H αρνητική στάση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί από το Διεθνές Δίκαιο: Είναι κατάχρηση εξουσίας…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αν και το βασικό θέμα του τουρκικού ΣΑΕ ήταν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή: Ο Ερντογάν απειλεί τους γείτονες στη Μεσόγειο και το Αιγαίο, ζητά “συμπεριφορά με κοινή λογική”!

Με το που ανέλαβε, ο Μαρκ Ρούτε, πήγε στο Κίεβο: Θα στηρίζουμε την Ουκρανία μέχρι την νίκη, δήλωσε ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ * «Είναι η προτεραιότητά μου να νικήσει»

Παρ’ ολίγον καταστροφή στα Στενά του Βοσπόρου: Συγκρούστηκαν δυο εμπορικά πλοία * Μπλόκαρε το πηδάλιο του ενός και παρασύρονταν στην ακτή, απέναντι από σπίτια [video]

Του ΛΟΥΚΗ Γ. ΛΟΥΚΑΙΔΗ*

Η Τουρκία ως γνωστό αρνείται να δεχτεί την εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας ως μελών του ΝΑΤΟ ασκώντας το δικαίωμα αρνησικυρίας. Και εγείρεται το θέμα αν η στάση αυτή είναι νομικώς δυνατή σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Δηλαδή μπορεί ένα μέρος μίας συνθήκης μεταξύ διαφόρων κρατών να καταχραστεί το δικαίωμα αρνησικυρίας κατά τρόπο που να ματαιώνει την απόφαση των άλλων μερών;

Συγκεκριμένα εγείρεται το ερώτημα κατά πόσο στο διεθνές δίκαιο υπάρχει η θεωρία της κατάχρησης δικαιώματος που δεν επιτρέπεται σε νομικά συστήματα διαφόρων χωρών όπως στους αστικούς κώδικες της Ελβετίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας της Ισπανίας κ.α. όπου η έκδηλη κατάχρηση δικαιώματος δεν προστατεύεται από το δίκαιο των χωρών αυτών. Υπάρχει κάτι αντίστοιχο στο διεθνές δίκαιο;

• Κατά τη γνώμη μου βασιζόμενος σε υλικό διεθνούς δικαίου η απάντηση είναι καταφατική. Η χρήση ενός δικαιώματος κατά έναν τρόπο αδικαιολόγητο ή αυθαίρετο συνιστά ανεπίτρεπτη κατάχρηση του δικαιώματος.

Διάφοροι συγγραφείς θεώρησαν ότι η απαγόρευση καταχρήσεως του δικαιώματος είναι γενική αρχή του διεθνούς δικαίου και σχετική με το άρθρο 38(1) του πρώην Μονίμου Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης. Και εφόσον αναγνωρίζεται σε διάφορες χώρες μπορεί να θεωρείται γενική αρχή του δικαίου. Στο σύγγραμμα Διεθνές Δίκαιο των Patrick Daillier και Alain Pellet γίνεται αναφορά στον θεσμό της κατάχρησης δικαιώματος στις παραγράφους 80, 123 και 573.

Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου των Ηνωμένων Εθνών προέβη σε μία λεπτομερή αναφορά της κατάχρησης ενός δικαιώματος στο διεθνές δίκαιο. Η Επιτροπή ανέφερε στην έκθεσή της ότι:

«Εάν ένα κράτος αυθαιρέτως και χωρίς καλή αιτιολογία αρνείται να διαδραματίσει τον ρόλο της σε μέτρα τα οποία είναι λογικά για τον σκοπό του δικαιώματος καταχράται το δικαίωμα που του δίνει το διεθνές δίκαιο. Η απαγόρευση της κατάχρησης δικαιωμάτων εφόσον είναι γενική αρχή του δικαίου που αναγνωρίζεται από πολιτισμένα κράτη αποτελεί ικανοποιητική νομική βάση για γενικό κανόνα».

Η εφαρμογή του δόγματος κατάχρησης δικαιωμάτων υπάρχει σε διάφορες διεθνείς δικαστικές διαδικασίες και διαιτησίες. Στην υπόθεση Fisheries Jurisdiction Cases το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε ότι τα κράτη όταν καθορίζουν τις θαλάσσιες περιοχές τους πρέπει να το κάνουν με τρόπο που δεν συνιστά κατάχρηση εξουσίας.

Το άρθρο 300 της συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας αναφέρει τα εξής «ότι κράτη μέρη συμφωνιών πρέπει να εκπληρώνουν καλόπιστα τις υποχρεώσεις τους βάσει της συμφωνίας και να ασκούν τα δικαιώματα δικαιοδοσίας και ελευθεριών που αναγνωρίζει η Συνθήκη με τρόπο που δεν θα συνιστά κατάχρηση δικαιώματος».

Για την απόδειξη της κατάχρησης εξουσίας απαιτείται κακή πίστη η οποία μπορεί να προκύπτει από όλα τα σχετικά γεγονότα. Στην υπόθεση Electricity company of Sofia and Bulgaria διαπιστώθηκε κακή πίστη. Έγινε ισχυρισμός ότι η Βουλγαρία «καταχράστηκε τα δικαιώματά της καταγγέλλοντας τη συνθήκη όταν το έκανε». Υπάρχει κάποια δυσκολία να αποφανθείς ότι υπάρχει κακή πίστη σε περίπτωση ισχυρισμού για κατάχρηση δικαιώματος.

Όμως στην περίπτωση που εξετάζουμε, δηλαδή την άρνηση της Τουρκίας να συμφωνήσει με τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ για την εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας, οι λόγοι που δίδει είναι αυθαίρετοι και άσχετοι με τον σκοπό της συμφωνίας.

Δεν μπορεί μία χώρα μέλος του ΝΑΤΟ να αξιοποιεί το δικαίωμα αρνησικυρίας για να ματαιώσει την ενδυνάμωση της Συμμαχίας ζητώντας σαν αντάλλαγμα για να μην το κάνει τη βελτίωση των δικών της ξεχωριστών συμφερόντων που δεν συμβαδίζουν με το πνεύμα και τον σκοπό της σχετικής συμφωνίας.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι τα άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ μπορούν και πρέπει να εκμεταλλευτούν το διεθνές δίκαιο και να ισχυριστούν ότι πρόκειται για κατάχρηση εξουσίας που ασκείται κακόπιστα από μέρους της Τουρκίας.

* Δικηγόρος

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Ο τουρκικός επεκτατισμός, η ρωσική εισβολή, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η “εξευγενισμένη συμπεριφορά” της Ελλάδας