Οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι στις 26 Ιουνίου το τελευταίο ραντεβού για συμφωνία με Ισραήλ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις 26 Ιουνίου αναμένεται να είναι το τελευταίο ραντεβού της Τουρκίας με το Ισραήλ για την εξομάλυνση των σχέσεών τους έπειτα από έξι χρόνια κρίσης η οποία ξεκίνησε με την επίθεση του Ισραήλ στο τουρκικό Μαβί Μαρμαρά στις 31 Μαϊου του 2010, όπως αναφέρει ο τουρκικός Τύπος επικαλούμενος τον ισραηλινό.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι το τελευταίο σημείο που θα συζητήσουν οι δύο πλευρές για να κλείσει η συμφωνία μεταξύ τους είναι το κλείσιμο του γραφείου της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη όπως αιτείται το Τελ Αβίβ. Αποκαλύπτεται επίσης συνάντηση του Τούρκος Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ που πραγματοποιήθηκε μυστικά στην Ουάσινγκτον το Μάρτιο κατά τη Σύνοδο Κορυφής για τα Πυρηνικά και εκτιμάται ότι συζήτησαν τη μεταφορά του φυσικού αερίου του Ισραήλ με αγωγό μέσω Τουρκίας. Οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να συζήτησαν και για το φυσικό αέριο της Κύπρου σε περίπτωση συμφωνίας μεταξύ Λευκωσίας και Τελ Αβίβ.
Ο τουρκικός Τύπος επικαλείται πηγές του πρακτορείου Ρόιτερς, οι οποίες ανέφεραν ότι το Μάρτιο κατά τη Σύνοδο Κορυφής για τα Πυρηνικά ο Τούρκος Πρόεδρος είχε συνάντηση 30 λεπτών με τον Ισραηλινό Υπουργό Ενέργειας Γιουβάλ Στέινιτζ. Ήταν η πρώτη συνάντηση σε υψηλό επίπεδο έπειτα από έξι χρόνια από την κρίση του Μαβί Μαρμαρά. Ο Ισραηλινός Υπουργός επιβεβαίωσε τη συνάντηση, λέγοντας ότι έγινε σε πολύ καλό κλίμα, ωστόσο απέφυγε να πει περισσότερα. Μετά την Ουάσινγκτον αξιωματούχοι της Τουρκίας και του Ισραήλ συναντήθηκαν στη Γενέυη και το Λονδίνο. “Διευθετήσαμε το 80-90% των προβλημάτων στις σχέσεις μας. Πιστεύω ότι οι δύο πλευρές με την καλή μας θέληση και ελαστικότητα μπορούμε να επιλύσουμε και τα υπόλοιπα”, ανέφερε ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας προτιμά να περάσει από την Τουρκία ο αγωγός για μεταφορά του φυσικού αερίου του Ισραήλ παρά μέσω Αιγύπτου. Οι ίδιες πηγές λένε επίσης ότι μαζί με το φυσικό αέριο της Κύπρου τα αποθέματα φτάνουν στα 3,5 δις κυβικά και η αξία τους ανέρχεται στα 700 δις δολάρια, κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του πλανήτη για ένα χρόνο.
Επιπλέον, επισημαίνουν ότι αυτά τα αποθέματα είναι μόνο όσα έχουν εντοπιστεί μέχρι στιγμής. Από την άλλη η Τουρκία έχει μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία κατά 300 εκατομύρι κυβικά αυτή τη χρονιά λόγω της κρίσης με τη Μόσχα και αναζητεί εναλλακτικούς προμηθευτές.
Τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ για εξομάλυνση των σχέσεών τους διεξάγει εκ μέρους της Άγκυρας ο υφυπουργός εξωτερικών της χώρας Φεριντούν Σινιρλίογλου, ο οποίος έχει διοριστεί ως μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη. Από πλευράς Ισραήλ στις τελευταίες δύο συναντήσεις συμμετείχε ο ειδικός αντιπρόσωπος του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Νετανιάχου, Τζόζεφ Τζιχάνοβερ αντικαθιστώντας τον ΓΓ του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ Ντόρε Γκολντ.
Η τελευταία συνάντηση έγινε στις 8 Απριλίου στο Λονδίνο και το τουρκικό ΥΠΕΞ είχε ανακοινώσει τότε ότι οι πλευρές διασφάλισαν πρόοδο προς την κατεύθυνση της συμφωνίας για ένα τελικό κείμενο και για εξάλειψη των διαφορών. Επεσήμανε ακόμη ότι συμφωνησαν όπως, στην επόμενη συνάντησή τους της οποίας η πραγματοποίηση θα γινόταν σύντομα, καταλήξουν.
Μετά από αυτή τη δήλωση ο Ντόρε Γκονλτ συμμετείχε στην Παγκόσμια Σύνοδο Ανθρωπιστικής Βοήθειας που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 23 Μαϊου και είχε επαφές με ανώτατους Τούρκους αξιωματούχους. Στον Αλ Τζαζίρα είχε δηλώσει για τις διαπραγματεύσεις “ελπίζουμε να γίνει το καλύτερο”. Πηγές του τουρκικού ΥΠΕΞ είχαν δηλώσει επίσης στον Αλ Τζαζίρα ότι συνεχίζεται η αποφασιστικότητά τους για να υπάρξει συμφωνία στην επόμενη συνάντησή τους.
Στις 17 Ιουνίου ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ δήλωσε ότι με το Ισραήλ φτάνουν σε ένα σημείο, υπάρχει πολιτική βούληση και επαφές. “Δεν υπάρχει ακόμη κατάληξη. Αλλά δεν νομίζω ότι θα πάρει πολύ χρόνο. Το θέμα εδώ είναι η άρση της απομόνωσης των ανθρώπων της Γάζας. Οι διπλωμάτες μας εργάζονται. Δεν γίνεται να υπάρχει μόνιμη έχθρα με το Ισραήλ, τη Ρωσία, τη Συρία και την Αίγυπτο, τις χώρες που περιβάλλουν τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα”, είχε δηλωσει ο Τούρκος Πρωθυπουργός.
Αξιωματούχος του Ισραήλ δήλωσε σε ισραηλινή εφημερίδα ότι το μόνο πρόβλημα που παρέμεινε για να υπάρξει συμφωνία είναι η απαίτηση του Ισραήλ να κλέισει το γραφείο της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο είπε πως σύντομα υπήρξε συμφωνία και σε αυτό το θέμα.
Τουρκικές πηγές αναφέρουν ότι η συμφωνία για αποζημείωση προς τα θύματα του Μαβί Μαρμαρά από το Ισραήλ επιτεύχθηκε αμέσως μετά την απολογία του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Νετανιάχου το Μάρτιο του 2013. Προσθέτουν ότι ο λόγος που καθυστέρησε η συμφωνία είναι η βοήθεια προς τη Γάζα και οι απαιτήσεις του Ισραήλ σχετικά με τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Χαμάς. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι στις διαπραγματεύσεις ανέφεραν ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση και δεν αποδέχεονται την παραμονή οποιουδήποτε μέλους της στην Τουρκία.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στις 17 Δεκεμβρίου Σινιρλίογλου και Γκολντ κατέληξαν στο προσχέδιο συμφωνίας στην Ελβετία, ενώ το κείμενο διέρρευσε στον ισλαηλινό Τύπο. Με βάση το προσχέδιο το μέλος της Χαμάς Σαλάχ Αρούρι να απελαθεί από την Τουρκία και θα περιοριστούν οι δραστηριότητες της Χαμάς στην Τουρκία. Τις αποκαλύψεις επιβεβαίωσαν και Τούρκοι αξιωματούχοι λίγο αργότερα στον Άλ Τζαζίρα. Ωστόσο ενώ διεξάγονταν αυτές οι διαπραγματεύσεις η επίσκεψη του αρχηγού της Χαμάς Χαλίτ Μεσάλ στην Τουρκία προκάλεσε αντιδράσεις με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν οι διαπραγματεύσεις. Το ίδιο θέμα συζητήθηκε στην επόμενη συνάντηση που έγινε στη Γενέυη το Φεβρουάριο και οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι το Ισραήλ δεν αποδέχεται να γίνεται δεκτός με αυτό τον τρόπο ένας ηγέτης τρομοκρατικής οργάνωσης.
ΚΥΠΕ Αννα Ανδρέου – Τουρκία/Κωνσταντινούπολη