Γιατί οι ΗΠΑ τηρούν ουδέτερη στάση στη Λιβύη; Στο τέλος θα αναλάβουν ρόλο διαμεσολαβητή;
File Photo: Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Αριστερά η εκπρόσωπος Μόργκαν Ορτάγκους. State Department Photo by State Department Photo by Ron Przysucha
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το State Department επαναλαμβάνει συχνά τη θέση των ΗΠΑ για τη Λιβύη. Δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία διαψεύδεται. Τα ίδια έλεγε λίγο καιρό πριν για την σχέση Άγκυρας-Ισραήλ αλλά και για το οτι λίγο-πολύ, τα έχουν βρει σε όλα με την Ιταλία.
Οφείλουμε να θεωρούμε αξίωμα το οτι η Τουρκία έχει ενσωματώσει τα fake -news και την προπαγάνδα στις επίσημες θέσεις της για την εξωτερική της πολιτική. Γιατί όμως το State Department λέει αλήθεια; Ποιοί αντικειμενικοί λόγοι καθιστούν την αμερικανική ουδετερότητα αναγκαία;
Οι ΗΠΑ είναι η δύναμη που θέλει να διατηρηθεί το διεθνές σύστημα υπέρ της. Δεν επιθυμεί μεγάλες αλλαγές και ιδίως, εκείνες τις αλλαγές που δεν ευνοούν την Pax Americana.
- Κατά τη δεκαετία του 1930′ οι ΗΠΑ ακολούθησαν το Hoover-Stimpson Doctrine το οποίο καταδίκαζε την εισβολή της Ιαπωνίας στην Κίνα. Βάσει αυτής της θέσης οι ΗΠΑ δε θα αναγνώριζαν καμία εδαφική προσάρτηση από επιτιθέμενο κράτος και επομένως, καμία εισβολή σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη.
Κάτι ανάλογο ισχύει και τώρα καθώς βρισκόμαστε σε μια συστημική μετάβαση. Υποχωρεί η φιλελεύθερη και δημοκρατική τάξη που εγκαθίδρυσαν οι ΗΠΑ αμέσως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και το πολυπολικό σύστημα των ημερών μας, χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια πολλών δυνάμεων να αναθεωρήσουν το διεθνές status quo. Η Κίνα σε παγκόσμιο επίπεδο, προσπαθεί να διεκδικήσει τα σκίπτρα από τις ΗΠΑ.
Η Ρωσία επιθυμεί να γίνει ισότιμος συνομιλητής των ΗΠΑ και η Τουρκία, σε περιφερειακό επίπεδο, εκβιάζει τους πάντες για να ολοκληρώσει μια παράλογη και πολύ επικίνδυνη ιδέα, αυτή του νεοθωμανισμού. Οι ΗΠΑ επανέλαβαν ξανά οτι δεν επιθυμούν ξένες παρεμβάσεις στη Λιβύη.
Ένας ακόμη λόγος για τον οποίον οι ΗΠΑ επιθυμούν μια τέτοιου είδους ουδετερότητα στη Λιβύη, είναι γιατί εδώ και 15 περίπου χρόνια, η αμερικανική κοινή γνώμη νιώθει μια αποστροφή για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή. Μπάρακ Ομπάμα αλλά και Ντόναλντ Τραμπ (με διαφορετικούς τρόπους ο καθένας) ακολούθησαν μια πολιτική σταδιακής αποχώρησης από τη Μέση Ανατολή.
Το status του ”μεγαλο-παραγωγού” ενέργειας των ΗΠΑ, ενίσχυσε την πολιτική της απαγκίστρωσης από τη Μέση Ανατολή που ταλαιπώρησε την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Η φάση εσωστρέφειας η οποία ταλανίζει τις ΗΠΑ, αποτελεί ακόμη έναν πολύ σημαντικό λόγο για τον οποίο οι ΗΠΑ, μέχρι και όταν ανασυγκροτηθούν, επιθυμούν να κερδίσουν χρόνο και να μην προκύψουν εξελίξεις που δε θα είναι διαχειρίσιμες την επόμενη μέρα που θα επέλθει η πολυπόθητη ομαλότητα στην υπερδύναμη.
- Οι ΗΠΑ νιώθουν αμηχανία που το ΝΑΤΟ λειτουργεί μάλλον προβληματικά, κάτι που παραδέχτηκε και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν. Το πιο σημαντικό όμως είναι οτι η Ρωσία έχει κάθε λόγο να χαμογελάει καθώς όπως κύκλοι του Κρεμλίνου λένε ειρωνικά ”σε λίγο θα χρειαστεί να διαμεσολαβήσουμε ώστε να τα βρουν μεταξύ τους νατοϊκοί σύμμαχοι”.
Γαλλία , Ελλάδα και Τουρκία έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για την Τουρκία και τον εξόχως αντισυμμαχικό ρόλο της. Η Τουρκία παραβιάζει τόσο το εμπάργο όπλων στη Λιβύη που ψηφίστηκε στον ΟΗΕ, όσο και τις αρχές του ΝΑΤΟ. Είναι βέβαιο πως η Τουρκία έχει ”ξεφύγει” από το 2017 και μετά και σε αυτό έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης ο Αμερικανός πρόεδρος ο οποίος φαίνεται οτι απέκτησε μια εξωθεσμική σχέση με τον Τούρκο ομόλογό του.
Η Ελλάδα αποφάσισε να πάει την Τουρκία σε μια άλλη Χάγη μέσω Ιταλίας; Μήπως είναι παγίδα;
Το State Department προσπαθεί να κρατήσει απρόσβλητο τον ”ποταμό Πότομακ” πέραν του οποίου η Ουάσινγκτον δεν πρέπει να εμφανίζει την ασθένεια του γραφειοκρατικού μοντέλου από την οποία νοσεί, όπου ο Λευκός Οίκος δε φαίνεται να λαμβάνει υπόψιν του τους πυλώνες και τους θεσμούς της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Πέραν αυτού, ίσως θέλει να προστατεύσει τον Αμερικανό πρόεδρο ο οποίος περιγράφεται με μελανά χρώματα στο βιβλίο του Τζων Μπόλτον ειδικά για το πώς χειρίζεται τα θέματα αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Τέλος, υπάρχει ακόμη ένας λόγος για τον οποίον οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν ξένες παρεμβάσεις στη Λιβύη και τηρούν μια στάση που στηρίζεται στην επίκληση πρυτάνευσης ειρηνικού πνεύματος που θα λάβει χώρα μέσα από διαβουλεύσεις και θα λαμβάνει υπόψιν του τον λιβυκό κυρίαρχο λαό.
- Οι ΗΠΑ γνωρίζουν οτι στο τέλος θα τους ζητηθεί ρόλος διαμεσολαβητή και έτσι θα αποκτήσουν ξανά έναν ρόλο στη Λιβύη. Μέχρι τότε, χώρες που δεικδικούν ρόλο στη Λιβύη θα φθείρονται και μεταξύ αυτών, η Ρωσία. Βασικό μέλημα της Ουάσινγκτον είναι να πάψει η ειδική σχέση της Τουρκίας με την Ρωσία.
Τα σύννεφα στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας έχουν ήδη φανεί και αν οι σχέσεις επιδεινωθούν, τότε αυτή η κρίση θα μεταφερθεί και στη Συρία. Παρόλα αυτά, η Ρωσία δείχνει να έχει αντιληφθεί πολύ καλά τους κανόνες του παιχνιδιού στη Μεσόγειο και απέκτησε έναν δίαυλο με τη Γαλλία.
Σε κάθε περίπτωση, η αμερικανική εξωτερική πολιτική σύντομα θα αλλάξει αρκετά καθώς η ουδετερότητα σε περιοχές που διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
(*)Αλέξανδρος Δρίβας
Research Fellow HALC, P.hD Cand. Greek-American Relations.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ