρηνείας, η οποία είχε στην μονή την έδρα της μέχρι το 1917.Στις αρχές του 20ού αιώνα, το μοναστήρι φιλοξενούσε 10 μοναχούς, με τελευταίο το μοναχό Σωφρόνιο Μιχαηλίδη, που απεβίωσε εγκλωβισμένος στη Μύρτου στις 27 Ιουλίου 1976, ανήμερα της εορτής του Αγίου.Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τη Μύρτου ως στρατιωτική βάση και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα μετατράπηκε σε στρατώνα για τον τουρκικό στρατό κατοχής. Εκτός από τη βεβήλωση και λεηλασία της μονής, την κλοπή και την καταστροφή των κειμηλίων και θησαυρών της, οι εισβολείς ρήμαξαν κυριολεκτικά τα μοναστηριακά κτήρια, ορισμένα από τα οποία έχουν κατεδαφίσει. Σήμερα η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα εγκαταλείφθηκε μεν από τον Τουρκικό στρατό, κατέστη όμως ετοιμόρροπη και απειλείται με κατάρρευση.
Το καθολικό της αποτελείται από ένα δίκλιτο θολωτό κτίσμα και ήταν διακοσμημένο με ανεικονικές τοιχογραφίες, οι οποίες δέχτηκαν ανεπανόρθωτες καταστροφές μετά το 1974. Το εξαιρετικής τέχνης επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο, κατασκευάστηκε το 1743. Στο εικονοστάσιο ήταν τοποθετημένες αξιόλογες μεταβυζαντινές εικόνες που έχουν κλαπεί από τους Τούρκους. Ορισμένες από αυτές εντοπίστηκαν σε αποθήκες στην κατεχόμενη μονή του Αγίου Μάμαντος στη Μόρφου.
Από αυτές, όπως ανέφερε ο βυζαντινολόγος δρ. Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, ξεχώριζαν δύο από τις εικόνες του Αγίου Παντελεήμονα, η προσκυνηματική, με αργυρή επένδυση (έργο του Ιωάννη Κορνάρου, 1798), που ήταν πάντα γεμάτη από αφιερώματα των πιστών καιτην οποία, κατά την παράδοση, έφεραν δύο μοναχοί από τη Μ. Ασία, και η άλλη, η κτητορική, που παρίστανε τον Άγιο Παντελεήμονα με τον μητροπολίτη Κυρηνείας Χρύσανθο γονατιστό στα αριστερά του (1770).
Ο ξυλόγλυπτος δεσποτικός θρόνος, σύμφωνα με τον κ. Χατζηχριστοδούλου, ήταν στημένος σε βάση με τρεις βαθμίδες στο νότιο τοίχο του κυρίως ναού. Ο θρόνος έφερε την ακόλουθη επιγραφή: ΕΠΙ ΑΡΧΙΕΡΩΣΥΝΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΚΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΚΑΙ ΔΙ ΕΞΟΔΩΝ ΟΙΚΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΓΕΓΟΝΕΝ Ο ΠΑΡΩΝ ΘΡΟΝΟΣ. ΑΨΟΒ΄. Στο ερεισίνωτο του θρόνου υπήρχε εικόνα του Αποστόλου Λουκά. Η επιλογή του Λουκά, οφειλόταν προφανώς στην ιδιότητα του ότι είναι ιατρός και Απόστολος.
Η τύχη του θρόνου μετά την τουρκική εισβολή του 1974 είναι άγνωστη. Πιθανώς να έχει μεταφερθεί στη Μονή του Αγίου Μάμαντος μαζί με τις εικόνες της μονής.
Ο άμβωνας ήταν επίσης ξυλόγλυπτος και πεντάπλευρος. Στην κάθε πλευρά του είναι τοποθετημένη από μια εικόνα των τεσσάρων Ευαγγελιστών και στην μέση του Χριστού. Πάνω υπήρχε ολόγλυφη, ξύλινη περιστερά με ανοικτές φτερούγες για την τοποθέτηση του ευαγγελίου και δεξιά και αριστερά δύο άγγελοι που κρατούσαν κηροπήγια. Στη βάση του άμβωνα υπήρχε ένας αετός που κρατούσε ένα φίδι. Η τύχη του άμβωνα αγνοείται μετά την τουρκική εισβολή του 1974.
Στο μέσο του κυρίως ναού ήταν τοποθετημένο ξυλόγλυπτο προσκυνητάριο με λεπτεπίλεπτες διακοσμήσεις από σιντέφι της Δαμασκού. Το προσκυνητάριο κατασκευάστηκε το 1780. Παρόμοια προσκυνητάρια υπάρχουν στους ναούς του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και του Τρυπιώτη στη Λευκωσία.
Στο θησαυροφυλάκιο της μονής φυλάσσονταν μέχρι το 1974 πολύτιμες λειψανοθήκες, ιερά σκεύη και Ευαγγέλια. Ορισμένα από τα κειμήλια διασώθηκαν χάρη στην αυτοθυσία των εγκλωβισμένων κατά το 1974 Μυρτιωτών και φυλάσσονται σήμερα στο προσωρινό μητροπολιτικό Μέγαρο της Κυρήνειας στη Λευκωσία.
Σύμφωνα με πληροφορίες η Μητρόπολη Κερύνειας σε συνεργασία με την εκτοπισμένη κοινοτική αρχή Μύρτου ετοιμάζουν ειδική έκδοση για την Μονή του Αγίου Παντελεήμονος με μελέτες του βυζαντινολόγου, Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου, και του αρχιτέκτονα Διoμήδη Μυριανθέα και φωτογραφικό υλικό.