Στοχευμένα και μεθοδικά η τουρκική πλευρά επιχειρεί να αλλάξει τη βάση των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, επιδιώκοντας συνομοσπονδιακή λύση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το μήνυμα που στέλνει προς κάθε κατεύθυνση η Άγκυρα είναι πως το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά έχει ολοκληρώσει και τον κύκλο των συζητήσεων στη βάση των διαπραγματεύσεων και πως θα πρέπει να αναζητηθεί νέα.
Αυτό αναμένεται να ξεκαθαρίσει και κατά τη διάρκεια των διεργασιών που θα γίνουν αυτή την εβδομάδα στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης. Σημειώνεται συναφώς ότι αυτή η θέση δεν κατατέθηκε κατά τρόπο ξεκάθαρο κατά τη συνάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με την εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ, αν και αφέθηκε να εννοηθεί.
Η Άγκυρα και συγκεκριμένα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχειρούν με κάθε ευκαιρία να πείσουν πως η προσπάθεια αλλαγής της βάσης οφείλεται στην ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία φλερτάρει, όπως υποστηρίζει, με την ιδέα αυτή.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά θέτει βασικά τρία ζητήματα κατά τις συζητήσεις:
Η Λευκωσία προσέρχεται στη Νέα Υόρκη έχοντας ως στόχο να διατηρήσει εν ζωή την προοπτική στο Κυπριακό, αν και κατά την εκτίμησή της δεν υπάρχουν σήμερα πολλές δυνατότητες. Προτεραιότητα αυτή τη στιγμή για την τουρκική πλευρά είναι να αμφισβητήσει το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να υλοποιήσει το ενεργειακό της πρόγραμμα. Αυτό που επιδιώκει η Άγκυρα είναι να είναι μέρος του προγράμματος.
Οι επόμενες ημέρες θα ξεκαθαρίσουν πολλά ως προς τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Είναι προφανές πως υπάρχει μια ανησυχία ως προς το περιεχόμενο της έκθεσης που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το Κυπριακό, στα μέσα Οκτωβρίου. Η συζήτηση της έκθεσης θα γίνει στο τέλος του μήνα αυτού και εκ των πραγμάτων θα ασχοληθεί και με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Παράλληλα, η γεώτρηση εντός Νοεμβρίου, της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil, στο θαλασσοτεμάχιο 10 θα αποτελεί μια καθοριστικής σημασίας εξέλιξη. Ποια θα είναι η αντίδραση της Τουρκίας; Κατά πάσα πιθανότητα η Τουρκία θα προβεί σε δική της γεώτρηση σε μη αδειοδοτημένο θαλασσοτεμάχιο.
Μπορεί οι Αμερικανοί, όπως και οι άλλες εταιρείες, να μην επηρεάζονται από μια τέτοια εξέλιξη, ωστόσο είναι προφανές πως ευνοούν μια συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών στο Κυπριακό, ώστε να μην υπάρχουν «περιπλοκές και εντάσεις» κοντά στην περιοχή των ερευνών τους.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΦΟΡΜΟΥΛΑ
Στη Νέα Υόρκη συγκλίνουσες πληροφορίες φέρουν τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, να αναζητά τρόπους συντήρησης της διαδικασίας μέχρι νεωτέρας. Κοντολογίς, χωρίς να παρεμβαίνει προσωπικά σε μια νέα προσπάθεια, θα προσπαθήσει να κρατήσει τη σπίθα αναμμένη για να μη τοποθετήσει το Κυπριακό στα αζήτητα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ένα πιθανό σενάριο το οποίο φαίνεται να συζητείται στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού είναι να αρχίσουν συζητήσεις σε επίπεδο εγγυητριών δυνάμεων. Ήδη συναντήσεις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας θα πραγματοποιηθούν στη Νέα Υόρκη (Τσίπρας με Ερντογάν και Κοτζιάς με Τσαβούσογλου) ενώ στη Λευκωσία θα αρχίσουν συζητήσεις σε χαμηλότερο επίπεδο. Ενδεχομένως στο επίπεδο των διαπραγματευτών και των ομάδων τους.
Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως μπορεί να λειτουργήσει για κάποιο στάδιο, προπαρασκευαστικό, ένα μοντέλο όπως αυτό που έγινε στο Μοντ Πελεράν μετά το πρώτο αποτυχημένο μοντέλο της πρώτης Πενταμερούς, τον Ιανουάριο του 2017 στη Γενεύη.
Ήδη ακούγεται όλο και πιο έντονα πως η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ θα επανέλθει στην περιοχή για ένα ακόμη γύρο επαφών πριν την υποβολή της έκθεσης του Οκτωβρίου. Η κ. Λουτ θα ενημερώσει σε αυτή τη φάση προφορικά τον Γενικό Γραμματέα. Αντόνιο Γκουτέρες.
ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΟΛΟΙ ΠΛΗΝ ΤΗΣ ΛΟΥΤ
Η Τζέιν Χολ Λουτ λειτουργεί ως προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα. Σήκωσε όλο το βάρος της αποστολής και δεν έχει εμπλέξει σχεδόν κανέναν άλλο στις επαφές της. Θα ενημερώσει προσωπικά και προφορικά τον Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ άφησε εκτός παιχνιδιού την ομάδα του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Το γεγονός αυτό έχει αφήσει στο σκοτάδι ακόμη και την ειδική αντιπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, η οποία δεν γνωρίζει ούτε το περιεχόμενο των επαφών της Λουτ με τους εμπλεκόμενους, αλλά ούτε και τι προτίθεται να προτείνει στον Γενικό Γραμματέα. Αυτό φαίνεται να ενοχλεί τους Οηέδες που εδρεύουν στην Κύπρο και έχουν αρχίσει να το λένε και να το δείχνουν.
Το εμπάργκο μετά την τουρκική εισβολή ώθησε την Τουρκία να ανεξαρτητοποιηθεί τεχνολογικά