Ο Μέγας Αλέξανδρος, η Αλεξάνδρεια και ο τάφος: Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα γράφει για τις ανασκαφές και τις ανακαλύψεις της τα τελευταία 24 χρόνια [videos]

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Νεφερτίτη, τα «Ελγίνεια» της Αιγύπτου: Η εκστρατεία για την επιστροφή της από την Γερμανία, σύμβολο για ανάκτηση αρχαιοτήτων που κλάπηκαν από την αποικιοκρατία [βίντεο]

Εκεχειρία δύο ημερών, ως πρώτο βήμα για μία οριστική λύση, προτείνει ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σίσι για τη Γάζα, ενώ συνεχίζονται οι Ισραηλινές επιθέσεις κατά της Χαμάς και της Χεζμπολάχ

Σε προχωρημένο στάδιο η συνομολόγηση μνημονίου συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου στον τομέα της υγείας: Συνάντηση αρμοδίων υπουργών στο Κάιρο

To Νewsweek δημοσιεύει άρθρο της Ελληνίδας αρχαιολόγου Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα με τίτλο I’m an Archaeologist Excavating Alexander the Great’s Buried City που αναφέρεται εκτενώς στην εκστρατεία τις νίκες και τα γενικότερα επιτεύγματά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, χαρακτηρίζοντας την περίοδό του ως την πιο ένδοξη της ελληνικής ιστορίας.

Επίσης, η διευθύντρια του του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού και από το 2000 επικεφαλής της ανασκαφικής έρευνας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, περιγράφει την πολυετή έρευνά της, τις δυσκολίες και τις σημαντικές στιγμές που βίωσε, όπως όταν ανακάλυψε ένα αρχαίο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 2009, καθώς και τις τρέχουσες αρχαιολογικές ανασκαφές της.

Ειδικότερα, αναφέρει:

«Από παιδί ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ο ήρωάς μου. Δεν ξέρω γιατί και πώς έγινε αυτό. Αλλά είμαι Ελληνίδα και για τους Έλληνες ο Αλέξανδρος είναι μεγάλος ήρωας. Η εκστρατεία του προς το τέλος του γνωστού κόσμου -οι νίκες και τα επιτεύγματά του- ήταν η πιο ένδοξη περίοδος της ελληνικής ιστορίας. Για μένα ο θαυμασμός ήταν ιδιαίτερα έντονος. Η αρχαιολογία ήταν και η μοίρα μου.

• Έτσι με αυτούς τους συνδυασμένους έρωτες έφτασα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου πριν από 28 χρόνια. Ξεκίνησα την έρευνά μου και αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες. Κατάφερα όμως να μείνω στην Αλεξάνδρεια, και να συνεχίσω τη δουλειά μου, και τα αποτελέσματα είναι πολύ εντυπωσιακά. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό αρχαιολόγο.

Όταν κάνω ανασκαφές, είμαι πάντα γεμάτη ελπίδα ότι θα εμφανιστεί κάτι πολύ εντυπωσιακό και σημαντικό. Ίσως ένα εύρημα που θα αλλάξει όλη την κατανόηση του έργου στο οποίο εργαζόμαστε.

Έχω ζήσει πολλές από αυτές τις στιγμές. Ξέρω τώρα μέσα από τις εμπειρίες μου με τις ανασκαφές ότι όλα μπορούν να εμφανιστούν και όλα μπορούν να συμβούν.

Το γεγονός ότι βρήκαμε ένα αρχαίο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 2009 -σε μια μικρή τάφρο 15 τετραγωνικών μέτρων με βάθος οκτώ μέτρων, γεμάτο χώμα, συντρίμμια και νερό- ήταν θαύμα. Είναι μια από τις αγαπημένες μου ανακαλύψεις.

Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια πώς ήταν αυτή η στιγμή. Αυτή είναι η ανταμοιβή για έναν αρχαιολόγο. Απλώς δείχνει πόσο τυχερή είμαι.

Άλλες ανακαλύψεις που μένουν μαζί μου είναι τα θεμέλια του τεράστιου αρχαίου αλεξανδρινού μνημειακού κτηρίου. Ο αρχικός βασιλικός δρόμος της πόλης και λαξευμένη σήραγγα της Πτολεμαϊκής περιόδου. Όλα αυτά ήταν υπέροχες στιγμές για μένα.

• Τις τελευταίες εβδομάδες της προηγούμενης ανασκαφικής περιόδου, ανακαλύψαμε την αρχή ενός ελληνιστικού τείχους παράλληλου με το μνημειακό κτήριο. Πρέπει να ανασκάψουμε όλη την περιοχή προς τα νότια του κτιρίου για να δούμε αν πρόκειται για οχυρωματικό τείχος.

Αυτή θα μπορούσε να είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη που μας λέει για τη δυνητική σημασία του κτιρίου. Εστιάζουμε λοιπόν σε αυτό και, αν είναι δυνατόν, ανασκάπτουμε όλους τους παράλληλους τοίχους για να μάθουμε περισσότερα.

Προτεραιότητα τώρα είναι η αναγνώριση αυτού του κτιρίου. Είμαστε στη βασιλική συνοικία. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ποια κτήρια καταγράφηκαν. Αυτό λοιπόν το κτίριο που βρήκαμε είναι ένα από αυτά. Και όλα τους είναι πολύ σημαντικά και διάσημα. Αλλά δεν μπορώ μέχρι στιγμής να πω ποια είναι.

Ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Δεν ξέρω αν θα ανακαλύψω τον τάφο του Αλέξανδρου. Το πρόβλημα είναι ότι μετά το ντοκιμαντέρ του National Geographic για τη δουλειά μου το 2019, «Ο Χαμένος Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου», όλοι νομίζουν ότι ψάχνω για τον τάφο.

• Φυσικά, είναι πολύ σημαντικό για μένα, και ίσως για όλους τους αρχαιολόγους στον κόσμο, να βρουν τον τάφο του Αλέξανδρου. Είμαι όμως αρχαιολόγος. Είμαι επιστήμονας. Βρίσκω επίσης πολύ σημαντικές ελληνιστικές αρχαιότητες στην αρχαιολογία της Αλεξάνδρειας.

Δεν ξέρω αν θα βρω τον τάφο. Δεν ξέρω καν τι είναι αυτό το κτίριο που βρήκα. Πιστεύω ότι έχω περισσότερες πιθανότητες από οποιονδήποτε άλλον να βρω κάτι πολύ σημαντικό, επειδή κάνω ανασκαφές στην Αλεξάνδρεια και βρίσκομαι στη βασιλική συνοικία.

Έχω τα στοιχεία και την έρευνά μου και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό. Αλλά ποιος μπορεί να πει αν αυτό θα συμβεί σε ένα χρόνο ή σε δύο χρόνια ή σε δέκα; Ίσως ποτέ.

Είναι όλα σαν παζλ. Κάθε χρόνο, κάθε ανασκαφική περίοδο, βρίσκουμε κάτι που βάζει ένα κομμάτι στο παζλ.

Το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσαμε να βρούμε για αυτό το άγνωστο κτίριο είναι μια επιγραφή. Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα γιατί το κτίριο στο οποίο επικεντρωνόμαστε καταστράφηκε ολοσχερώς.

Στην αρχαιολογία, όταν είσαι απογοητευμένος και λυπημένος και έτοιμος να σταματήσεις, κάτι φαίνεται. Είμαι σίγουρος ότι θα βρούμε κάτι στις ανασκαφές μας που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτό το κτίριο.

Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Υπεράνθρωπος

Παρακολούθησα το ντοκιμαντέρ του Netflix Alexander: Making of a God, το οποίο παρουσίαζε το αρχαιολογικό μου έργο στην Αλεξάνδρεια. Με βάση την αντίληψή μου για το πώς ήταν ο Αλέξανδρος, σκέφτηκα ότι η δραματική απεικόνισή του ήταν περίπου κατά το ήμισυ σωστή.

• Αλλά δεν είχα καμία δύναμη να επηρεάσω την παραγωγή. Φυσικά, έκανα προτάσεις στην ομάδα. Όμως οι άνθρωποι της showbiz γνωρίζουν τη δουλειά τους καλύτερα από εμένα. Ξέρω τη δική μου δουλειά. Και η παράσταση είχε μεγάλη επιτυχία.

Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν ήταν κανονικός άνθρωπος. Ήταν υπεράνθρωπος. Αυτό που έκανε σε 12 χρόνια και οκτώ μήνες -και αυτό που σχεδίαζε να κάνει αν ζούσε περισσότερο- δεν ήταν δυνατό για κανέναν. Γι’ αυτό θεωρείται ο μεγαλύτερος των μεγάλων.

Δεν μπορούμε να τον καταλάβουμε ή να τον κρίνουμε στο επίπεδό μας. Είμαστε κανονικοί άνθρωποι. Όχι μόνο αυτό, αλλά και δεν μπορούμε να τον κρίνουμε ή να τον κατακρίνουμε με τα σύγχρονα «ηθικά» και «ηθικά» μας πρότυπα. Είμαστε τόσο μακριά από τον αρχαίο κόσμο. Ήταν μια τελείως διαφορετική εποχή.

Διηύθυνε στρατιωτική εκστρατεία και έδωσε μάχες, αλλά αυτές ήταν οι συνθήκες εκείνης της εποχής. Αν δεν το έκανε αυτό, η Αλεξάνδρεια δεν θα υπήρχε.

Εάν κατακτήσετε τον κόσμο μέσω μιας στρατιωτικής εκστρατείας, αναπόφευκτα θα συμβούν άσχημα πράγματα. Αλλά γενικά, η πλειοψηφία των πράξεών του μπορεί να εξηγηθεί ορθολογικά.

Ας μην ξεχνάμε: ο Αλέξανδρος δεν ήταν μόνο ένας εξαιρετικός στρατηγός, ήταν εξερευνητής, φιλόσοφος και μεγάλος διπλωμάτης.

Κατά τη γνώμη μου, ποτέ δεν πίστεψε ότι ήταν αληθινά γιος θεού. Ήξερε όμως ότι ο κόσμος θα τον αποδεχόταν και θα τον σεβόταν καλύτερα αν τον θεωρούσαν έτσι. Αυτό το χρησιμοποίησε ως διπλωματικό εργαλείο. Ήταν πολύ έξυπνο.

Οι Πέρσες, πριν από τον Αλέξανδρο, προσπάθησαν πολλές φορές να εισβάλουν στην Ελλάδα. Επί Αλέξανδρου όμως κατέκτησαν την Ελλάδα μέσω του χρήματος. Όλες οι ελληνικές πόλεις δωροδοκήθηκαν και πολεμούσαν μεταξύ τους.

Ήταν απλώς θέμα χρόνου μέχρι να καταληφθούν από τους Πέρσες. Γιατί λοιπόν να μην πάτε να επιτεθείτε στους Πέρσες, όπως έκανε ο Αλέξανδρος;

Ας μην δούμε μόνο τα μειονεκτήματα αυτού που έκανε, αλλά και τα πλεονεκτήματα. Διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό και γλώσσα μέχρι τα σύνορα της βόρειας Ινδίας. Και είναι λόγω της ελληνικής γλώσσας που διαδόθηκε η χριστιανική θρησκεία.

Ίδρυσε πόλεις με κοινοβούλια και θέατρα, ιδρύματα που προηγουμένως ήταν άγνωστα σε πολλά από αυτά τα μέρη.

Και ίδρυσε την Αλεξάνδρεια, που έγινε η βάση του δυτικού πολιτισμού. Προσπάθησε να ενώσει και να κάνει ίσα όλα τα έθνη που κατέκτησε.

Δεν υπάρχει τέτοια προσωπικότητα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό τον σκεφτόμαστε και τον μελετάμε μέχρι σήμερα.»

Πηγή Newsweek

«Αρχέγονη» αλληλεπίδραση Άρη και Γης: Ο κόκκινος πλανήτης υπεύθυνος για γιγάντιες δίνες στα βάθη των ωκεανών του πλανήτη μας [μελέτη]