Παράνομος χάρτης που επισυνάπτεται στο Σημείωμα ημερομηνίας 18/03/2020 της Τουρκίας προς τον ΟΗΕ (αρ. εγγράφου: Α/74/757)
Ενώ η Κύπρος κατέληξε σε Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο από το 2003, η ελλαδική πολιτική ηγεσία χρειάστηκε 17 ολόκληρα έτη να αρθρώσει την λέξη «ΑΟΖ» και να την οριοθετήσει με την Αίγυπτο. Την οριοθέτησε, όμως, «τμηματικά», αφήνοντας διάφορες ερμηνείες να αιωρούνται και κινδύνους να ελλοχεύουν.
Όταν η Κύπρος συμφώνησε την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο στην βάση της μέσης γραμμής, η Τουρκία αντέδρασε με Σημείωμα ημερ. 02/03/2004 προς τον ΟΗΕ ισχυριζόμενη ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα δυτικά του μεσημβρινού 32°16’18” (ο οποίος εφάπτεται της δυτικής ακτής του Ακάμα).
Ακολούθησε σωρεία τουρκικών παραβιάσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ και τουρκικού φλερτ προς την Αίγυπτο για οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία (παρά την Ελλάδα) που θα της προσδώσει μεγαλύτερο θαλάσσιο χώρο. Στις 18/03/2019 και 13/11/2019 η Τουρκία αποστέλλει νέα Σημειώματα στον ΟΗΕ κοινοποιώντας συντεταγμένες της προτιθέμενης τουρκο-αιγυπτιακής οριοθέτησης από τον μεσημβρινό 32°16’18” μέχρι τον 28ο μεσημβρινό (ο οποίος διασχίζει την Ρόδο) και τελικό τριπλό σημείο ακόμη πιο δυτικά που θα καθοριστεί αναλόγως των οριοθετήσεων με «τα γειτονικά κράτη».
Με Σημείωμα της ημερ. 18/03/2020 προς τον ΟΗΕ, η Τουρκία επιβεβαιώνει τις ανωτέρω θέσεις κοινοποιώντας σχετικό χάρτη και συντεταγμένες με τα όρια της τουρκικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο να εφάπτονται με Αίγυπτο και Λιβύη.
Αφού, λοιπόν, η Τουρκία ξεδίπλωσε τον παράνομο παραλογισμό της βρίσκοντας μάλιστα στήριξη από την Λιβύη, η Ελλάς ταρακουνήθηκε και προσέτρεξε αμάν-αμάν να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Αίγυπτο ως «απάντηση» στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Μέσα σε όλο αυτό τον πανικό και συγκυρίες, η Ελλάς «κατάφερε» να υπογράψει μια «τμηματική οριοθέτηση», η οποία είναι όντως νοτιότερα της τουρκολιβυκής οριοθέτησης, αλλά:
Από διπλωματική σκοπιά, η Αίγυπτος απέφυγε να έρθει σε πλήρη ρήξη με τις τουρκικές θέσεις και συντεταγμένες ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, με αποτέλεσμα να ξεγλιστρήσει έντεχνα από την ελληνοτουρκική κόντρα για το Καστελλόριζο, ενώ η Ελλάς θα απωλέσει μια σημαντική σύμμαχο σε αυτό το καίριο ζήτημα. Η Αίγυπτος δεν έχει πλέον καμία αγωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της στο μη οριοθετημένο τμήμα αφού είτε με την Ελλάδα είτε με την Τουρκία αποφασίσει να οριοθετήσει, ο χώρος που θα λάβει είναι σχεδόν ο ίδιος (εκτός κι αν η Ελλάς πλειοδοτήσει και πάλι κάτι περισσότερο από την μέση γραμμή).
Πρόδηλα η Ελλάς ξύπνησε από τον λήθαργο των 17 ετών «με το ένα μάτι κλειστό» ή μάλλον «μας έκλεισαν το μάτι οι γείτονες». Ενώ το 2003 ήταν η Κύπρος που έπιασε την Τουρκία στον ύπνο και πέτυχε μια σπουδαία Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο στην βάση της μέσης γραμμής, η Ελλάς ολιγώρησε να πράξει το ίδιο με την Κύπρο και την Αίγυπτο. Η ολιγωρία αυτή έδωσε τον χρόνο στην Τουρκία να προετοιμαστεί και να καταφύγει στην πάγια τακτική της να αξιώνει το άκρον άωτον της παραλογίας χωρίς κανένα νομικό έρεισμα, για να αποκτήσει στο τέλος αναίμακτα τα «λιγότερο παράλογα».
Η Ελλάς αντί να οριοθετήσει την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο με γνώμονα τα κυριαρχικά δικαιώματα που της προσδίδει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, έτρεξε άρον-άρον να συμφωνήσει όπως-όπως οριοθέτηση με την Αίγυπτο με αποκλειστικό σκοπό να «απαντήσει» στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, αφήνοντας ανέπαφο τον θαλάσσιο χώρο νοτίως του Καστελλορίζου. Αυτό ενδέχεται πολύ σοβαρά να στοιχίσει στην Ελλάδα τα κυριαρχικά δικαιώματά της σε φυσικό πλούτο στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ στην Κύπρο το κοινό σύνορο με Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάς οφείλει να δράσει άμεσα πριν είναι (και πάλι) αργά. Αφού αντιλήφθηκε ότι η πολιτική του κατευνασμού απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα θα έχει την ίδια κατάληξη με την «πολιτική Τσάμπερλεϊν» απέναντι στην ναζιστική Γερμανία, επιβάλλεται πλέον να προχωρήσει σε Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ με την Κύπρο, αλλά και την Αίγυπτο για το τριπλό σημείο μεταξύ των τριών χωρών.
Μόνο έτσι θα δεσμευτεί η Αίγυπτος ότι το μη οριοθετημένο τμήμα από τον 28ο μεσημβρινό μέχρι το εν λόγω τριπλό σημείο θα οριοθετηθεί με την Ελλάδα και μόνο την Ελλάδα. Μια τέτοια συμφωνία θα πρέπει να υπογραφεί πάραυτα και πριν την επικύρωση της Συμφωνίας «Τμηματικής» Οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδος-Αιγύπτου από την ελλαδική βουλή.
Σε διαφορετική περίπτωση, η υφιστάμενη κατάσταση ανοίγει την όρεξη και την πόρτα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο για να νομιμοποιήσει τους τουρκικούς παραλογισμούς και αυθαιρεσίες.
*Μάριος Μαρκουλλής
Δικηγόρος
(LLB Law, LLM International Law)
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ
Η Ελλάδα δεν πρέπει να αφαιρέσει από το τραπέζι τη “στρατιωτική επιλογή” με την Τουρκία…