Ο Μπάιντεν πάει στην Τουρκία: Η υπόθεση Γκιουλέν στο προσκήνιο, η Ρωσία στο παρασκήνιο
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Facebook και Instagram υπό έρευνα από τις Βρυξέλλες για μη τήρηση κανόνων κατά της παραπληροφόρησης: Φόβοι για χειραγώγηση από τη Ρωσία ενόψει ευρωεκλογών
Η Λευκωσία αναμένει το πράσινο φως από την Ουάσιγκτον για την επανεκκίνηση της πρωτοβουλίας “Αμάλθεια”: Η Ούρσουλα και ο Χριστοδουλίδης την Πέμπτη στο Λίβανο
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Στις 24 Αυγούστου, όπως έχει ήδη δημοσιευθεί, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζόζεφ Μπάιντεν θα επισκεφθεί την Άγκυρα. Μια επίσκεψη τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται, δικαιολογημένα, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Το κλίμα στις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι ήδη αρκετά φορτισμένο, φαινομενικά, από την υπόθεση Γκιουλέν αλλά και την, σύμφωνα με την άποψη πολλών Τούρκων αξιωματούχων ξεκινώντας από τον ίδιο τον Πρόεδρο Ερντογάν, μάλλον χλιαρή αντίδραση των ΗΠΑ στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, γεγονότα που υποδηλώνουν και ένα μέρος των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης των συνομιλιών που θα έχει ο κ. Μπάιντεν στην Τουρκική πρωτεύουσα, και με τον Πρόεδρο Ερντογάν και με τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ και με τον ομόλογο του Τσαβούσογλου.
Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που όπως λέει και ο σοφός λαός «τα φαινόμενα απατούν» η μάλλον , όπως στην περίπτωση αυτή, αποκαλύπτουν την «μισή αλήθεια». Και τούτο γιατί ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Αμερικανός αντιπρόεδρος θα συζητήσει την υπόθεση Γκιουλέν (σημειώνεται ότι στις αρχές Αυγούστου η Τουρκία υπέβαλε και δεύτερο αίτημα έκδοσης του, ενώ Αμερικανοί νομικοί βρίσκονται ήδη στη χώρα και εξετάζουν την εγκυρότητα των στοιχείων που παρατίθενται στο αίτημα για την έκδοση), και θα προσπαθήσει να ανασκευάσει τους Τουρκικούς ισχυρισμούς περί χλιαρής αντίδρασης των ΗΠΑ στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος και την κατά Ερντογάν αποκατάσταση της νομιμότητας στη χώρα, δεν υπάρχει και αμφιβολία ότι ο κ. Μπάιντεν βλέπει στο τέλος του « τούνελ» των Αμερικανοτουρκικών σχέσεων τη Ρωσία.
Η θεώρηση αυτή , ουσιαστικό αλλά όχι νέο χαρακτηριστικό της Αμερικανικής Εξωτερικής πολιτικής, βασίζεται αφενός σε μία σειρά από θέσεις και απόψεις Αμερικανών ειδικών και παραγόντων, αφετέρου σε εκτιμήσεις μέσα από το συγκεκριμένο αυτό πρίσμα, γεγονότων και, ανεξάρτητα από τον τρόπο και τον τόνο που κατά καιρούς εκφράζεται, είναι διαχρονική και σε μεγάλο βαθμό διακομματική.
Η πρώτη σχετική παρατήρηση αφορά στις θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν διαχρονικά διατυπωθεί σε βιβλία και άρθρα προσωπικοτήτων όπως ο Ζίγκνιου Μπρεζίνσκι , καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και ηγετικό στέλεχος του Ινστιτούτου Center for Strategic and International Studies αλλά και πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του τότε Προέδρου Κάρτερ, αλλά και σε μελέτες Ινστιτούτων που πρόσκεινται στους Νεοσυντηρητικούς κύκλους των ΗΠΑ.
Κύριο χαρακτηριστικό των απόψεων αυτών είναι η θεώρηση για παγκόσμια υπεροχή των ΗΠΑ και η διασφάλισή της σε βάθος χρόνου, και παράλληλα η διαπίστωση ότι η Ρωσία είναι η κύρια απειλή στην υλοποίηση της στρατηγικής αυτής . Όπως είναι γνωστό το ζήτημα των σχέσεων των ΗΠΑ με την Ρωσία σε συνδυασμό και με την ένταση μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία, είναι ένα από τα κεντρικά θέματα της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ, με την κ. Κλίντον να προβαίνει σε έντονη κριτική του Προέδρου Πούτιν και να του καταλογίζει ευθύνες ακόμη και για την γνωστή υπόθεση της υποκλοπής της εσωτερικής αλληλογραφίας της Επιτροπής Προεκλογικού Αγώνα του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά και η ίδια να κατηγορείται ότι ασπάζεται σε ότι αφορά την εξωτερική πολιτική τις απόψεις των Νεοσυντηρητικών, ξεκινώντας βέβαια από την προσπάθεια εναγκαλισμού της με τον καταστροφικό Henry Kissinger.
Η δεύτερη αφορά σε πρόσφατες δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων όπως ο βουλευτής Igor Mozorov και ο γερουσιαστής και μέλος της Επιτροπής Άμυνας και Ασφάλειας του Συμβουλίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Victor Ozerov, σύμφωνα με τις οποίες θα μπορούσε ο κ. Ερντογάν να προσφέρει στην Ρωσία, σαν κίνηση καλής θέλησης που θα ενίσχυε την επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση ανάμεσα στις δύο χώρες, τη χρήση της βάσης του Ινσιρλίκ για τις Ρωσικές αεροπορικές επιχειρήσεις εναντίον στόχων του ISIS και Al Nusra στη Συρία.
Αφορά όμως και ένα πρόσφατο tweet του I. Karagul, αρχισυντάκτη της ακροδεξιάς εφημερίδας Yeni Safak, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία θα έπρεπε να θέσει υπό τον πλήρη έλεγχο της τα πυρηνικά όπλα που βρίσκονται στη βάση του Ινσιρλίκ. Οι δηλώσεις αυτές , με δεδομένη τη σημασία που οι Αμερικανοί αποδίδουν στη συγκεκριμένη βάση μάλλον θορύβησαν αρκετούς στην Αμερικανική πρωτεύουσα.
Η τρίτη αφορά στην προσέγγιση ανάμεσα στην Ρωσία και το Ιράν, που μετά και την συνάντηση του Ρώσου Προέδρου Πούτιν με τον Ιρανό ομόλογο του H.Rouhami, είχε ως αποτέλεσμα την παραχώρηση της ιρανικής βάσης του Χαμαντάν στη Ρωσία για την διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων των ρωσικών βομβαρδιστικών Tu22 εναντίον στόχων στη Συρία. (Η συνάντηση αυτή είχε προετοιμαστεί από τον Ρώσο Υπουργό Άμυνας ο οποίος επισκέφθηκε την Τεχεράνη τον Ιούνιο και μετά συναντήθηκε και με τον Σύρο ομόλογο του και συζήτησαν δράσεις εναντίον στόχων του ISIS στη Συρία).
Η συγκεκριμένη εξέλιξη που για το Ιράν σηματοδοτεί μια νέα προσέγγιση αλλά και διαφοροποίηση από την μέχρι σήμερα στρατηγική της διεξαγωγής περισσότερο μυστικών επιχειρήσεων, ενώ για την Ρωσία αποτελεί σημαντική ενίσχυση της θέσης της στην περιοχή και του ρόλου της για την διευθέτηση της κρίσης στη Συρία, αποτέλεσε θέμα σημαντικών συζητήσεων στις ΗΠΑ. Αμερικανοί αξιωματούχοι όπως ο J. Limbert (πρώην διπλωμάτης) παραδέχθηκαν ότι η συμφωνία αυτή είναι μεγάλης σημασίας και υπογράμμιζαν ότι συμφωνία τέτοιου περιεχομένου δεν είχε συναφθεί με τις ΗΠΑ ούτε επί των ημερών του Σάχη όταν Αμερικανοί ειδικοί ήταν στο Ιράν για αποστολές παρακολούθησης στόχων στη Σοβιετική Ένωση μέσα από στρατιωτικές βάσεις. (βλ. δημοσίευμα New York Times 16.08.2016).
Η τέταρτη αφορά στην συζητούμενη συμμαχία ανάμεσα στην Τουρκία, τη Ρωσία και το Ιράν εναντίον τρομοκρατικών στόχων στη Συρία. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Τούρκος Πρόεδρος που έχει συζητήσει το θέμα με τον Ρώσο ομόλογο του προτίθεται να ανακοινώσει την πρωτοβουλία αυτή κατά την επικείμενη επίσκεψη του στην Τεχεράνη. (βλ. σχετικό δημοσίευμα στην ιστοσελίδα V.T Veterans Today 17.08. 2016 ). Ενώ οι κύριοι στόχοι είναι ο ISIS και η οργάνωση Al Nusra δεν αποκλείεται οι επιχειρήσεις αυτές να πλήξουν και Κούρδους της Συρίας. Το θέμα του μέλλοντος των Κούρδων της Συρίας που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ απασχολεί εκτός από την Τουρκία και το Ιράν αφού στην επικράτεια του υπάρχουν Κούρδοι αν και ο αριθμός τους είναι περιορισμένος.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι εξελίξεις αυτές ενισχύουν σημαντικά την θέση και τον ρόλο της Ρωσίας στις προσπάθειες για την επίλυση της κρίσης στη Συρία, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και κατ’ επέκταση σε ολόκληρη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αφού μέσα από τις παραπάνω συμφωνίες δημιουργούνται για την Ρωσία και νέοι διάδρομοι πρόσβασης στην περιοχή πέρα από τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Πρόκειται για μία εξέλιξη που οι ΗΠΑ θα ήθελαν να αποτρέψουν η τουλάχιστον να περιορίσουν ουσιαστικά. Με αυτό ως δεδομένο αλλά και με τον συσχετισμό της εξέλιξης στην υπόθεση Γκιουλέν με το μέλλον των Αμερικανοτουρκικών σχέσεων που με Οθωμανική πονηριά διατύπωσαν και ο κ. Ερντογάν και άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι, ο κ. Μπάιντεν καλείται να επιλύσει , στη διάρκεια των συνομιλιών του στην Τουρκία αρκετά δύσκολες εξισώσεις.
Δεν είναι γνωστή η επίδοση που ο Αμερικανός αντιπρόεδρος είχε ως μαθητής και φοιτητής στα μαθηματικά. Είναι όμως βέβαιον ότι ορισμένα κεφάλαια των μαθηματικών , όπως η θεωρία των παιγνίων και η θεωρία των πιθανοτήτων θα του χρειαστούν στις επικείμενες συνομιλίες του. Όπως είναι γνωστό στο αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό των ΗΠΑ συμπεριλαμβάνονται και πολλοί διακεκριμένοι μαθηματικοί. Ίσως το καλύτερο και πιο χρήσιμο ανάγνωσμα στη διάρκεια της πτήσης από την Washington στην Άγκυρα να είναι για τον Αμερικανό Υπουργό κάποιο από τα βιβλία των επιστημόνων αυτών.
