Όντως το Ισραήλ αναζητά ένα σημείο εξισορρόπησης μεταξύ Άγκυρας και Αθηνών; Οι δύσκολες επιλογές της Ιερουσαλήμ…
FILE PHOTO: Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης με τους υπουργούς Εξωτερικών της Κύπρου Ιωάννη Κασουλίδη, του Ισραήλ Γαΐρ Λαπίντ (Yair Lapid) και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ‘Αντονι Μπλίνκεν (Antony Blinken), στο πλαίσιο του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ), Δευτέρα 9 Μαΐου 2022. ΑΠΕ-ΜΠΕ, ΥΠΕΞ, STR
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Σε πρόσφατο forum για την εξωτερική πολιτική, που διοργανώθηκε στην Αθήνα από το Παγκόσμιο Κέντρο B’nai B’rith και το ελληνικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και στο οποίο μετείχαν ερευνητές και αξιωματούχοι από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, Έλληνες και Κύπριοι εμφανίστηκαν αισιόδοξοι σε σχέση με την πορεία των σχέσεων των δύο χωρών με το Ισραήλ.
Έτσι ξεκινά άρθροι γνώμης του Jonathan Spyer στην ιστοσελίδα της εφημερίδας The Jerusalem Post. Έχει τίτλο: «To Ισραήλ αναζητά ένα σημείο εξισορρόπησης μεταξύ Άγκυρας και Αθηνών- Δύσκολες επιλογές».
Ακολούθως επισημαίνονται τα σημαντικότερα σημεία του δημοσιεύματος:
Σε χαιρετισμό του ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας εξήρε την συνεργασία Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου, κάνοντας λόγο για διπλωματική πρόοδο, τόσο στο τριμερές σχήμα όσο και σε άλλα «σχήματα συνεργασίας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και χώρες του Περσικού Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και τη Σαουδική Αραβία, αλλά και με το Μπαχρέιν και το Κουβέιτ».
Ο Κύπριος πρώην Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε επίσης στην πρόοδο των σχέσεων τα τελευταία χρόνια.
Ο κ. Χριστοδουλίδης, ο οποίος είναι υποψήφιος για την Προεδρία της Κύπρου στις επόμενες εκλογές, τόνισε τον ρόλο του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο ως βάση για τη βελτίωση των σχέσεων, (…), σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ, Αίγυπτος, Ιορδανία, ΗΑΕ (κι ακόμη και ο Λίβανος, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει) έχουν ενωθεί, δημιουργώντας μηχανισμούς συνεργασίας» και υπενθυμίζοντας ότι ο ίδιος, ως ΥπΕξ, επισκέφθηκε το Ισραήλ οκτώ φορές.
Το Ισραήλ είναι σήμερα μέρος μιας de facto συμμαχίας που περιλαμβάνει επίσης τις βασικές χώρες του Περσικού Κόλπου. Επίσης, την τελευταία δεκαετία, η συνεργασία μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου διευρύνεται σταθερά. (…) Ποιοι είναι όμως οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία καλών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου την τελευταία δεκαετία; Ο πρώτος είναι η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και ο δεύτερος η αμοιβαία καχυποψία έναντι της Τουρκίας.
Ως προς τον πρώτο παράγοντα, η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο συνιστά ζήτημα στρατηγικής σημασίας, καθώς δίνεται στο Ισραήλ η δυνατότητα να προχωρήσει σε εξαγωγές ενέργειας.
Φυσικά, οι δικαιούχοι αυτών των ανακαλύψεων έχουν συμφέρον να συνεργαστούν στην εξαγωγή φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Η ανάγκη, σήμερα μεγαλύτερη από ποτέ, να αποσυνδεθεί η Ευρώπη από τη ρωσική εξάρτηση, ενισχύει το κίνητρο για συνεργασία.
Εμβληματικό project προς αυτή την κατεύθυνση ήταν ο σχεδιαζόμενος αγωγός φυσικού αερίου EastMed, που θα συνέδεε τα κοιτάσματα φυσικού αερίου Ισραήλ και Κύπρου στη Μεσόγειο με την Ελλάδα και την Ιταλία, από όπου θα μεταφερόταν υγροποιημένο φυσικό αέριο προς ευρωπαϊκές χώρες.
Όμως οι ΗΠΑ απέσυραν την υποστήριξή τους από το project τον Ιανουάριο, δημιουργώντας αμφιβολίες για το μέλλον του και την προοπτική υλοποίησής του. Ανεξάρτητα πάντως από το κατά πόσο το έργο θα υλοποιηθεί, τριμερή projects που σχετίζονται με το φυσικό αέριο πρόκειται να συνεχιστούν, καθώς από τη βελτίωση των σχέσεων προέκυψαν ευρύτερα κοινά έργα υποδομής. Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος συμφώνησαν να διασυνδέσουν τα δίκτυά τους ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της κατασκευής ενός υποθαλάσσιου καλωδίου (Eurasia Interconnector), έργο που αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2024.
Ως προς τον δεύτερο παράγοντα, είναι γεγονός ότι η ελληνο-τουρκική αντιπαράθεση είναι βαθιά, μακροχρόνια και πολύ απέχει από το να επιλυθεί. Η Τουρκία επιχειρεί στην παρούσα φάση να ανοικοδομήσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία.
Σ’ ό,τι αφορά στην Αθήνα, ωστόσο, το Κυπριακό και οι αντιπαραθέσεις στο Αιγαίο καθιστούν σαφές ότι δεν πρόκειται να υπάρξει οποιαδήποτε αποκατάσταση στις σχέσεις με την Άγκυρα. Τα προβλήματα με την Τουρκία συνέβαλαν στο να έρθουν κοντά τα Ιεροσόλυμα και η Αθήνα, ενώ η τουρκική πρόκληση βοήθησε τη διεύρυνση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.
Τον Απρίλιο 2021 υπεγράφη συμφωνία ύψους 1,68 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή από την Elbit Systems διεθνούς εκπαιδευτικού κέντρου πτήσεων στην Ελλάδα: αυτή ήταν η πλέον πρόσφατη και μεγαλύτερη μιας σειράς μεγάλων συμφωνιών, που συνδέουν ισραηλινές εταιρείες με τον ελληνικό κλάδο της ασφάλειας.
Πρόσφατο άρθρο του περιοδικού Forbes αποκάλυψε ότι η Ελλάδα απέκτησε το σύστημα Drone Dome της ισραηλινής εταιρεία Rafael, για σκοπούς άμυνας έναντι τουρκικών drones, τα οποία πραγματοποιούν τακτικές πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά, παρακολουθώντας την ελληνική ναυτική δραστηριότητα.
Στην Τουρκία εκλογές θα γίνουν τον επόμενο χρόνο, κι ενώ η χώρα πλήττεται από μεγάλο πληθωρισμό και βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. Γι’ αυτό και ο Erdogan προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις της χώρας του με άλλα κράτη. Το Ισραήλ εμφανίζεται επιφυλακτικά δεκτικό.
Πριν την επίσκεψή του στην Τουρκία τον περασμένο Μάρτιο, ο ισραηλινός Πρόεδρος Herzog είχε επισκεφθεί την Ελλάδα (σ.σ. και την Κύπρο), προφανώς για να κατευνάσει τις ανησυχίες αναφορικά με την προσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας. Παρά τις διπλωματικές του ικανότητες, είναι απίθανο να έχει πετύχει πλήρως σ’ αυτή του την αποστολή: οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος και τέτοιο θα παραμείνουν.
Είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πώς η συνεχιζόμενη εμβάθυνση της συμμαχίας με την Ελλάδα και την Κύπρο μπορεί να συνεχιστεί, παράλληλα με μία στενότερη σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία, τον βασικό αντίπαλο Αθηνών και Λευκωσίας. Η Τουρκία θεωρεί εαυτήν ως τον «φυσικό δίαυλο» για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στον δρόμο προς την Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, κίνητρο για την Ελλάδα και την Κύπρο στην προσέγγιση με το Ισραήλ ήταν η συνεργασία σ’ αυτόν ακριβώς τον τομέα.
Η προσπάθεια του Ισραήλ να πετύχει την εξισορρόπηση μεταξύ Άγκυρας και Αθηνών είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί ανέφικτη. Το ευμετάβλητο του χαρακτήρα του τούρκου Προέδρου, η βαθιά ριζωμένη ισλαμιστική γραμμή στην πολιτική του και η συνεχιζόμενη παρουσία της Χαμάς επί τουρκικού εδάφους θα παίξουν πιθανότατα ρόλο στις σχετικές εκτιμήσεις εκ μέρους του Ισραήλ.
Η αδράνεια, ο αυτοσχεδιασμός ή τυχόν προσπάθειες να σταθεί κανείς «με δυο πόδια σε δυο βάρκες» είναι τακτικές, που πολύ δύσκολα θα αποδειχθούν αποτελεσματικές. Το Ισραήλ βρίσκεται ενώπιον δύσκολων επιλογών.
ΠΗΓΗ: Jonathan Spyer στην ιστοσελίδα της εφημερίδας The Jerusalem Post
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE