Ο αγώνας για περιφερειακή ηγεμονία στη Μέση Ανατολή και οι ένοπλοι, που αναστατώνουν την περιοχή: Δημιουργείται ένα είδος πολυπολικού επικίνδυνου συστήματος ανταγωνισμού

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βαρύς φόρος αίματος στο φετινό προσκύνημα στη Μέκκα και τη Μεδίνα: Τουλάχιστον 19 νεκροί εκ των οποίων 14 Ιορδανοί και 5 Ιρανοί

«Κίνδυνοι κλιμάκωσης από τις κινήσεις του Ιράν»: Βολές κατά του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης από τους υπουργούς Εξωτερικών Γαλλίας, Γερμανίας και Βρετανίας

Το ενδεχόμενο κανονικοποίησης της ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι ορατό: Ο Μακρόν παίζει το τελευταίο του χαρτί με την προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών;

Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΑΒΒΙΔΟΥ*, Λευκωσία

Η εν εξελίξει ένταση στη Μέση Ανατολή αποτελεί μέρος μιας διαμάχης πολλών ετών, όχι μόνο μεταξύ του Ισραήλ και των τρομοκρατικών οργανώσεων, αλλά και μεταξύ των κρατών της ευρύτερης περιοχής.

Κάποια εξ αυτών επιδιώκουν την περιφερειακή ηγεμονία τη στιγμή που η εμπλοκή των μεγάλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και η συμπαράταξή τους με δρώντες στην περιοχή επηρεάζουν από καιρό σε καιρό τη δυναμική των συγκρούσεων.

Επιπρόσθετα, οι ένοπλες οργανώσεις, οι οποίες δρουν στην περιοχή δημιουργούν ασυμμετρίες, καθότι μη κρατικοί δρώντες αντιπαρατίθενται με κράτη της περιοχής. Αποκορύφωμα της περιγραφείσας εμπλοκής, η αιματηρή σύγκρουση στη Γάζα.

Οι δρώντες στην περιοχή, κρατικοί ή μη κρατικοί, περιφερειακοί ή εξωγενείς επιδιώκουν ηγεμονεύουσες συνθήκες, ωστόσο, δεν αναδεικνύεται, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, ένας, μοναδικός ηγεμονεύων δρων. Με άλλα λόγια, διαπιστώνεται η απουσία μιας δύναμης, η οποία θα επέβαλλε την ατζέντα της εξωτερικής της πολιτικής στη Μέση Ανατολή.

• Τα κράτη του Κόλπου, όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία ή ακόμα και μικρότερα κράτη, όπως, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αυτονομούνται και εκφράζουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη διαχείριση των υποθέσεών τους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την οικονομική τους ανάπτυξη.

Οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ωθούν κράτη – μέλη του OPEC (Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών) προς την περαιτέρω αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους και της επιρροής τους, ωστόσο, οι οικονομίες τους εξαρτώνται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο.

Ως εκ τούτου, κράτη, όπως, η Σαουδική Αραβία, επιδιώκουν τη διαφοροποίηση στις παραγωγικές τους πηγές, έτσι ώστε να διαμορφώσουν εναλλακτικές πηγές εσόδων.

Οι αέναοι ανταγωνισμοί και τα συγκρουόμενα συμφέροντα ανάμεσα στα κράτη της Μέσης Ανατολής, καθώς και οι εγγενείς τους αδυναμίες, όπως είναι για παράδειγμα η απομόνωση του Ιράν λόγω του αντιδραστικού του καθεστώτος και της κρίσης που δημιουργεί αυτή την περίοδο στην περιοχή ή η εσωτερική πολιτική και κοινωνική αστάθεια στο Ιράκ, αφήνουν πολλά κενά στις σχέσεις τους με αποτέλεσμα η ύπαρξη ενός περιφερειακού ηγεμόνα να καθίσταται σχεδόν αδύνατη.

Από την άλλη μεριά, ρόλος των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή δεν είναι σταθερός. Οι δυνατότητες των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στο Ιράκ ή κατόπιν της αποχώρησής τους από το Αφγανιστάν και τη Συρία μειώθηκαν κατά πολύ με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πρόσφορο έδαφος για τη δράση τρομοκρατικών οργανώσεων και φιλοϊρανικών ένοπλων ομάδων.

Η παρουσία άλλων μεγάλων δυνάμεων, όπως της Ινδίας σε ό,τι αφορά το εμπόριο, της Ρωσίας σε ό,τι αφορά τη Συρία ή της Κίνας σε ό,τι αφορά τη διαμεσολάβηση προς εξομάλυνση των σχέσεων του Ιράν με τη Σαουδική Αραβία με σκοπό την οικοδόμηση της επιρροής της στην περιοχή και το ίδιον οικονομικό όφελος, δημιουργεί ένα είδος πολυπολικού συστήματος ανταγωνισμού, το οποίο δημιουργεί με τη σειρά του επιρροές στα κράτη της Μέσης Ανατολής και πληρεξούσια στρατόπεδα.

Σε αυτό το σύστημα συμμετέχουν ενεργά ισχυροί μη κρατικοί δρώντες:

Ένοπλες οργανώσεις με σημαντική στρατιωτική εκπαίδευση και σύγχρονο εξοπλισμό, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να αναστατώνουν την περιοχή και να εμπλέκονται σε σφοδρές πολεμικές συγκρούσεις με κρατικούς δρώντες, όπως είναι για παράδειγμα ο πόλεμος, τον οποίο διεξάγει, με την πλήρη υποστήριξη του Ιράν, η Hamas με το Ισραήλ ή η αναστάτωση, την οποία προκαλούν οι Houthis στην παγκόσμια πολιτική οικονομία με τις επιθέσεις τους σε εμπορικά πλοία δυτικών συμφερόντων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο ρόλος των μη κρατικών δρώντων αναδύεται τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην ευρύτερη αφρικανική ήπειρο.

Σε κάθε περίπτωση, οι περιφερειακοί ανταγωνισμοί αποτελούν συνώνυμο του αγώνα για τον περιφερειακό ηγεμονισμό που, ωστόσο, πράξεις, δράσεις και ενέργειες προς επίτευξη αυτού του σκοπού δεν οδηγούν πουθενά παρά μόνο σε διενέξεις και αιματηρές συγκρούσεις.

* Ειρήνη Σαββίδου
Πολιτικός Επιστήμων, Ερευνήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Επικεφαλής της IS Pegasus Coaching & Consulting Ltd.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Το Κοσσυφοπέδιο και η “σχέση” με την τουρκική αποσχιστική οντότητα στην Κύπρο: Η Λευκωσία να προσέξει όσους ανακινούν τέτοιου είδους ζητήματα με κίνδυνο για το νησί