Χριστιανός προσκυνητής προσεύχεται στην Εκκλησία του Παναγίου Τάφου στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, 18 Δεκεμβρίου 2019. EPA / ATEF SAFADI
Του ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (ΝΤΙΝΟΥ) ΑΥΓΟΥΣΤΗ (*)
Στο εκκλησιαστκό εορτολόγιο η περίοδος από την παραμονή των Χριστουγέννων έως τα Θεοφάνια ονομάζεται «Δωδεκαήμερο» ή «Δωδεκάμερο».
Το «Δωδεκαήμερο» είναι χρονικό διάστημα κατά τη διάρκειά του οποίου η μία εκκλησιαστική εορτή διαδέχεται την άλλη. Τρεις μεγάλες εορτές εορτάζονται αυτές τις μέρες.
Πρώτα-πρώτα Τα Χριστούγεννα, ύστερα του Αγίου Βασιλείου και τέλος τα Θεοφάνια. Ο εορτασμός των Χριστουγέννων εκτείνεται σε τρεις ημέρες: Ανήμερα εορτάζεται η «κατά σάρκα Γέννησις του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού», Η δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων είναι η «Σύναξις της Θεοτόκου», αναφερόμενη στο ρόλο της Παναγίας στην Ενανθρώπιση του Υιού του Θεού. Η τρίτη ημέρα είναι η εορτή του Πρωτομάρτυρα και αρχιδιακόνου Αγίου Στεφάνου.
Στις 29 Δεκεμβρίου είναι η εορτή των Αγίων 14.000 νηπίων, «των υπό του Ηρώδου αναιρεθέντων». Τα μεθεόρτια των Χριστουγέννων συνεχίζονται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου, ημέρα που είναι γνωστή ως «Απόδοσις της εορτής των Χριστουγέννων». Εξάλλου, η Κυριακή μετά τη Γέννηση, συνήθως αναφερόμενη ως Κυριακή προ των Θεοφανείων, έχει τη δική της λειτουργική σημασία, ως «μνήμη των Δικαίων».
Στις 2 Ιανουαρίου αρχίζουν τα προεόρτια των Θεοφανείων, ενώ στις 4 εορτάζεται η σύναξις των Εβδομήκοντα Αποστόλων.
Η Παραμονή των Θεοφανείων στις 5 Ιανουαρίου είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, κατά την οποία οι θεοσεβείς δεν τρώνε τίποτα μέχρι να πιουν τον Μέγα Αγιασμό της επομένης, και γενικά το λειτουργικό περίγραμμα θυμίζει την παραμονή των Χριστουγέννων. Στους ιερούς ναούς γίνεται η ακολουθία των Μεγάλων και Βασιλικών Ωρών, και το πρωί των Φώτων η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, την οποία ακολουθεί αμέσως η Ακολουθία του Εσπερινού, στο τέλος της οποίας γίνεται η τελετή του Μεγάλου Αγιασμού των Υδάτων, σε ανάμνηση της Βαπτίσεως του Ιησού Χριστού.
Η αρετή της Ταπείνωσης είναι το μεγάλο μήνυμα της εορτής των Χριστουγέννων και όλων των Αγίων ημερών του Δωδεκαημέρου. Μόνο ο άνθρωπος που καλλιεργεί και αγαπάει αυτή την αρετή, μπορεί κάπως να νοιώσει, τι έγινε εκείνη την παράξενη και παγωμένη νύχτα του Δεκέμβρη στην Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Και μόνο με αυτή την αρετή, μπορεί να αξιωθεί να δεχθεί στην καρδιά του τον Νεογέννητο Ιησού Χριστό.
«Είσαι φτωχός;», έλεγε ο Μέγας Βασίλειος σ’ ένα κήρυγμά του, όταν είχε ξεσπάσει στην Καισάρεια πείνα φοβερή. «Εξάπαντος όμως υπάρχει άλλος, φτωχότερος από σένα. Συ έχεις τροφές για δέκα μέρες, εκείνος έχει μόνο για μία. Σαν άνθρωπος πονετικός και ευσεβής, μη διστάσεις να δώσεις». Όποιος ζει χωρίς συμπάθεια ανοίγει ένα χάσμα μεταξύ του εαυτού του και των άλλων ανθρώπων και συγχρόνως χωρίζει τον εαυτό του από το Θεό, που είναι Αγάπη.
Δεν χρειάζεται να πουλήσει κανείς όλα του τα υπάρχοντα για να κατακτήσει τη συναισθηματική ευημερία, όμως, αυτό που μπορεί να κάνει είναι να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του στο περιβάλλον που ζει και να επαναξιολογήσει τις σχέσεις του με τους ανθρώπους, αντί να στοχεύει στην απόκτηση ολοένα και περισσότερων υλικών αγαθών.
Το Πνεύμα των χριστιανικών εορτών του «Δωδεκαήμερου» είναι η καλύτερη ευκαιρία να επαναξιολογήσουμε τις προτεραιότητες μας για τη ζωή και να οριοθετήσουμε τα θέλω και τα πρέπει μας…
Καλά Χριστούγεννα, καλό νέο έτος, καλή Θεία φώτιση!
(*) Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή
Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
a.[email protected]
Τα Δεκεμβριανά και ο εμφύλιος ήταν η αιτία να χαθούν η Κύπρος και η Βόρειος Ήπειρος…