Η βιωσιμότητα του χρέους δεν επιβεβαιώνεται σε κανένα σενάριο – Το “κούρεμα” γίνεται αναγκαίο
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
Διαφωνίες για την ουσία του ελληνικού προβλήματος, που αποτελεί η βιωσιμότητα του χρέους, και η οποία δεν επιβεβαιώνεται με κανένα σενάριο, όπως και στο θέμα της ανάπτυξης, εντοπίστηκαν μεταξύ των μελών της Τρόικα και έγιναν ορατές και στους Ελληνες συνομιλητές των κ. Τόμσεν, Μαζούχ και Μορς.
Οι δύο πλευρές δεν συμφωνούν στην ανάγκη του «κουρέματος» και εξέφρασαν δημόσια τις θέσεις τους με το εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ κ. Γεργκ Ασμουσεν να επιλέγει να απαντήσει με ένα «ολίγον αντιδιπλωματικό τρόπο» κατά την έκφραση ενημερωμένης πηγής στην Ουάσιγκτον. «Το ΔΝΤ μιλά για τα χρήματα των άλλων. Το ΔΝΤ είναι μικρός πιστωτής», είπε ο κ. Ασμουσεν.
Η πηγή θεωρεί ότι ο Γερμανός αξιωματούχος της ΕΚΤ με τη συνδρομή και του Επιτρόπου Ολι Ρεν έκαψε την επιλογή του «κουρέματος» και κατέδειξε πως αυτή θα χρησιμοποιηθεί ως ύστατη λύση για την Ελλάδα, υπό τον όρο ότι στο μεταξύ θα δοκιμαστούν άλλες επιλογές, όπως η επιμήκυνση των δανείων και η μείωση των επιτοκίων.
Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ και οι συνεργάτες της «έρριξαν λάδι στη φωτιά» με τη δημοσιοποίηση δύο εκθέσεων, στις οποίες γινόταν έκδηλη αναφορά στο συμπέρασμα του Ταμείου ότι απαιτείται πρόσθετο «κούρεμα»: «Οι προβλεψεις για το (ελληνικό) δημόσιο χρέος βασίζονται στο συμπέρασμα ότι απαιτείται ένα πρόσθετο κούρεμα (OSI) που θα μειώσει το ποσοστό του χρέους στο 124% του ΑΕΠ μέχρι το 2020» καταγράφεται στις δύο εκθέσεις που δημοσιοποιήθηκαν στο πλαίσιο της κοινής συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η φράση αυτή έβαλε «φωτιά» στις σχέσεις του Ταμείου και των Ευρωπαίων καθώς δημοσιοποιήθηκε ευρύτατα από τα διεθνή ΜΜΕ όταν κυκλοφόρησε την περασμένη Τετάρτη. Οι εξηγήσεις που δόθηκαν από αξιωματούχους του ΔΝΤ ενίσχυσαν τη θέση ότι η κ. Λαγκάρντ και οι συνεργάτες της δεν θα υποχωρήσουν στο θέμα αυτό, το οποίο είναι και άτυπη απαίτηση από το Καταστατικό. Ηταν αναμενόμενη η αντίδραση των Ευρωπαίων στην «επίθεση» υπέρ του «κουρέματος» εκ μέρους του Ταμείου. Στην Ουάσιγκτον πιστεύουν ότι η σκληρή απάντηση του κ. Ασμουσεν, που δόθηκε την Πέμπτη στο Ινστιτούτο Μπέρτελζμαν, είχε πηγή το Βερολίνο. Στη συζήτηση, συμμετείχαν εκτός του κ. Ασμουσεν, ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Ολι Ρεν, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας κ. Κλάους Ρεγκλινγκ και ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κ. Βέρνερ Χόγιερ.
Ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε και απάντησε το μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ στους επιτελείς του Ταμείου έδειξε προσπάθεια να κλείσει ερμητικά η πόρτα στο «κούρεμα». Μιλώντας θεωρητικά η πηγή πρόβλεψε ότι το Ταμείο «θα κάνει ένα βήμα πίσω», αλλά δεν πρόκειται να σταματήσει να θέτει το θέμα σε όλες τις συναντήσεις και να το καταγράφει σε όλες τις εκθέσεις του, διότι το χρέος είναι τεράστιο και με τα σημερινά δεδομένα δεν πρόκειται να ξεπληρωθεί ποτέ.
Την Παρασκευή το πρωί, το Ταμείο έδωσε τη δική του απάντηση στην επίθεση των Ευρωπαίων. Ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού τμήματος Ρεζά Μοκατάμ είπε ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να κριθεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους στην Ελλάδα και ότι βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ο κ. Μοκατάμ πρόσθεσε οτι θα φτάσει (κάποτε) η στιγμή (για να συζητηθεί το θέμα του «κουρέματος»). Είπε ακόμα ότι «αυτή δεν είναι η ώρα. Η ώρα είναι ίσως τα μέσα του επόμενου έτους”, συμφωνώντας ως προς το χρόνο με τον Ολι Ρεν.
Παράλληλα υπενθύμισε τις υποχρεώσεις των Ευρωπαίων, όπως καταγράφονται στις αποφάσεις του περασμένου Νοεμβρίου. «Είναι σαφείς οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις», είπε. «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεσμεύθηκαν και θα τιμήσουν αυτές τις δεσμεύσεις».
Στο ΔΝΤ διεξάγεται μία εσωτερική συζήτηση για το θέμα και οι απόψεις που έχουν καταγραφεί δεν είναι ενθαρρυντικές για τους Ευρωπαίους. Οι αξιωματούχοι αναμένουν ότι οι οχλήσεις εκ μέρους του Ταμείου προς τους Ευρωπαίους θα αντιμετωπίζονται πλέον με άρνηση. Αλλωστε, είπε η πηγή, το χρονοδιάγραμμα για τη συζήτηση του θέματος, που είχε θέσει ο πρόεδρος του Eurogroup καταργήθηκε μέσα σε ένα απόγευμα από τον κ. Ασμουσεν και τον Ολι Ρέν οι οποίοι ενημέρωσαν ότι οι διαβουλεύσεις θα ξεκινήσουν τον Ιούλιο, ίσως και αργότερα, μετά τις ευρωεκλογές και τη λήξη της ελληνικής προεδρίας.
Το «κούρεμα» δεν είναι το μοναδικό θέμα τριβής μεταξύ των εταίρων της Τρόικα. Η σαφής αναφορά της κ. Λαγκάρντ ότι δεν θα μειωθούν άλλο οι μισθοί και οι συντάξεις και δεν θα γίνουν οριζόντιες περικοπές, που έντειναν το ελληνικό πρόβλημα, είναι το μήνυμα της ότι πρέπει να αναζητηθούν άλλοι τρόποι, που δεν θα προκαλούν αντιδράσεις ούτε θα προκαλούν πολιτικά προβλήματα που θέτουν σε κίνδυνο τη συμμαχική κυβέρνηση. Στο Ταμείο δίνεται μεγάλη σημασία στον κίνδυνο αναρρίχησης της εξουσίας κομμάτυων εχθρικών προς το Μνημόνιο και τους δανειστές. Είναι μία συζήτηση που γίνεται κατά καιρούς στο Ευρωπαϊκό Τμήμα και είναι απόλυτα λογικό να διεξάγεται διότι τυχόν διακυβέρνηση της χώρας από το ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να φέρει ανατροπή σε όλα τα προγράμματα των χωρών της Ευρωζώνης.
Στο Ταμείο αποφεύγουν συζητήσεις για τα εσωτερικά πολιτικά θέματα των χωρών, αλλά μπορεί να καταγραφεί ότι «δεν είναι καθόλου» εντυπωσιασμένοι από τις συζητήσεις που είχαν με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, τον Ιανουάριο στην Ουάσιγκτον. Η πηγή δήλωσε στο «ΕτΚ» ότι οι θέσεις του ΔΝΤ και του ΣΥΡΙΖΑ «δεν συναντώνται πουθενά, είναι κάθετα αντίθετες και θεωρούνται επικίνδυνες». Πιστεύεται ότι οι δηλώσεις της κ. Λαγκάρντ για τους μισθούς και τις συντάξεις έγιναν για να στηριχθεί η ελληνική συμμαχική κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, και αποφασίστηκε ότι ήταν αναγκαίες επειδή την ίδια ημέρα κυριαρχούσε στην ειδησεογραφία η πληροφορία, που αντλήθηκε μέσα από επίσημη έκθεση, ότι θα απαιτηθούν νέα μέτρα ύψους 6,6 δις ευρώ (3,5 του ΑΕΠ). Αξιωματούχος του Ταμείου ενημέρωσε προκαταβολικά ότι η κ. Λαγκάρντ «είχε πρόθεση να κάνει διορθωτική δήλωση», αλλά ουδείς περίμενε ότι θα διέψευδε με ισχυρό τρόπο το περιεχόμενο ενός κειμένου που συνέγραψαν οι συνεργάτες της.
Το «ΕτΚ» είναι σε θέση να γνωρίζει ότι οι Γερμανοί έχουν καταστήσει πολύπλοκο το θέμα του «κουρέματος», καθώς σύμφωνα με πληροφορίες από δοκιμασμένη πηγή πιστεύουν πως πρέπει να υπάρξει και ελληνική συμμετοχή και συνδρομή. Εξηγούν ότι δεν πρέπει να τεθούν ξανά σε κίνδυνο μόνο τα χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών και να μην ενοχληθούν οι Ελληνες πολίτες. Η πηγή αρνήθηκε να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να «συνεισφέρουν» οι Ελληνες πολίτες αλλά έγινε κατανοητό ότι το «παράδειγμα της Κύπρου» είναι μέσα στους σχεδιασμούς της Γερμανίας. Πιστεύεται ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει το θέμα η Αθήνα οφείλεται στη γνώση των παραπάνω σχεδιασμών, τους οποίους θεωρεί-και είναι- απαράδεκτοι.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΕτΚ», ένα από τα θέματα που συζήτησε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς με την κ. Λαγκάρντ την 1η Οκτωβρίου ήταν και οι διαφορές μεταξύ των δανειστών. Φέρεται να της είπε να φροντίσει να τερματιστούν αυτές οι διαφορές διότι «αυτή που πληρώνει είναι μόνο η Ελλάδα». Τα πρώτα βήματα της υλοποίησης της υπόσχεσης της γενικής διευθύντριας στον Ελληνα πρωθυπουργό έγιναν με το ξεκαθάρισμα του θέματος των μισθών και των συντάξεων όσο και με την εγκατάλειψη των οριζόντιων μέτρων. Πιστεύεται ότι οι Ευρωπαίοι δεν ενστερνίζονται τις θέσεις του Ταμείου.
PHOTO: International Monetary Fund Managing Director Christine Lagarde listens to Germany’s Finance Minister Wolfgang Schauble during IMFC governors family photo at IMF headquarters in Washington October 12, 2013. Photo by Yuri Gripas