Προφορικές γεφυρωτικές ιδέες από ΟΗΕ: Ο Αναστασιάδης υπέρ Έιντε, εναντίον Κοτζιά
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Πράσινο φως άναψαν οι δυο πλευρές στο Κυπριακό στα Ηνωμένα Έθνη για να καταθέτει γεφυρωτικές προτάσεις κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. (Σε μία άλλη εξέλιξη, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε συγκέντρωση πρέσβεων στη Λευκωσία, στήριξε τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα και όχι τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκο Κοτζια) Η ΕΙΔΗΣΗ ΠΑΡΑΚΑΤΩ.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Φ», η εξέλιξη αυτή σημειώθηκε πριν τη διακοπή των συνομιλιών, που έγινε με την αποχώρηση του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί από τη διαδικασία, με πρόφαση την απόφαση της Βουλής για το ενωτικό δημοψήφισμα. Οι ίδιες ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν πως, με βάση τη συναντίληψη που έχει προκύψει, ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα θα καταθέτει προφορικά ιδέες για διάφορα ζητήματα που θα συζητούνται. Δηλαδή, η ομάδα του Διεθνούς Οργανισμού δεν θα καταθέτει εγγράφως τις προτάσεις της, αλλά προφορικά, και θα συζητούνται «χωρίς δέσμευση» από τους εμπλεκομένους.
Βεβαίως σε διαδικασίες διαπραγμάτευσης ενίοτε η παρουσίαση προφορικών ιδεών και όχι γραπτών έχει περισσότερο θεωρητικό χαρακτήρα. Πολλές φορές, για πρακτικούς λόγους, κατατίθενται για διευκόλυνση των εμπλεκομένων, χωρίς να έχουν επίσημο χαρακτήρα, non paper, talking points, speaking points. Η αλλαγή της μεθοδολογίας με τη μορφή αυτή είναι αποτέλεσμα της επιμονής του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος θεωρεί πως σε κάποια ζητήματα οι εκατέρωθεν θέσεις έχουν «βαλτώσει» τη διαδικασία. Η βασική επιδίωξη των Ηνωμένων Εθνών είναι να προχωρήσουν βαθμηδόν στην κάλυψη των κενών που υπάρχουν και να διαμορφώσουν τις προϋποθέσεις γεφύρωσης των διαφορών. Είναι, ωστόσο, σαφές πως στόχος του Νορβηγού αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού είναι η άσκηση από μέρους του ΟΗΕ επιδιαιτησίας, που θα γίνει ούτως ή άλλως εάν καθοριστεί, έστω και άτυπα, χρονοδιάγραμμα.
Την ίδια ώρα, ξένη διπλωματική πηγή σημείωνε στον «Φ» πως, με την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, θα επιχειρηθεί πακετοποίηση των θεμάτων κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, εκείνο που θα επιχειρηθεί να γίνει είναι η συζήτηση υπό μορφή πακέτου των κεφαλαίωνΔιακυβέρνησης, Περιουσιακού, Οικονομία, Ε.Ε. και Εδαφικού.
Τελευταίο θα παραμείνει το κεφάλαιο της Ασφάλειας, το οποίο και θα συζητηθεί με την εμπλοκή των λεγόμενων εγγυητριών δυνάμεων σε μια διεθνή σύναξη, με τις προδιαγραφές εκείνης που έγινε στη Γενεύη. Είναι προφανές πως η πακετοποίηση των θεμάτων αποσκοπεί στη διαμόρφωση των συνθηκών για ένα πάρε-δώσε. Μόνο έτσι, υποστηρίζουν πηγές του Διεθνούς Οργανισμού, θα προχωρήσει με γρήγορους ρυθμούς η διαδικασία, καθώς είναι γνωστό πως τόσο η τουρκική πλευρά όσο και τα Ηνωμένα Έθνη, όπως και άλλοι διεθνείς παίκτες, θεωρούν πως οι συνομιλίες πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος Ιουνίου.
Παραμένει, δηλαδή, σε ισχύ η επιδίωξη που προτάσσεται για κατάληξη σε συμφωνία τον Ιούνιο και δημοψηφίσματα Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο. Αυτό συνδέεται από τους ίδιους κύκλους και με τις έρευνες που θα γίνουν τον Ιούλιο από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ. Θέλουν, δηλαδή, να υπάρξει κατάληξη πριν τις γεωτρήσεις που θα γίνουν τον Ιούλιο.
Οι διαπραγματεύσεις θα επαναρχίσουν την ερχόμενη Τρίτη και, παρά τις όποιες αλλαγές γίνουν στη μεθοδολογία, οι προοπτικές είναι, ως φαίνεται, περιορισμένες. Η τουρκική πλευρά έχει θέσει νέους όρους, που καθιστούν δύσκολο το έργο της διαπραγμάτευσης. Επιμένει στην εφαρμογή για Τούρκους πολίτες στην Κύπρο των τεσσάρων ελευθεριών που ισχύουν στην Ε.Ε. Ζητά περαιτέρω να έχει βέτο στις αποφάσεις της εκτελεστικής εξουσίας (μια τουρκοκυπριακή ψήφος στην πλειοψηφία για να ληφθεί απόφαση), ενώ θέτει και τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος. Την ίδια ώρα έχει υπαναχωρήσει σε μια σειρά από ζητήματα στα οποία υπήρξαν συγκλίσεις. Στις υπαναχωρήσεις καταγράφεται και πτυχή του περιουσιακού και το θέμα του FIR.
Αύριο επανέρχεται στη Λευκωσία ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ο οποίος τις προηγούμενες ημέρες βρισκόταν σε ταξίδια στα πλαίσια των προσπαθειών του να εξασφαλίσει διεθνή στήριξη. Ο κ. Άιντα ήταν προ ημερών στο Βερολίνο, όπου συζήτησε, μεταξύ άλλων, και το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών για Τούρκους πολίτες στην Κύπρο. Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ επιχειρεί να πείσει κράτη-μέλη πως το θέμα αυτό μπορεί να κλείσει χωρίς να επηρεάζονται άλλες χώρες πλην της Κύπρου. Να ισχύσουν οι τουρκικές απαιτήσεις μόνο για την Κύπρο ως διμερές θέμα με την Τουρκία.
Στηρίζει Άιντα διαχωρίζει τη θέση του από Κοτζιά – Τι είπε ο Πρόεδρος ενώπιον κοινοτικών πρεσβευτών στη Λευκωσία – Ρωτήθηκε από τον πρέσβη του Βελγίου για την αμφισβήτηση που δέχεται ο αξιωματούχος του ΟΗΕ και έσπευσε να του παρέχει στήριξη
Διαχωρίζει τη θέση του από τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος Νίκο Κοτζιά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, επιλέγοντας να δώσει στήριξη στον Ειδικό Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Φ», στη διάρκεια της ενημέρωσης που έκανε την περασμένη εβδομάδα σε κοινοτικούς πρέσβεις στη Λευκωσία, που οργάνωσε η Προεδρία της Μάλτας στην Ε.Ε., ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε σε σχετική ερώτηση από τον πρέσβη του Βελγίου. Ο Βέλγος διπλωμάτης, με διπλωματικό τρόπο, ρώτησε τον Νίκο Αναστασιάδη εάν συμφωνεί με τα όσα γράφουν κάποια ΜΜΕ για τον ρόλο του Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Σημειώνεται ότι ο Βέλγος πρέσβης είναι διαπιστευμένος και στην Αθήνα, με έδρα εκεί, και δεν θα μπορούσε προφανώς να ρωτήσει ευθέως κατά πόσο συμφωνεί ο Πρόεδρος με τον Έλληνα ΥΠΕΞ. Επέλεξε μια διατύπωση που ουσιαστικά παρέπεμπε στην τοποθέτηση Κοτζιά («Μήπως δεν είναι διαμεσολάβηση αλλά δικηγορία όταν αναλαμβάνουν να τους εξηγήσουν πώς να διατυπώσουν καλύτερα τα αιτήματά τους προς την ΕΕ; Μήπως λειτουργούν ως λομπίστες στην υπηρεσία της Τουρκίας;»).
Αν και είχε προηγηθεί η δημόσια τοποθέτηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στη Λευκωσία για τον ρόλο του κ. Άιντα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απάντησε στον Βέλγο πρέσβη ότι εκτιμά το έργο που επιτελεί ο αξιωματούχος του ΟΗΕ και τον στηρίζει.
Σημειώνεται πως η Λευκωσία ήταν ενήμερη για τις πρόσφατες μεθοδεύσεις στις Βρυξέλλες για να προωθήσει την τουρκική αξίωση για την εφαρμογή για Τούρκους υπηκόους των τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε. στην Κύπρο. Η τοποθέτηση Αναστασιάδη ενώπιον των διαπιστευμένων πρέσβεων της Ε.Ε. δεν έχει διπλή ανάγνωση. Στηρίζει Άιντα, παρά τις ενέργειές του, και διαφωνεί με την Αθήνα που επιχειρεί, εκθέτοντας δημόσια τον Νορβηγό αξιωματούχο του ΟΗΕ, να θέσει τέρμα στις μεθοδεύσεις του.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ
Η Λευκωσία, όπως και η Αθήνα, παρακολουθούν από κοντά τις τουρκικές κινήσεις, τις απειλές και γενικά όλες τις ενέργειες που γίνονται με στόχο τη δημιουργία έντασης. Οι δυο κυβερνήσεις αξιολογούν την τουρκική στάση θεωρώντας πως οι επόμενες ημέρες είναι ιδιαίτερα κρίσιμες ενόψει και του δημοψηφίσματος της ερχόμενης Κυριακής στην Τουρκία.
Η εκτίμηση Αθήνας και Λευκωσίας είναι πως η ακραία ρητορική που υιοθετεί η Άγκυρα θα συνεχιστεί και μετά το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου ενόψει των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ τον Ιούλιο. Χωρίς να προεξοφλείται οτιδήποτε, δεν θεωρείται ως πιθανό ενδεχόμενο η Τουρκία να προχωρήσει σε επεισόδιο, καθώς εμπλέκονται στη διαδικασία των ερευνών και διεθνείς εταιρείες, που έχουν τη στήριξη των κυβερνήσεών τους.