Απάντηση-κριτική στο άρθρο του Henri J. Barkey στο περιοδικό Foreign Affairs: Το κείμενο του Αμερικανού αναλυτή είναι υπέρ των τουρκικών συμφερόντων…
FILE PHOTO: Islamist President Recep Tayyip Erdoğan received Ambassador Hassan Habibollahzadeh of Iran at the Presidential Complex. Photo via Turkish Presidency
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
“Νέο ηχηρό κτύπημα του Foreign Affairs (FA) (ΕΔΩ) κατά του Ερντογάν” λέει ο τίτλος. Το άρθρο όμως, αν το διαβάσει κανείς, ούτε νέα κομίζει, ούτε είναι χτύπημα.
Αναφέρει κάποιες από τις πιο πρόσφατες αιτίες, για τις οποίες ο Ερντογάν είναι στο στόχαστρο των ΗΠΑ (και μόνο των ΗΠΑ), ξεχνάει αρκετές (π.χ. ξεπερνάει τις Ελληνικές αντιδράσεις ως αδιάφορες πλην Κογκρέσου) και το κυριότερο, η προτεινόμενη πολιτική του δεν είναι ουσιαστικά τίποτα άλλο παρά ξέπλυμα της Τουρκίας.
Τα προβλήματα που προκάλεσε η Τουρκία με τη Σουηδία τα αναφέρει σωστά, γιατί αυτό τους καίει ουσιαστικά. Αναφέρει όμως εσφαλμένα ότι η Τουρκία “λυγίζει υπό την πίεση των εσωτερικών προβλημάτων όπως ο τεράστιος πληθωρισμός, η εισροή προσφύγων” (ο σεισμός όντως ήταν καταστροφικός).
Είτε ο αρθρογράφος έχει άγνοια (απαράδεκτο για το FA, αν και έχει αποδειχθεί πολύ εσφαλμένο και στο πρόσφατο παρελθόν – στην αντεπίθεση της Ουκρανίας) είτε επίτηδες ξεπερνάει ότι::
- α. Η Τουρκία έχει παλιά και συνεχόμενη ιστορία με τεράστιο πληθωρισμό, γι’ αυτό οι περισσότερες εταιρείες έχουν καταθέσεις σε δολλάρια και οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται σε δολλάρια και ευρώ και
- β. Η Τουρκία έχει μεν πολλούς πρόσφυγες, αλλά δεν τους έχει να κάθονται όπως ισχύει στην Ελλάδα (ή ίσως άλλες δυτικές χώρες), παρά τους έχει να κάνουν τις πολύ βαριές δουλειές που αυτή χρειάζεται (π.χ. ορυχεία) έναντι ασήμαντης πληρωμής (1$ την ημέρα έπαιρναν οι Κινέζοι εργάτες το 2013) και εξοντωτικών όρων εργασίας (π.χ. παιδική εργασία).
Η Τουρκία δε συμμερίζεται τις πανανθρώπινες αξίες της Δύσης κι έτσι κάθε πρόβλημα είναι και μια απάνθρωπη ευκαιρία. Ο αρθρογράφος που αναφέρεται στα “προβλήματα” της Τουρκίας, το κάνει λοιπόν για να δικαιολογήσει της αντιδυτική της στροφή, μόνο που τα προβλήματα αυτά δεν είναι πραγματικά, άρα το επιχείρημα είναι λάθος (και πάλι, ηθελημένα ή όχι).
“Η επαναφορά πρέπει να ξεκινήσει με την κατανόηση του πόσο πολύ έχει αλλάξει η Τουρκία”. Το άρθρο ξεκινάει με αυτή τη φράση, αλλά από τα αναφερόμενα σ’ αυτό το κομμάτι του δείχνει πόσο λίγο έχει καταλάβει.
Αποσιωπείται για παράδειγμα μια πολύ χαρακτηριστική περίπτωση, όπου μπράβοι του Ερντογάν πήραν εντολή και ξυλοφόρτωσαν διαδηλωτές εναντίον του μέσα στην ίδια την Ουάσινγκτον! Ο Ερντογάν απέχει πολύ από έναν “απαιτητικό, επιβλητικό, απρόβλεπτο ηγέτη” όπως τον αναφέρει παρακάτω.
Είναι ένας διεθνής τραμπούκος, ένας νταής που κάνει ότι του αρέσει και ζητάει και τα ρέστα, αδιαφορώντας για οτιδήποτε πέραν του δικαίου του ισχυρού και έχοντας πυξίδα μόνο την αύξηση της επιρροής της Τουρκίας σε επίπεδο μεγάλου παγκόσμιου παίκτη. Θα το ήξερε κάποιος αυτό αν έκανε τον κόπο να αναλύσει τα του “Αιώνα της Τουρκίας”, τον στρατηγικό σχεδιασμό της γείτονος χώρας δηλαδή.
Εν συνεχεία το ξέπλυμα προαλείφεται: “Χάρη στη γεωπολιτική και στρατιωτική της σημασία και στο οικονομικό δυναμικό της, η Τουρκία είναι ένας ανεκτίμητος σύμμαχος. Η Ουάσιγκτον δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να συνεργαστεί στενά με την Άγκυρα, για να επιτύχει τους παγκόσμιους στρατηγικούς της στόχους.”
Έτσι είναι τα ηχηρά χτυπήματα, με την αναγνώριση ότι ο εταίρος είναι απαραίτητος και αναντικατάστατος, άρα μπορεί να κάνει ότι τον βολεύει; Μετά μάλιστα το άρθρο αντιπαλεύεται τον εαυτό του:
“Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αντιμετωπίσουν την προκλητική απρόβλεπτη στάση του Ερντογάν με συνέπεια και σταθερότητα. Παραδόξως, αυτή η προσέγγιση είναι ο δρόμος για μια συνηθισμένη, αξιόπιστη σχέση με έναν απαραίτητο σύμμαχο.”
Εδώ εννοεί ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να τηρήσουν σκληρή στάση με σταθερότητα και συνέπεια και να μην υποχωρήσουν στις Τουρκικές πιέσεις. Πιο κάτω επίσης μιλάει για την “κακοδιαχείριση της οικονομίας της Τουρκίας” όταν δυο αράδες πριν την εκθειάζει για το μέγεθός της.
Μα ακόμα δεν έχουν καταλάβει ότι η Τουρκία έχει έναν απλό σχεδιασμό, να αντικαταστήσει την Κίνα στα μάτια της Δύσης, με την Τουρκία, ως βασική παραγωγός χώρα με ακόμα μεγαλύτερο μέγεθος από ότι τώρα, πιο κοντά μάλιστα στη Δύση και επομένως με χαμηλότερο μεταφορικό κόστος.
Ο λόγος που το κάνει αυτό είναι προφανής. Η “Δύση” δεν μπορεί να αντισταθεί στο φθηνό εργατικό κόστος (παρένθεση: μόλις σήμερα η H&M σταμάτησε να συνεργάζεται με την Μιανμάρ επειδή καταπατώνται τα δικαιώματα των εργαζομένων, δύο χρόνια μετά το πραξικόπημα.
- Τσιμουδιά για την Τουρκία, η Τουρκία είναι δίπλα, η Μιανμάρ είναι μακριά και πλέον κοστίζει). Από τη μεριά του ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτή η τακτική, της εκμετάλλευσης της δυτικής απληστίας, έκανε την Κίνα βιομηχανικό κολοσσό, παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη, ηγέτη της τεχνολογίας και δανειστή των χρεωμένων, μυωπικών δυτικών κρατών.
Ο Ερντογάν ξέρει ότι αυτή είναι αναπόφευκτα η κατάληξη αν η Δύση τον χρίσει “Νέα Κίνα” και το επιδιώκει σταθερά, εις βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεν, αλλά αφού δεν τον κατηγορεί κανείς, χωρίς προβλήματα δε. Σε αυτό τον σχεδιασμό ούτε απρόβλεπτος, ούτε καν προκλητικός δεν είναι.
Είναι αυτό που θέλουν οι δυτικοί (φθηνή παραγωγή, ξέπλυμα χρήματος, δίοδος ναρκωτικών, στρόφιγγα του μεταναστευτικού) και απαιτεί το αντιμίσθιο που εκτιμάει ότι δικαιούται, δηλαδή το να γίνει πυρηνική δύναμη, να αποκτήσει θέση στο Σ.Α. του ΟΗΕ και ηγέτης του Μουσουλμανικού κόσμου.
Παραμένουμε στο άρθρο που τιτλοφορείται “ηχηρό χτύπημα κατά του Ερντογάν” (μέχρις στιγμής πάντως δεν το είδαμε αυτό). Το άρθρο προχωράει σε μια ανάλυση του πόσο δυνατή και σημαντική έγινε η Τουρκία για τις ΗΠΑ.
“Η Τουρκία παρείχε επίσης βήματα για την προβολή της ισχύος των ΗΠΑ σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα στον απόηχο του πρώτου Πολέμου του Κόλπου. Η Τουρκία χρησίμευσε ως προπύργιο σταθερότητας σε μια όλο και πιο εύθραυστη περιοχή.”
Αυτό, επειδή δεν εξηγείται επαρκώς, μεταφράζεται σε “η Τουρκία, σε αντίθεση με τα δυτικά κράτη του ΝΑΤΟ δεν είχε κανένα πρόβλημα να κάνει τις βρωμοδουλιές των ΗΠΑ, να στέλνει στρατό (προβολή ισχύος) στο όνομα του ΝΑΤΟ (και της Τουρκίας), να στήνει βάσεις στην Αφρική, να κάνει επιθετική θρησκευτική διπλωματία (ανοίγοντας τζαμιά και θρησκευτικά μόνο σχολεία), όλα με χρήματα από τα μαύρα έσοδα της εργατικής εκμετάλλευσης των μεταναστών, της κλοπής ξένων πόρων (Κύπρος, Λιβύη, Ιράκ, Συρία), της θέσης της ως σταυροδρόμι λαθρεμπορίων και όντας το μεγαλύτερο πλυντήριο βρώμικου χρήματος της υφηλίου”.
Εδώ όμως συνεχίζεται το ξέπλυμα της Τουρκίας, ρίχνοντας ευθύνη για τον αντιδυτικισμό της στην Αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ. Για την ιστορία, η Τουρκία ήταν το παιδί θαύμα της Αμερικανικής επιθετικής πολιτικής, μέχρι το σημείο που σακάτεψε την επίθεση της Δύσης στο Ιράκ, αρνούμενο τη διέλευση των δυτικών στρατευμάτων από τα βόρεια σύνορά της και αναγκάζοντάς τα να κάνουν μια τεράστια και πανάκριβη επιχείρηση μετεγκατάστασης, ώστε να επιτεθούν από τα νότια.
- Τότε η Τουρκία επικαλέστηκε ότι ως ηγέτης του Μουσουλμανικού κόσμου, δε συμφωνούσε με την επίθεση της Δύσης στο Ιράκ. Τώρα βέβαια γνωρίζουμε την αλήθεια. Η Τουρκία εισέβαλλε στο βόρειο Ιράκ, έχει στρατό εκεί και συμφωνία με τους ντόπιους Κούρδους για την αγορά του πετρελαίου. Αυτά όμως δεν αναφέρονται στο άρθρο.
Εν συνεχεία γίνεται μια σωστή και ολοκληρωμένη αναφορά στο από που ξεκίνησε και που κατέληξε στο διπλωματικό πεδίο, τα αίτια και τι επιδιώκει, με μία παρατήρηση όμως: “Δεν είναι μια παράλογη κριτική της διεθνούς τάξης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο […] Ο Ερντογάν έκρινε, ωστόσο, ότι η Τουρκία αξίζει μια μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας.” Εγώ εδώ δε βλέπω χαστούκι, προώθηση της Τουρκικής ατζέντας βλέπω.
Το άρθρο αναγνωρίζει βέβαια ότι “Ο Ερντογάν έχει συνηθίσει να προσβάλλει τους εγχώριους αντιπάλους του χωρίς συνέπειες και τείνει να υποθέσει ότι η ίδια έλλειψη επιπτώσεων θα έχει και στο εξωτερικό. Το 2017, είπε ότι οι ηγέτες της Ολλανδίας ήταν όλοι «απομεινάρια των Ναζί» και το 2020, είπε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χρειαζόταν «ψυχική θεραπεία».”
Αναγνωρίζει μάλιστα και ότι “η Ουάσιγκτον έκανε τα στραβά μάτια όταν ο Ερντογάν αναμίχθηκε στη Συρία και υπονόμευσε τον αγώνα κατά του ISIS.” Εννοεί ότι η Τουρκία προστάτεψε και βοήθησε ενεργά τους κεφαλοκυνηγούς των αγριανθρώπων του ISIS, που χρησιμοποίησε αργότερα και στη Λιβύη, σταματώντας τον Χάφταρ (προς μεγάλη ανακούφιση της Δύσης).
Ποιος ευθύνεται για αυτό όμως; Για ποιο λόγο και ως που θα γίνεται αποδεκτή η συμπεριφορά του ισλαμοφασίστα από τη Δύση με τις “δυτικές αξίες”; Απορία ψάλτου, βηξ.
Το ξέπλυμα συνεχίζεται, χαρακτηρίζοντας την κίνηση της αγοράς των ρωσικών S-400 από την Τουρκία ως “ένα ακριβό λάθος”. Δεν ήταν λάθος όμως, ήταν μελετημένη αντίδραση στην προσπάθεια των ΗΠΑ να περιορίσουν την πρόσβαση της Τουρκίας σε ανεπτυγμένη πολεμική τεχνολογία που θα μπορούσε εύκολα να αλλάξει τις ισορροπίες στην περιοχή.
Ο Τούρκος λοιπόν, επειδή ακριβώς αυτός ήταν ο σχεδιασμός του, δεν το δέχτηκε αυτό και έδειξε στις ΗΠΑ ότι δεν είναι αναντικατάστατες. Αντί να γίνει το αντίθετο, η Τουρκία έδειξε το πόσο πιο ισχυρή είναι από τις ΗΠΑ και το άρθρο αυτό το θεωρεί “ακριβό λάθος”, γιατί “έτσι θα στερηθεί και τα 2.5 δις που ήδη έδωσε και τα έσοδα από τις πωλήσεις αυτού του αεροσκάφους” (η Τουρκία ήταν μικρός συμπαραγωγός, μέχρι που εκδιώχθηκε).
Πετάει και την προφανή σπόντα μάλιστα, ότι το F35 πλέον είναι ένα αεροσκάφος που η ίδια δεν έχει και η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει “με την προοπτική να χάσει η (Τουρκική) αεροπορία το πλεονέκτημά της”. Αυτό θα ίσχυε, με τη μόνη διαφορά ότι η Ελλάδα έχει ζητήσει εδώ και μήνες να αγοράσει τα F35 και ακόμα απάντηση δεν έχει λάβει, γιατί αυτή η απειλή είναι ακόμα μόνο διαπραγματευτικό χαρτί των ΗΠΑ, για να πετύχουν την εισδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Αν τολμήσει η Αμερική να μας πουλήσει τα F35 και να μην κάνει την αναβάθμιση στα τουρκικά F16, ως αντιστάθμισμα, η Σουηδία δε θα μπει στο ΝΑΤΟ και η Τουρκία δε φοβάται καθόλου τις ΗΠΑ σ’ αυτό.
Ο κυριότερος λόγος που η Τουρκία δε φοβάται την Ελλάδα είναι ότι οι ΗΠΑ δεν επιτρέπουν στην Ελλάδα να πάρει ακριβά όπλα όπως πυραύλους cruise SCALP στις Belhara ή τους AMRAAM ή πυραύλους κρούσης επίγειων στόχων που θα μπορούσαν να φέρουν οι πανάκριβες πλατφόρμες τύπου Rafale και F35, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει λιμουζίνες χωρίς σοβαρά όπλα (ακριβώς όπως έχει τα καλύτερα μη-πυρηνοκίνητα υποβρύχια στον κόσμο, αλλά με παλαιού τύπου τορπίλες).
- Η Ελλάδα χωρίς όπλα, μόνο με πλατφόρμες, δεν είναι απειλή. Αν η Ελλάδα γίνει απειλή εκεί θα αλλάξει το παιχνίδι, αλλά οι ΗΠΑ ούτε εξοπλίζουν την Ελλάδα, ούτε την αφήνουν να εξοπλιστεί σωστά (τώρα θέλουν να μας φορτώσουν τις απαράδεκτες κορβέτες LCS, που οι ίδιοι απορρίπτουν μετά από μόλις 5 χρόνια και ενώ θα έπρεπε ήδη να έχουμε πάρει είτε τις Γαλλικές είτε τις Ιταλικές).
Στη συνέχεια το άρθρο προχωράει προς τη σωστή κατεύθυνση αναγνωρίζοντας ότι “οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβήθηκαν να αντισταθούν στην Τουρκία εν μέρει επειδή δεν θέλουν να επιδεινώσουν τη ρήξη” και πως αυτό “επέτρεψε να αναπτυχθεί ένα βαθύ χάσμα και ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών”.
Αναφέρει επίσης και το πόσο μακριά από τις δυτικές αξίες είναι η Τουρκία (στρατιωτικές υπερπτήσεις πάνω Ελληνικά νησιά, LGBTQ, ψεύτικα οικονομικά στοιχεία, αναξιόπιστο δικαστικό σύστημα – Καβαλά, φόβος δυτικών επενδύσεων ελλείψει κράτους δικαίου). Θα έπρεπε να είναι σοβαρή κορωνίδα και το ότι “Ο Ερντογάν αντιτάχθηκε στις κυρώσεις στη Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία «δεν δεσμεύεται από τις κυρώσεις της Δύσης»”, αλλά αυτό πνίγεται ήδη από την επόμενη φράση:
“Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δείξει κάποια ευελιξία και ανοχή όσον αφορά τις δραστηριότητες της Τουρκίας για την καταστολή των κυρώσεων.”
Φτάνοντας επί τέλους και στο ηχηρό χτύπημα που επικαλείται το άρθρο στον τίτλο του:
“τα γεγονότα αποκαλύπτουν επίσης πόσο απελπισμένη είναι η Τουρκία για οποιοδήποτε ξένο νόμισμα μπορεί να πάρει […] Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ευκαιρία να ενδυναμώσουν την τουρκική κοινωνία των πολιτών και τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης, δείχνοντας ότι αν και μπορεί να μην υποστηρίζουν τον Ερντογάν, υποστηρίζουν την Τουρκία. Το κλειδί θα είναι η οικονομική βοήθεια […] Η περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών προς τη Δύση θα αποτελέσει βασικό άξονα της οικονομικής ανάκαμψης της Τουρκίας”.
Έχω να δω τόσο ισχυρό χαστούκι από τον Βέγγο στον Παπατρέχα. Αναίσθητο τον άφησε τον σουλτανοκουμπάρο. “Δώστε λεφτά στην αντιπολίτευση για να έρθει μαζί μας η Τουρκία, αλλιώς θα μας την φάει η Κίνα και η Ρωσία, που εξάλλου δεν έχουν αρκετά να της δώσουν”.
“Ένα σχέδιο σταθεροποίησης θα είναι επώδυνο αλλά εφικτό. Η Τουρκία απολαμβάνει σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα: την εγγύτητά της με τις αγορές της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, το μορφωμένο και σχετικά νέο εργατικό δυναμικό της και την έμπειρη επιχειρηματική της κοινότητα, που είναι ενοποιημένη με τον υπόλοιπο κόσμο. Η Τουρκία βρίσκεται σε καλή θέση για να επωφεληθεί από το «φιλικό στήριγμα», μια αυξανόμενη πρακτική επανατοποθέτησης των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού σε χώρες που θεωρούνται πολιτικά αξιόπιστες.”
Μα αυτό ακριβώς είναι που θέλει ο Ερντογάν, αυτός είναι ο σχεδιασμός του! Για πέντε ακόμα χρόνια να είναι πρόεδρος και μετά να αποσυρθεί, έχοντας γίνει ο νέος Ατατούρκ (είναι ήδη 69 ετών).
- Το άρθρο πάει ένα βήμα παραπάνω μάλισταμάλιστα: “Η Τουρκία μπορεί να χρειαστεί να ζητήσει οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανεχθούν ορισμένες από αυτές τις ρυθμίσεις”!
Αυτή είναι η αυστηρότητα και συνέπεια που επικαλούνταν το άρθρο στην αρχή; Να συνεχίσει να δίνει χρήματα στην Τουρκία η πολύ δύσκολα οικονομικά Δύση, αρκεί να στηριχθούν οι LGBTQ μέσω της αντιπολίτευσης; Μα ο Ερντογάν ελέγχει όλη την Τουρκία και αυτό φάνηκε περίτρανα στις εκλογές, που η Δύση εκτιμούσε ότι θα τις έχανε.
Ήδη την έχει μετατρέψει σχεδόν σε Ισλαμιστικό κράτος κι εμείς πρέπει να στρώσουμε το κόκκινο χαλί για να επιστρέψει στο δυτικό μαντρί, υποτίθεται με τους όρους της Δύσης (είδαμε καλά πόσο ισχύει αυτό); Κι αν με τόσα προβλήματα στην ανάπτυξη η Δύση πρέπει να στηρίξει τώρα την Τουρκία (που μετά το σεισμό όντως βρίσκεται σε δεινή οικονομική θέση) τί θα πρέπει να προσφέρει στην Ουκρανία που διαλύθηκε από το ρωσικό επεκτατισμό και από πού θα τα βρει;
“Ο Ερντογάν είναι και πραγματιστής. Θα συμφωνήσει να κάνει αλλαγές, ακόμα και αυτές που δεν του αρέσουν”. Σοβαρά, ε; Τέτοια θυσία ο “ιδεολόγος”.
“Ενεργώντας σταθερά και με συνέπεια, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο είδος σχέσης: μια κανονική σχέση, παρόμοια με τη σχέση που έχουν με την Ιταλία ή την Πορτογαλία.”
Με τη μόνη διαφορά ότι η Πορτογαλία δεν εισβάλλει σε ξένες χώρες, ούτε φτιάχνει ρωσική στρατιωτική βάση μέσα στο έδαφός της.
Προσωπικά θεωρώ πως ο αρθρογράφος του Foreign Affairs θα έπρεπε να ντρέπεται γι΄ αυτή την κατάφορη προώθηση των Τουρκικών συμφερόντων, παρουσιαζόμενα ως “Αμερικανικών”. Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να δικαιούνται κάτι καλύτερο από το να μπλέκουν με τέτοιους ηγέτες, τόσο εξόφθαλμα αντίθετους σε οτιδήποτε αυτές πρεσβεύουν.
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE