Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια O’ Reilly καλεί την Κομισιόν να συγκροτήσει εξεταστική επιτροπή για της συνθήκες του ναυαγίου της Πύλου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Επίθεση της κυβέρνησης κατά Τσίπρα: Τον κατηγορεί για παρέμβαση στη Δικαιοσύνη σχετικά με την υπόθεση Novartis και το ναυάγιο της Πύλου

Περιπολίες της Frontex στα ανοιχτά της Αφρικής ζητά η Ισπανία για να περιοριστούν οι αφίξεις μεταναστών προς τα Κανάρια νησιά

Το φρούριο-Ευρώπη συνεχίζει να υψώνει βάναυσα τα τείχη του ενάντια στον παγκόσμιο Νότο: Ο φασισμός (του Χίτλερ) βρίσκει πάντα νέους τρόπους και πρόσωπα…

Την έκθεσή της παρέδωσε η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Emily O’ Reilly για το ναυάγιο της Πύλου. Με αυτή καλεί την ΕΕ σε αλλαγή κανόνων έρευνας και διάσωσης και σε συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής για τους παράγοντες που προκάλεσαν την ανθρωπιστική αυτή κρίση

Παράλληλα, σε άρθρο της που φιλοξενείται στον Guardian η Emily O’ Reilly σημειώνει

Όταν 600 άνθρωποι πεθαίνουν μια καλοκαιρινή νύχτα στη Μεσόγειο, το ταξίδι τους είναι γνωστό ή μαρτυρείται για πολλές ώρες και σε διάφορες χρονικές στιγμές από έναν οργανισμό της ΕΕ, τις ναυτιλιακές αρχές δύο χωρών της ΕΕ, από ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών και από πολλά ιδιωτικά πλοία και βάρκες –ένα ταξίδι και ένας πνιγμός ουσιαστικά σε κοινή θέα– υπάρχει ένα προφανές ερώτημα:

«Πώς έγινε αυτό;» Η συγγραφέας του άρθρου σημειώνει ότι το γραφείο της διερεύνησε τον ρόλο της Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής της ΕΕ, Frontex, στα γεγονότα που περιβάλλουν την ανατροπή του Adriana, τον Ιούνιο του 2023, ενός υπερφορτωμένου αλιευτικού σκάφους που κατευθυνόταν προς την Ιταλία από τη Λιβύη, με περίπου 750 επιβαίνοντες.

Διερευνήσαμε, γράφει, πώς αυτό το πιο θεμελιώδες από τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δικαίωμα στη ζωή, επιβιώνει από την επαφή με εκείνους των οποίων η ευθύνη είναι να διαχειριστούν τα σύνορά μας και να σώσουν ζωές στη θάλασσα. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν το χάσμα μεταξύ ρητορικής και πραγματικότητας.

Η κυρία O’ Reilly αναφέρει ότι σε μία ομιλία της το 2020, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, είπε: «Η διάσωση ζωών στη θάλασσα δεν είναι προαιρετική». Ωστόσο, οι επιλογές πολιτικής της ΕΕ και των κρατών μελών έχουν καταστήσει δύσκολη την συνειδητοποίηση αυτού του αισθήματος. Οι ισχυρισμοί ότι η πιθανότητα να διασωθούν λειτουργεί ως παράγοντας «έλξης» για τους μετανάστες και όσους τους εκμεταλλεύονται –οι λαθρέμποροι– έχουν επηρεάσει αυτές τις επιλογές.

Μέχρι τη στιγμή που το Adriana βυθίστηκε, οι προληπτικές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης της ΕΕ ουσιαστικά έπαψαν πλέον να υπάρχουν. Μία κοινή πρωτοβουλία διάσωσης Ιταλίας / ΕΕ, η Mare Nostrum, είχε κλείσει. Επισημαίνεται ότι οι ΜΚΟ που συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες έρευνας και διάσωσης κινδυνεύουν να διωχθούν σε πολλά κράτη μέλη.

• Η Frontex, ο μεγαλύτερος οργανισμός της ΕΕ με τους περισσότερους πόρους, ονομάζεται υπηρεσία συνόρων και «ακτοφυλακής», ωστόσο η εντολή της περιορίζει σοβαρά τον ρόλο της «έρευνας και διάσωσης» μόνο στην έρευνα και την επιτήρηση. Η εξουσία να δράσουμε, να σώσουμε ζωές στο συγκεκριμένο πλαίσιο μιας διάσωσης στη θάλασσα, ανήκει κατά κύριο λόγο στα κράτη μέλη της ΕΕ, αναφέρει το άρθρο.

Η Frontex δεν λειτουργεί σε ένα κενό άγνοιας έναντι των προηγούμενων ενεργειών ορισμένων από αυτά τα κράτη. Ο οργανισμός φέρεται να έχει γίνει μάρτυρας, ή γνώριζε, παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των προσπαθειών μεταναστών να φτάσουν στην Ευρώπη, αλλά λέει ότι περιορίζεται όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να λάβει υπόψη του αυτή τη γνώση στις δραστηριότητές της.

Η τραγωδία της Adriana σημειώθηκε λίγο μετά την παραίτηση του πρώην διευθυντή της Frontex μετά από έκθεση της ΕΕ που αποκάλυπτε τις επαναπροωθήσεις μεταναστών από την ελληνική ακτοφυλακή. Τέτοιες απωθήσεις είναι παράνομες σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο. Λιγότερο από ένα χρόνο νωρίτερα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε καταδικάσει την Ελλάδα σε μία υπόθεση που αφορούσε βύθιση άλλου σκάφους με νεκρούς και με κάποιες ομοιότητες με την τραγωδία της Αdriana. Ωστόσο, η Frontex έχει επιλέξει, μέχρι σήμερα, να μην ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της να αποχωρήσει από την Ελλάδα λόγω ανησυχιών για παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Αυτό είναι κάτι που τώρα της ζητήσαμε να εξετάσει και να δημοσιοποιήσει αυτές τις σκέψεις, γράφει η O’ Reilly. Η έρευνά μας, αναφέρει, διαπίστωσε ότι για το μεγαλύτερο διάστημα μεταξύ της παρατήρησης του Adriana και της ανατροπής του, η Frontex έπρεπε να παρίσταται με αδράνεια, λόγω της απουσίας εξουσιοδότησης από τις ελληνικές αρχές να κάνει περισσότερα. Σημειώνεται ότι ο οργανισμός είναι νομικά υποχρεωμένος να ακολουθεί τις εντολές και τις οδηγίες της συντονιστικής εθνικής αρχής.

• Σύμφωνα με έγγραφα που περιήλθαν σε γνώση του γραφείου μου, γράφει η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, επανειλημμένες κλήσεις που πρόσφεραν βοήθεια από την υπηρεσία με έδρα τη Βαρσοβία στο ελληνικό κέντρο διάσωσης και συντονισμού έμειναν αναπάντητες. Ένα drone της Frontex, που προσφέρθηκε να βοηθήσει με το Adriana, εξετράπη από τις ελληνικές αρχές σε άλλο περιστατικό. Όταν επιτέλους επετράπη η Frontex να επιστρέψει στην τοποθεσία του Adriana, το σκάφος είχε ήδη ανατραπεί, με πολλές εκατοντάδες ανθρώπους ήδη νεκρούς.

Η Frontex είχε επιλέξει να μην ασκήσει μία αυτόνομη εξουσία –την αναμετάδοση σήματος κινδύνου Mayday– με το σκεπτικό ότι το Adriana δεν βρισκόταν σε «άμεσο κίνδυνο» όταν το είδαν αρχικά. Ο οργανισμός ενήργησε σύμφωνα με τους νομικούς κανόνες και διαδικασίες, αλλά η εξέταση αυτών των κανόνων δείχνει ότι δεν μπορούν να εφαρμόσουν πλήρως τη δέσμευση της ΕΕ να σώσει ζωές μεταναστών, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η διάσωση ζωών αποτελεί προτεραιότητα της ΕΕ.

Θα χρειαστούν νομικές αλλαγές σε επίπεδο ΕΕ για να επιτραπεί στην Frontex να ενεργεί με δική της πρωτοβουλία σε καταστάσεις έρευνας και διάσωσης και να εξισορροπηθεί εκ νέου η κατανομή των ευθυνών μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών της. Στον απόηχο της τραγωδίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε να διαπιστωθούν όλα τα γεγονότα, αλλά δεν υπάρχει ενιαίος μηχανισμός λογοδοσίας για να το πράξει.

Ο Έλληνας Συνήγορος του Πολίτη και το ελληνικό Ναυτοδικείο ερευνούν χωριστά τις ενέργειες του λιμενικού, το οποίο αρνήθηκε να κινήσει εσωτερική έρευνα. “Υπό το πρίσμα του τεράστιου αριθμού θανάτων στη Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια, καλώ την ΕΕ να ξεκινήσει μια εξεταστική επιτροπή για τους παράγοντες που προκάλεσαν αυτήν την ανθρωπιστική κρίση”, γράφει η O’ Reilly.

Όπως είπε η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ylva Johansson στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Πάνω από την Adriana, τα νερά είναι τώρα σιωπηλά, ούτε επιτύμβιες στήλες, ούτε κάποιο σημάδι, τίποτε για να θυμόμαστε τα ονόματα. Ας είναι οι πράξεις μας το μνημείο μας».

The Guardian [Six hundred people drowning but no mayday call. Is this how Europe deters migrants?]

Συγκλονιστική Ναβάλναγια στην Ευρωβουλή: Για να νικήσετε τον Πούτιν, πάψτε να είστε βαρετοί * Δεν γίνεται διαπραγμάτευση με το Κρεμλίνο, το δείχνει ο θάνατος του Αλεξέι [videos]