File Photo: Ο αρχηγός του κόμματος του Brexit, Nigel Farage έξω από την πρωθυπουργική κατοικία της Βρετανίας. EPA, WILL OLIVER
Όταν κάποιος τόσο ακριβής όσο ο βρετανός ιστορικός Ιαν Κέρσοου επαναλαμβάνει μια φράση σε ένα βιβλίο, είναι σαφές ότι απευθύνει μια καθαρή προειδοποίηση στους αναγνώστες του. Στο «Ανοδος και κρίση. Ευρώπη, 1950-2017.
Μια αβέβαιη πορεία», το κάνει δύο φορές.
Στον υπόλοιπο τόμο, ο 76χρονος ιστορικός βεβαιώνει ότι προσπάθησε να είναι όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικός. Και γι’αυτό, παρόλο που για πρώτη φορά διηγείται γεγονότα που έχει ζήσει, αρκείται σε ελάχιστα προσωπικά βιώματα, όπως την ημέρα που η οικογένειά του απέκτησε τηλεόραση.
Όταν τελείωσε το βιβλίο «Στην κόλαση των δύο πολέμων: Ευρώπη 1914-1949», ο Κέρσοου δήλωσε ότι ήταν το πιο πολύπλοκο βιβλίο του. Τώρα διορθώνει: «Αυτό το βιβλίο είναι ακόμη πιο πολύπλοκο. Από το 1950 ως το 2017 δεν υπάρχει ένα κεντρικό θέμα: δυσκολεύτηκα πολύ να βρω την αρχιτεκτονική αυτού του τόμου».
Ο ιστορικός περιγράφει αυτές τις επτά τελευταίες δεκαετίες της Ευρώπης με ψυχρό τρόπο. «Μπορείς να αφηγηθείς την Ιστορία με διάφορους τρόπους», είπε στην παρουσίαση του βιβλίου του που έγινε στη Μαδρίτη. «Για παράδειγμα, μέσα από τις ζωές των πρωταγωνιστών της ή ομάδων ανθρώπων. Εγώ προτιμώ να διηγούμαι τα γεγονότα, γιατί πιστεύω ότι με τον τρόπο αυτό γίνονται καλύτερα κατανοητά αυτά που έχουν συμβεί».
Ο Κέρσοου πιστεύει ότι δεν υπήρξε καμιά στιγμή ή ευκαιρία που να βρεθήκαμε κοντά σε μια αυθεντική ένωση. «Ηταν περισσότερο μια επιθυμία των ιδρυτών της ΕΟΚ. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992, που αποτέλεσε μια καινοτομία αλλά δεν συνέβαλε στην πολιτική ένωση. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να γίνουμε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, γιατί τα παρελθόντα μας είναι πολύ διαφορετικά».
Από τα 12 κεφάλαια, ένα είναι αφιερωμένο στη μεταπολεμική κουλτούρα («Η κουλτούρα είναι ένα παράθυρο στην ψυχή μιας κοινωνίας, ένα παράθυρο με πολλά κρύσταλλα, το καθένα από τα οποία έχει διαφορετική τονικότητα»). Και το τελευταίο αναφέρεται στις διάφορες κρίσεις που διέρχεται σήμερα η ήπειρος: την παγκοσμιοποίηση που έχει πολλαπλασιάσει τον ατομισμό, την ύφεση και τις συνταγές της λιτότητας που οδήγησαν ορισμένες χώρες στην επιστροφή σε μορφές του αυταρχισμού, τη μεταναστευτική κρίση, την ανάδυση της ακροδεξιάς. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα αυθεντικό συναίσθημα ευρωπαϊκής ταυτότητας», τονίζει.
Για τον Κέρσοου, «ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το μέλλον της ΕΕ είναι ο λαϊκισμός». Οσο για το Brexit, θεωρεί πως μπορεί να ενισχύσει την ΕΕ, αφού θα αναλάβουν τα ηνία χώρες που θέλουν φιλοευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις. «Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί, στην πορεία όμως η Ευρώπη έμαθε να συνεργάζεται και να διαπραγματεύεται».
(*) Ο Γκρεγκόριο Μπελιντσόν είναι αρθρογράφος της El Pais – (Πηγή: El Pais via ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Η υπονόμευση του ευρωπαϊκού “οράματος”: Θέλουν Ευρωπαϊκή Ένωση ή Έθνος-Κράτος;