Ο πρόεδρος του Ιράν Hassan Rouhani στην Τεχεράνη. Η σύγκρουση με τις ΗΠΑ παίρνει άλλες διαστάσεις. EPA, ABEDIN TAHERKENAREH
Οι χώρες που δεν έχουν μεγάλη γεωπολιτική αξία, είναι ευτυχισμένες. Με το παραπάνω σχήμα καθ’ υπερβολή, συνοψίζεται η περιοχή η οποία αποτελεί την γειτονιά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η κάθοδος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, η ανάδυση της Κίνας μέσω της αναβίωσης του Δρόμου του Μεταξιού και η κατάσταση στη Συρία, θέτουν το περιφερειακό πλαίσιο πάνω στο οποίο Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να προασπίσουν τα ζωτικά τους συμφέροντα, εξουδετερώνοντας την αναθεωρητική πολιτική του κράτους-ταραξία της περιοχής, της Τουρκίας. Βεβαίως, τα όσα λαμβάνουν χώρα στην περιοχή έχουν για επίκεντρο το Ιράν.
Το State Department προς το παρόν, διαψεύδει διάφορους νάρκισσους περασμένων και ξεπερασμένων δεκαετιών, που αντί να χαρούν τα συντάξιμα έτη τους, φροντίζουν να δυναμιτίζουν περαιτέρω το ήδη έντονο πολιτικό κλίμα της Ελλάδας. Είτε πρόκειται για κινδυνολογίες στην Ελλάδα, είτε πρόκειται για δηλώσεις κατά συμμάχων στην Κύπρο, φροντίζουμε σιγά-σιγά να αποδεχτούμε τη μοίρα μας σε σχέση με τη διχόνοια ακόμη και σε μέρες που οι Τούρκοι είναι έτοιμοι να κάνουν τα πάντα προκειμένου να μη χάσουν τα όσα διεκδικούν εδώ και 7 δεκαετίες.
Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δε φαίνεται να έχουν φως στο τούνελ και αυτό σαφώς είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την Ελλάδα και την Κύπρο. Ωστόσο, πιο πάνω αναφέρθηκε το περιφερειακό περιβάλλον στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι ελληνοτουρκικές εντάσεις. Ας απαριθμήσουμε τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο περιφερειακό σύστημα ισορροπίας δυνάμεων:
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν ορισμένες (έστω και αφαιρετικά) κερδοφόρες συνθήκες για τον Ελληνισμό, σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Αυτές είναι: Οι ΗΠΑ με τη Ρωσία να έχουν όσο το δυνατόν καλές σχέσεις καθώς η Τουρκία με αυτόν τον τρόπο, χάνει γεωπολιτική αξία. Δεύτερον, να υπάρχουν όσο το δυνατόν καλύτερες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, γενικώς μεταξύ Δύσης και Ιράν (συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ) καθώς ξανά, η Τουρκία δεν καθίσταται γεωστρατηγικός μονόδρομος για τα δυτικά συμφέροντα σε Μέση Ανατολή και Περσικό Κόλπο.
Από αυτούς τους αφαιρετικούς κανόνες, μπορούμε να εξετάσουμε τις επιμέρους -συγκεκριμένες εξελίξεις οι οποίες δεν συνδυάζονται αρμονικά με τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Το μέτωπο που ανοίγει στο Ιράν η Ουάσινγκτον χρειάζεται επιδέξιους χειρισμούς και πολύ μελέτη.
Η αστάθεια στο Ιράν (που είναι πολύ πιθανή) αναγκάζει και ΗΠΑ και Ισραήλ να έχουν τις μικρότερες δυνατές τριβές με την Τουρκία καθώς ταυτόχρονη αστάθεια σε Τουρκία και Ιράν, μπορεί να φέρει παγκοσμίως δυσμενείς εξελίξεις σε πολλά επίπεδα. Αυτήν την συνθήκη, ένας πολιτικός σαν τον Ερντογάν δε θα την αφήσει ανεκμετάλλευτη.
Ήδη βλέπουμε πως αμέσως μετά το γεγονός με τα τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν, η Τουρκία κλιμακώνει τις απειλές της όχι μόνο εναντίον του Ελληνισμού, αλλά και εναντίον της Αμερικής. Με άλλα λόγια, Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να κρατήσουν τα ελληνοτουρκικά εκτός περιφερειακού κάδρου, εκτός συσχετισμών με Ιράν, με το τί συνέπειες θα έχει στη Συρία μια ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.
Πρέπει να προσέχουμε πολύ μην τυχόν το Αιγαίο και η Κύπρος, γίνουν αυτό που φαντάζονταν (και ευτυχώς δεν έγινε) σε Αμερική, Ελλάδα, Κύπρο και σε διάφορες ΜΚΟ της όποιας λύσης, «game changers» δηλαδή, μιας ευρύτερης συμφωνίας για την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Η Σύνοδος των 7 Μεσογειακών, έβγαλε καλά πράγματα για την Ελλάδα και την Κύπρο. Όμως πρέπει να επισημάνουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι πρέπει να υλοποιηθούν σε επίπεδο Ε.Ε και μάλιστα, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Οι Μεσογειακές χώρες της Ε.Ε, έχουν αντιληφθεί ότι έχουν προ πολλού παύσει να έχουν κοινά προβλήματα με τις χώρες της Ε.Ε που είναι στη Βόρεια Ευρώπη. Τη δε ενεργοποίηση της Γαλλίας, θα πρέπει να τη λάβουν σοβαρά υπόψιν τους οι Άγγλοι και οι Τούρκοι.
Να οικοδομήσουμε μια τέτοια στρατηγική ώστε να ενώσουμε τις τριμερείς μας με Ισραήλ, Αίγυπτο και Ιορδανία, με τις χώρες της Ε.Ε της Μεσογείου. Εκεί θα γίνουν και η Ελλάδα και η Κύπρος οι χώρες-κλειδιά μιας αχανούς και συνάμα κρίσιμης περιοχής.
(*) Διεθνολόγος – Συντονιστής Παρατηρητηρίου Ανατολικής Μεσογείου (Τομέας Ρωσίας-Ευρασίας και Ν/Α Ευρώπης) στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.
Η αρχή του τέλους της γερμανικής ηγεμονίας και η δυναμική επάνοδος των ΗΠΑ στην Ευρώπη