Αστυνομικοί αντιμετωπίζουν με τη βία Αφρικανούς μετανάστες στο Μεξικό. EPA, Juan Manuel Blanco
Τετρακόσια χρόνια συμπληρώθηκαν από την ημέρα που οι πρώτοι σκλάβοι από την Αφρική μεταφέρθηκαν στη βόρεια Αμερική και συγκεκριμένα στο Τζέιμσταουν της Βιρτζίνια. Η 20ή Αυγούστου 1619 είναι η πρώτη τεκμηριωμένη αναγνώριση για την έναρξη της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παρά το γεγονός ότι το δουλεμπόριο αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ανθρωπότητας και έχει ταυτιστεί με την εξέλιξη της αμερικανικής ηπείρου, φαίνεται ότι αρκετές πτυχές του παραμένουν άγνωστες.
Το πρώτο «ανθρώπινο φορτίο» από την Αφρική είχε φτάσει στη Βιρτζίνια το 1619 και προερχόταν από την πόλη Λουάντα, τη σημερινή πρωτεύουσα της Αγκόλας. Την εποχή εκείνη ήταν πορτογαλική αποικία και οι περισσότεροι από τους σκλάβους είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ της Πορτογαλίας και του Βασιλείου του Ντόνγκο.
Από το 1618 έως και το 1620, περίπου πενήντα χιλιάδες Αφρικανοί (άνδρες και γυναικόπαιδα) -πολλοί ήταν αιχμάλωτοι πολέμου- μεταφέρθηκαν ως δούλοι και υπολογίζεται ότι γύρω στους 350 από αυτούς φορτώθηκαν στο πορτογαλικό πλοίο San Juan Bautista που τους μετέφερε στο Μεξικό για να δουλέψουν σε ορυχεία.
Σχεδόν οι μισοί από τους αιχμάλωτους είχαν χάσει τη ζωή τους όταν το πλοίο κατασχέθηκε από Άγγλους πειρατές. Στη συνέχεια, 22 ή 23 επιζήσαντες Αφρικανοί μεταφέρθηκαν στο Τζέιμσταουν, πρωτεύουσα της αγγλικής αποικίας της Βιρτζίνια.
«Οι περίεργοι νέγροι αγοράστηκαν από τον κυβερνήτη για να εργαστούν σε καπνοφυτείες της περιοχής», είχε γράψει ένας Άγγλος αποικιστής.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο θεσμός της δουλείας ίσχυσε στις ΗΠΑ από την ίδρυσή τους έως το 1865, αλλά προϋπήρχε στις περιοχές υπό βρετανική, γαλλική και ισπανική διοίκηση. Έως τη δεκαετία του 1840, η δουλεία είχε πρακτικά παύσει στις βόρειες πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών και συνέχισε να ισχύει στις νότιες έως το 1865.
Η δουλεία καταργήθηκε επίσημα το 1865 επί προεδρίας Αβραάμ Λίνκολν. Βέβαια, όπως καταγράφουν ιστορικές μελέτες, σε αρκετές περιπτώσεις συνεχίστηκε «παράνομα» για πολλά χρόνια.
Η Πορτογαλία είχε σχεδόν το μονοπώλιο στην αρπαγή και μεταφορά Αφρικανών για διακόσια χρόνια (1440-1640). Στη συνέχεια, εφάρμοσαν το δουλεμπόριο και άλλες ευρωπαϊκές αποικιοκρατικές δυνάμεις της εποχής (Ισπανία, Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία).
Τον 18ο αιώνα, σ’ αυτό το διεθνές έγκλημα πρωτοστατούσε η Βρετανία και υπολογίζεται ότι διακίνησε κάπου 2,5 εκατομμύρια Αφρικανούς σκλάβους.
Στις 20 Αυγούστου 1619 είχε ξεκινήσει λοιπόν η δουλεία στις ΗΠΑ, αν και ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι όταν ο Κολόμβος «ανακάλυψε» την Αμερική το 1492, υπήρχαν ήδη Αφρικανοί.
Η συμβολή τους στη δημιουργία της χώρας ήταν τεράστια, βιώνοντας όμως απάνθρωπες συνθήκες μέσα από το φασιστικό δόγμα για την ανωτερότητα της λευκής φυλής.
Μέχρι σήμερα, ο ρατσισμός ταλανίζει και αρρωσταίνει την αμερικανική κοινωνία. Η 400ή επέτειος από την έναρξη της δουλείας στις ΗΠΑ αποτέλεσε αφορμή για να επανέλθουν στην επικαιρότητα οι συζητήσεις για τις φυλετικές διακρίσεις.
Ο σκηνοθέτης Σπάικ Λι, παραλαμβάνοντας το πρώτο του Όσκαρ τον περασμένο Φεβρουάριο, είχε πει: «1619 – 2019, 400 χρόνια: Η δική μας ιστορία. Οι πρόγονοί μας κλάπηκαν από τη μητέρα Αφρική και ήρθαν σκλάβοι στο Τζέιμσταουν της Βιρτζίνια. Οι προεδρικές εκλογές του 2020 είναι πολύ κοντά. Ας κινητοποιηθούμε όλοι. Ας βρεθούμε όλοι στη σωστή πλευρά της Ιστορίας».
Σε Νέα Υόρκη και Λονδίνο αντιδρούν για τις πόλεις τους: Άλλες… συνήθειες στα μέρη μας!