Σε μια περίοδο ιδιαίτερα θερμή, κυρίως στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα θερμανθεί τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, τα Ηνωμένα Έθνη επιχειρούν να επαναρχίσουν τη διαδικασία στο Κυπριακό.
Η περίοδος ιδιαίτερα κρίσιμη, λόγω των κινήσεων στην ενεργειακή σκακιέρα, έχουν οδηγήσει τα Ηνωμένα Έθνη να καθορίσουν ένα πλαίσιο ενεργειών, δείχνοντας με νόημα στους εμπλεκόμενους ότι το Κυπριακό οσονούπω φθάνει στο τέλος της διαδρομής του: Είτε λυθεί είτε όχι.
Η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, σε ένα ταξίδι-αστραπή στην Κύπρο, την περασμένη εβδομάδα, ζήτησε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, τους οποίους είδε χωριστά, να συμφωνήσουν τους όρους αναφοράς. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να επιβεβαιώσουν τις συγκλίσεις, το πλαίσιο Γκουτέρες και να συμφωνήσουν στη διαδικασία.
Είναι σαφές πως ως προς τη διαδικασία, τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως θα πρέπει να αλλάξει καθορίζοντας χρονοδιάγραμμα και δίνοντας αναβαθμισμένο ρόλο στον Διεθνή Οργανισμό. Να μπορεί να έχει, δηλαδή, η κ. Λουτ ενεργότερο ρόλο με την παρουσίαση ιδεών.
Η αξιωματούχος του ΟΗΕ άφησε τις προϋποθέσεις στη Λευκωσία και θα επιστρέψει για να ακούσει τις τελικές απόψεις των εμπλεκομένων. Η επάνοδός της τοποθετείται χρονικά σχετικά σύντομα ενώ στο νέο της ταξίδι θα περιοδεύσει και σε άλλες πρωτεύουσες, όπως έπραξε στο παρελθόν. Δηλαδή, Αθήνα, Άγκυρα, Λονδίνο και Βρυξέλλες.
Οι δυο πλευρές έχουν λίγο-πολύ ξεκαθαρίσει τις προθέσεις τους. Το γεγονός ότι υπήρξαν και μια σειρά άτυπες επαφές «έξω από το κουτί», μεταξύ Λευκωσίας και Άγκυρας, αυτό προστίθεται στη μεγάλη εικόνα της νέας προσπάθειας. Αν και οι άτυπες επαφές ενδεχομένως να αποδειχθούν πιο προχωρημένες.
Η Τουρκία ανοίγοντας τη συζήτηση για χαλαρή ομοσπονδία επιδιώκει συνομοσπονδία που θα τεθεί υπό δοκιμή. Σε περίπτωση αποτυχίας, το επόμενο βήμα είναι δυο κράτη. Περαιτέρω, θέλει μέσα από τις συζητήσεις να διασφαλίσει τα εξής:
Αυτό, άλλωστε, είχε εισηγηθεί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στις προτάσεις του στην Πενταμερή Διάσκεψη στο Κραν Μοντανά, στις 5 Ιουλίου 2017 (για έναν συγκεκριμένο αριθμό περιορισμένων εξαιρέσεων για ομοσπονδιακές συλλογικές αρχές, με απλή πλειοψηφία με απαίτηση τουλάχιστον μιας θετικής ψήφου στη λήψη αποφάσεων…). Μετά το Κραν Μοντάνα, πάντως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και με δημόσιες παρεμβάσεις του αφήνει να εννοηθεί πως δεν θα λειτουργεί το κράτος εάν η τουρκική πλευρά έχει το δικαίωμα του βέτο. Την ίδια ώρα, όμως, αποδέχεται το πλαίσιο Γκουτέρες.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Τουρκία φαίνεται σε ένα τελικό πάρε-δώσε να καθορίσει ημερομηνία λήξης των εγγυήσεων (χωρίς αναθεώρηση). Θα επιμένουν, όμως, σε μόνιμη στρατιωτική παρουσία. Επιμένει στη δημιουργία κυρίαρχης βάσης (όπως, λένε, οι αγγλικές).
Υπενθυμίζεται πως είχε προφορικά παρουσιαστεί τουρκική πρόταση για αποχώρηση του 90% των Τούρκων από την Κύπρο με την έναρξη της συμφωνίας και το υπόλοιπο 10% (σχεδόν 4.000) να παραμείνει ανάλογα με την εφαρμογή της συμφωνίας και το εάν θα υφίστανται λόγοι παραμονής του. Η Τουρκία επιμένει να παραμείνει στην Κύπρο ο στρατός της, έστω και μικρού μεγέθους, ο οποίος θα είναι συγκεντρωμένος σε μια (στρατιωτική) βάση.
Η ιδέα για χαλαρή ομοσπονδία δεν έτυχε επεξεργασίας. Δεν αποτελεί τον στόχο. Αν και αυτό αναμένεται να ξεκαθαρίσει στο διάγγελμα προς τους πολίτες που θα απευθύνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι σαφές πως δύσκολα μπορεί πλέον να ανατρέψει τις εντυπώσεις που έχει δημιουργήσει με τα όσα λέγει σε κατ΄ ιδίαν επαφές του. Σε αυτές τις επαφές φαίνεται πως ο προσανατολισμός του κινείται προς ένα μοντέλο συνομοσπονδιακό, δυο κρατών.
Θέλει να διασφαλίσει τη συνέχιση της συμμετοχής στην Ε.Ε. τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και της παρουσίας του τουρκοκυπριακού κρατιδίου. Αυτό, όμως, δεν εξαρτάται από τη Λευκωσία αλλά από τα κράτη μέλη της Ένωσης.
Θεωρείται δεδομένο πως το σκηνικό θα ξεκαθαρίσει οριστικά πριν τη νέα έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που χρονικά τοποθετείται τον Ιανουάριο. Μέχρι τότε πολλά μπορούν να γίνουν. Και στο Κυπριακό και στα ενεργειακά.
Ο κατοχικός ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί, απέφυγε επιμελώς στη συνάντηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να δεσμευτεί γραπτώς για οτιδήποτε αφορά στα υπό διάνοιξη οδοφράγματα, αυτό δηλαδή της Δερύνειας και το έτερο Απλικίου – Λεύκας. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων που είχαν με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, κατέληξαν στα εξής:
Ο κ. Ακιντζί, αν και δεν διαφώνησε με τα πιο πάνω δεν αποδέχθηκε στο τέλος να καταγραφούν στο ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά το τέλος της συνάντησης και αναφερόταν στη διάνοιξη των δυο οδοφραγμάτων στις 12 Νοεμβρίου. Είναι γι’ αυτό που και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση είχε παραπέμψει στις 12 Νοεμβρίου. Σε ερώτηση αν έχει μετακινηθεί το τουρκικό φυλάκιο ώστε να ανοίξει το οδόφραγμα Δερύνειας, ο Πρόεδρος είπε «θα είστε μάρτυρες του τι θα επακολουθήσει στις 12 Νοεμβρίου».
Σημαντικές χαρακτηρίζονται οι επαφές που θα έχει ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, αυτή την εβδομάδα στις ΗΠΑ. Ο κ. Χριστοδουλίδης θα συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάικ Πομπέο και με άλλους αξιωματούχους στον Λευκό Οίκο.
Ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεών του θα είναι οι διμερείς σχέσεις και οι περιφερειακές συνεργασίες. Θα συζητηθεί το Κυπριακό με βάρος στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Γι’ αυτό και πριν την Ουάσινγκτον ο ΥΠΕΞ θα σταθμεύσει στη Νέα Υόρκη για να συναντηθεί με την Μόνιμο Αντιπρόσωπο των ΗΠΑ, η οποία χειρίζεται το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Η “Αλλαγή” στις χώρες επέρχεται μέσα από τις απαντήσεις του κόσμου, όχι μέσα από λόγια!