Μαύρη επέτειος για την Κύπρο: Η ημέρα που ο σουλτάνος “πούλησε” το νησί στους Βρετανούς
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η σύμβαση της Κύπρου στις 4 Ιουνίου 1878 ήταν μια μυστική συμφωνία που έγινε μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παρείχε τον έλεγχο της Κύπρου στη Μεγάλη Βρετανία με αντάλλαγμα την υποστήριξη των Βρετανών στους Οθωμανούς στο Συνέδριο του Βερολίνου.
Αυτή η συμφωνία ήταν το αποτέλεσμα των συνομιλιών που έλαβαν χώρα στις αρχές του 1878. Η σύμβαση αυτή ακυρώθηκε από τους Βρετανούς το Νοέμβριο του 1914 όταν οι δύο χώρες βρέθηκαν αντίπαλες στον πόλεμο.
Ο σουλτάνος παραχώρησε τη διοίκηση της Κύπρου στη Βρετανία με αντάλλαγμα εγγυήσεις πως η Βρετανία θα χρησιμοποιούσε το νησί ως βάση για να προστατεύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία εναντίον οποιασδήποτε επιθετικής ενέργειας της Ρωσίας. Η Κύπρος είχε προταθεί από τους Οθωμανούς άλλες τρεις φορές το 1833, το 1841 και το 1845 προτού την δεχθούν το 1878.
Η συμφωνία προέβλεπε πως το πλεόνασμα των εσόδων του νησιού από τα έξοδα της κυβέρνησης θα έπρεπε να αποδίδονται ως ετήσια πληρωμή από τη Βρετανία στον Σουλτάνο. Αυτός ο όρος έδινε το επιχείρημα στην Υψηλή Πύλη να λέει πως δεν παρέδωσε την Κύπρο στη Βρετανία. Εξαιτίας αυτών των όρων, η πράξη αυτή εμφανιζόταν πολλές φορές και ως δανεισμός (leasing) προς τη Βρετανία.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1870, η Βρετανία και οι Ευρωπαίοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν την εξάπλωση της Ρωσίας σε περιοχές που μέχρι τότε είχε υπό τον έλεγχό της η Οθωμανική Αυτοκρατορία που είχε φθίνουσα πορεία. Η Ρωσία επιχειρούσε να καλύψει το κενό ισχύος εξαπλώνοντας την αυτοκρατορία του τσάρου δυτικά και νότια προς το λιμάνι της Κωνσταντινούπολης και τα Δαρδανέλια.
Η βρετανική κυριαρχία της Κύπρου ήταν πράγματι το ανάχωμα σε μια τέτοια επέκταση. Τον Ιούνιο του 1878, οι κρυφές συνομιλίες μεταξύ της Βρετανίας και της Υψηλής Πύλης κατέληξαν στη Σύμβαση της Κύπρου, με την οποία ο Σουλτάλος και ο Άγγλος Βασιλιάς συμφωνούσαν να καταληφθεί το νησί από βρετανικά στρατεύματα και να διοικείται από αυτά.
Στη Βρετανία υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις για της συμφωνία αλλά όχι αρκετές για να την αποτρέψουν και οι αποικιακή διοίκηση εγκαθιδρύεται στο νησί.
Παρά την ανίερης συμφωνία των δύο κρατών που έβλαψαν τόσο πολύ κατά τη διάρκεια των αιώνων το νησί της Κύπρου, οι Ελληνοκύπριοι δεν δειλιάζουν μπροστά στον νέο κατακτητή και ο Επίσκοπς Κυτίου, καλωσορίζοντας τον Βρετανό διοικητή, εκφράζει στην ομιλία του την ελπίαδα πως η Βρετανία θα επισπεύσει την Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα, όπως είχε γίνει και με τα Επτάνησα. Έτσι οι Βρετανοί αντιμετωπίστηκαν ως κατακτητές από την αρχή της κατοχής έχοντας πάντοτε στο μυαλό τους πως η Ένωση ήταν ζωτική σημασίας για τους Ελληνοκύπριους.
Το νησί αποτέλεσε και αποτελεί στρατιωτική βάσή – κλειδί της Βρετανίας, ωστόσο οι Ελληνοκύπριοι έχυσαν το αίμα τους και υπέστησαν πολλά βασανιστήρια έως ότου καταφέρουν να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία με τις συνθήκες του Λονδίνου και της Ζυρίχης το 1959.
Έτσι μαρτυρούσαν για την πατρίδα στα χέρια των Βρετανών οι Κύπριοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ
Ο Μιχαήλ Καραολής, ο Ανδρέας Δημητρίου και η ΕΟΚΑ: Οι πρωτομάρτυρες της αγχόνης