Η περίεργη υπόθεση της Bank Saderat Iran: Ήταν εθνική στρατηγική ή απλά αυτοσχεδιασμός;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Γεωγραφία της Ελλάδος: Η Αθήνα δεν μπορεί να υποχωρεί άλλο, είναι υποχρεωμένη να αντιστρέψει την μέχρι τώρα δυσοίωνη φορά των πραγμάτων…
Με αφορμή την Πρωτομαγιά του 2024: Ποιος είναι ο ρόλος των συνδικάτων; Για να μην απαξιωθεί άλλο το συνδικαλιστικό κίνημα στη συνείδηση των εργαζομένων και της κοινωνίας
Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η ανακοίνωση επαναλειτουργίας του καταστήματος στην Αθήνα της ημικρατικής Ιρανικής Τράπεζας “Bank Saderat Iran”, μετά την άρση των κυρώσεων τον περασμένο Οκτώβρη, που της είχαν επιβληθεί από το 2010, προκάλεσε μεγάλη δυσφορία στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι Βρυξέλλες τη θεωρούν λογική εξέλιξη, ενώ η Ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως είχε προετοιμάσει κατάλληλα το έδαφος για την επαναλειτουργία των εργασιών της Ιρανικής τράπεζας στην Ελλάδα, απόφαση που όπως φαίνεται συνδυάζεται με ευρύτερες κυβερνητικές επιλογές και ενδιαφέρουσες προεκτάσεις.
Το ερώτημα είναι άν η απόφαση της Ελληνικής κυβέρνησης να επιτρέψει την επαναλειτουργία της Saderat Bank στην Ελλάδα και να πάει κόντρα στη βούληση των Αμερικανών είναι αποτέλεσμα μελέτης και χάραξης μιας νέας εθνικής στρατηγικής ή απλά αποτελεί άλλον ένα ακόμη αποσπασματικό και αμφιλεγόμενο τακτικισμό των κυβερνητικών αξιωματούχων διαχρονικά;
Ξεμπλοκάρισμα της Ενεργειακής Συνεργασίας
Είναι γνωστό πως η Ελλάδα έχει στενούς και μακροχρόνιους ενεργειακούς δεσμούς με το Ιράν. Τα ΕΛ.ΠΕ διατηρούν στενή συνεργασία με την εταιρεία πετρελαίων του Ιράν (NIOC) και η συνεργασία αυτή τέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων στην επίσημη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα με την ηγεσία του Ιράν τον περασμένο Φεβρουάριο στην Τεχεράνη. Η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας προέβλεπε διευθέτηση των χρεών των ΕΛ.ΠΕ έναντι του Ιράν για αγορές πετρελαίου στο παρελθόν, νέες προμήθειες καθώς και νέες συμβάσεις επεξεργασίας ιρανικού αργού πετρελαίου στα ΕΛ.ΠΕ και αποθήκευσης (πολύ συμαντική συμφωνία) ιρανικού πετρελαίου στην Ελλάδα και μετέπειτα διάθεσής του στη διεθνή αγορά.
Λόγω της παράτασης των κυρώσεων ωστόσο, οι πληρωμές της χώρας μας προς το Ιράν γίνονταν μέσω Ελβετίας στα πλαίσια ενός πολύπλοκου σχήματος που αύξανε το κόστος και δυσχέρενε τη συνεργασία. Με την απόφαση της επαναλειτουργίας της Ιρανικής τράπεζας στην Αθήνα οι συναλλαγές θα διευκολυνθούν και θα αποκατασταθεί η αμεσότητα των διμερών σχέσεων, στοιχείο που θα έχει θετικές επιπτώσεις και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς κοινής δράσης. Σταδιακά και μέσω Αθήνας, το Ιράν ξαναμπαίνει στο διεθνή τραπεζικό χάρτη. Το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα εγγυάται σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ, ότι η τράπεζα θα ελέγχεται τακτικά για το είδος και την ποιότητα των εργασιών της στη χώρα και διεθνώς. Άρα το ρίσκο στοχοποίησης της Ελλάδας για παράνομες δραστηριότητες της Ιρανικής τράπεζας εκτιμάται ως εξαιρετικά χαμηλό.
Ένεση ρευστότητας
Σύμφωνα με πληροφορίες, η επαναλειτουργία του τραπεζικού καταστήματος της Bank Saderat στην Αθήνα θα φέρει ρευστό. Τουλάχιστο 5 δις δολάρια που σήμερα κάθονται στην Τουρκία και ίσως ακόμη 30 δις δολάρια για κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις στην Ελλάδα. Αυτή η ένεση ρευστού είναι καλοδεχούμενη στα πλαίσια της επενδυτικής ξηρασίας που παρατηρείται στην χώρα μας λόγω της οικονομικής κρίσης και της αλλοπρόσαλης πολιτικής που βιώνουμε από το 2008 ως σήμερα.
Όμως αυτή η ένεση ρευστού εγείρει και ερωτήματα. Η Ιρανική τράπεζα θα μπει και στον χώρο της καταναλωτικής πίστης, και τι θα σημαίνει αυτό για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τον χρεωκοπημνο συνολικά τραπεζικό τομέα της χώρας; Θα υπάρχουν Ισλαμικά Κεφάλαια πίσω από τις Ιρανικές χρηματοδοτήσεις της τράπεζας; Τί άλλες συμφωνίες ενδεχομένως μπορεί να υπάρχουν πίσω από το άνοιγμα του τραπεζικού τομέα του Ιράν στην Ελλάδα; Τα παραπάνω είναι μόνο μερικά από τα εύλογα ερωτήματα που εγείρονται και κάποια στιγμή θα πρέπει να απαντηθούν.
Στρατηγική Επιλογή ή Αυτοσχεδιασμός;
Tο σημαντικότερο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το αν η Ελληνική κυβέρνηση έχει διαγνώσει μια ευκαιρία στο άνοιγμα των σχέσεων με το Ιράν ή η κίνηση αυτή αποτελεί άλλον ένα αυτοσχεδιασμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής διαχρονικά. Αν έχει υπολογιστεί το κόστος του να πάμε κόντρα στη βούληση της Ουάσιγκτον σε σχέση με τα ωφέλη που θα προκύψουν για τη χώρα από την κίνηση αυτή που κάνουμε έναντι του Ιράν.
Τα πράγματα δείχνουν πως η Δύση συνολικά βρίσκεται σε μια κατάσταση παρατεταμένης σύγχυσης απέναντι στην πολυεπίπεδη κρίση που βιώνει. Ιστορικά η μείωση της ισχύος μιας ηγεμονικής περιοχής δημιουργεί ευκαιρίες ανέληξης σε μια άλλη. Ενδεχομένως αυτή η άλλη περιοχή που ανεβαίνει, και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα Ελληνικά συμφέροντα, να είναι αυτή της πρώην Βρετανικής σφαίρας επιρροής στη Μέση Ανατολή.
Ενδεχομένως η Ελληνική κυβέρνηση να έχει διαγνώσει ότι υπάρχει ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας σε αυτή τη ζώνη συμφερόντων και να επιχειρεί γενναία ανοίγματα με πολλαπλά οφέλη για τη χώρα. Σε διαφορετική περίπτωση, η κίνηση αυτή θα επιφέρει δυσανάλογα μεγάλο κόστος για τη χώρα άν το όλο εγχείρημα δεν επικοινωνηθεί παραγωγικά και αποτελεσματικά με την Ουάσιγκτον!
- Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής (GsRc)