File photo: Ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ. Photo via Twitter@LNA2019M
Άρθρο γνώμης της Nathalie Tocci στο Politico, για τον ρόλο των Βρυξελλών στη Λιβύη, προτείνει στη νέα γεωπολιτική Επιτροπή της Ursula Von der Leyen να αναλάβει δράση, με δεδομένο ότι έχει τα μέσα για κάτι τέτοιο.
H Tocci σημειώνει εισαγωγικά ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να δράσει στις αναμέτρητες διαμάχες εντός και εκτός Ευρώπης. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου οι Ευρωπαίοι έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν επιρροή και στις οποίες η απουσία τους βλάπτει άμεσα τα συμφέροντα της Ηπείρου. Μια τέτοια περίπτωση, είναι ξεκάθαρα αυτή της Λιβύης. Με δεσμούς ιστορικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, ενεργειακούς και ασφάλειας, αλλά και αλληλεξαρτήσεις στο μεταναστευτικό, η δυνατότητα της Ευρώπης να ασκήσει επιρροή στην Λιβύη είναι σημαντική.
Ο λόγος για τον οποίο δεν το κάνει είναι επίσης γνωστός: οι διαιρέσεις μεταξύ των κ-μ. Διαφωνίες, κυρίως μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας, έπαιξαν έναν τεράστιο ρόλο για την παράλυση της Ευρώπης στη Λιβύη, αφήνοντας ένα κενό που γέμισε η Ρωσία, η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η αδυναμία της Ευρώπης έγκειται στο ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες αρέσκονται στο να απαντούν σε κάθε διαμάχη λέγοντας ότι δεν υπάρχουν στρατιωτικές λύσεις. Ανεξάρτητα από το αν είναι αλήθεια, γεγονός είναι ότι υπάρχουν στρατιωτικά αποτελέσματα- και ότι αυτά καθορίζονται από τις στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στην χώρα. Χωρίς στρατό στο πεδίο, ελάχιστα πράγματα μπορεί να καταφέρει η Ευρώπη – και τα πιθανά αποτελέσματα της σύγκρουσης στη Λιβύη κυμαίνονται από το κακό στο χειρότερο.
Και η Tocci συνεχίζει, ένα κακό αποτέλεσμα θα ήταν η επιτυχία της επιβολής εκεχειρίας με πρωτοβουλία Ρωσίας – Τουρκίας, μια ανακωχή που είναι σχεδιασμένη όχι τόσο για να επιλύσει την κατάσταση, αλλά για να δημιουργήσει κρίση στα νότια σύνορα της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Αυτό άλλωστε κάνει εδώ και δεκαετίες η Μόσχα στην Ανατολική Ευρώπη – με τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Ουκρανία να αποτελούν τα πιο επιφανή παραδείγματα. Είναι απολύτως λογικό να συμπεράνει κανείς ότι το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί στη Λιβύη. Ένα χειρότερο αποτέλεσμα θα ήταν να μην τηρηθεί η εκεχειρία, αφήνοντας τον Khalifa Haftar να συνεχίσει την επίθεσή του απτόητος, με την υποστήριξη των ΗΑΕ και της Αιγύπτου, με την ελπίδα ή την ψευδαίσθηση μιας οριστικής και διαρκούς νίκης στην Τρίπολη.
Δύσκολα ο Haftar θα κατακτήσει ολόκληρη τη χώρα, ανεξάρτητα από τα όπλα που διαθέτει. Η συνεπακόλουθη διαίρεση της εδαφικής ακεραιότητας της Λιβύης θα έβλαπτε σοβαρά τα ευρωπαϊκά συμφέροντα σε θέματα μετανάστευσης, ενέργειας και ασφάλειας.
Για την αρθρογράφο, η αποστολή στο πεδίο μιας πολιτικής αποστολής για την επιτήρηση της εκεχειρίας θα ήταν ανεπαρκής, χωρίς τη συνοδεία τουλάχιστον μιας δύναμης προστασίας. Η αρθρογράφος προτείνει την επαναδραστηριοποίηση των μάχιμων ομάδων της Ε.Ε., που εδώ και 14 χρόνια δεν έχουν αναπτυχθεί ούτε μια φορά. Είναι βέβαιο ότι μια στρατιωτική ανάπτυξη στη Λιβύη θα συναντούσε σε πολιτικό επίπεδο μεγάλες δυσκολίες.
Είναι όμως εξίσου σίγουρο ότι εάν οι Ευρωπαίοι δεν προσπαθήσουν καν να κάνουν τη διαφορά στη χώρα, το κόστος του να μην κάνουν τίποτε θα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο για τις επόμενες δεκαετίες.
Το άρθρο γνώμης υπογράφει η Nathalie Tocci, Διευθύντρια του Istituto Affari Internazionali, πρώην ειδικός σύμβουλος της πρώην Ύπατης εκπροσώπου της Ε.Ε. Federica Mogherini, και αρθρογράφο στη στήλη World View column του POLITICO.
Τίτλος: Europe needs boots on the ground in Libya